Το γεφύρι των συμβολισμών

Τριάμισι χρόνια χωρίς τη Γέφυρα Πλάκας. Ήταν 2 Φεβρουαρίου του 2015, όταν η έντονη βροχόπτωση έδωσε το τελειωτικό χτύπημα, όταν ο Άραχθος έμεινε «γυμνός» από το μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι των Βαλκανίων, το γεφύρι που ήταν εκεί επί 150 χρόνια, φτιαγμένο με τις δυνάμεις της λαϊκής αρχιτεκτονικής από τον πρωτομάστορα Μπέκα και το μπουλούκι του, να σηματοδοτεί τον πολιτισμό των Τζουμέρκων και να αποτελεί μέρος της ηπειρώτικης ταυτότητας.

Τριάμισι χρόνια μετά, ένα άλλο «μπουλούκι» προσπαθεί να επαναφέρει το χαμένο κομμάτι της πολιτισμικής ταυτότητας της περιοχής και να επιστρέψει την κοινωνική μνήμη (όσο αυτό γίνεται). Η πρόκληση μεγάλη: Να φτιάξει ένα γεφύρι όπως το είχε φτιάξει ο πρωτομάστορας Μπέκας. Πέτρα την πέτρα. Ένα «νέο» πέτρινο γεφύρι, με την αγωνία του παρελθόντος και τη γνώση του σήμερα. Και βέβαια ενάμιση αιώνα μετά, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Τον ρόλο του «πρωτομάστορα» διεκδικεί –σε αυτή την οριστική φάση αποκατάστασης του γεφυριού- το υπουργείο Υποδομών.

Από την πρώτη μέρα της κατάρρευσης του γεφυριού, για την κυβέρνηση η αναστήλωση της Γέφυρας Πλάκας αποτέλεσε σύμβολο για την «αναγέννηση της Ηπείρου» αλλά και ζήτημα «εθνικής αξιοπρέπειας», όπως έχει ειπωθεί. Οι συμβολισμοί που συνοδεύουν το έργο αυτό, έδωσαν το παρών και κατά τη σημερινή τελετή υπογραφής της σύμβασης μεταξύ του υπουργείου Υποδομών και της αναδόχου εταιρίας «Νηρίκος» η οποία έγινε στο ξενοδοχείο «Τελωνείο», στην Πλάκα.

Η τελετή ήταν πανηγυρική, με πολύ κόσμο να παραβρίσκεται: από υπουργούς μέχρι απλούς πολίτες. Οι υπουργοί Υποδομών Χρήστος Σπίρτζης, η νέα υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά, η πρώην υπουργός Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου, η υπουργός Προστασίας του Πολίτη (και βουλευτής Άρτας) Όλγα Γεροβασίλη, οι βουλευτές Ιωαννίνων Γιάννης Στέφος και Άρτας Βασίλης Τσίρκας, ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Υποδομών Γιώργος Δέδες, ο δήμαρχος Βορείων Τζουμέρκων Γιάννης Σεντελές ο πρύτανης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Γιάννης Γκόλιας, ο καθηγητής του ΕΜΠ Δημήτρης Καλιαμπάκος, ο επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γιώργος Σμύρης, ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ηπείρου Γιάννης Λυκοτραφίτης, μελετητές και υπηρεσιακοί παράγοντες και άλλοι. Παρών και για λίγη ώρα ο περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέκος Καχριμάνης, ο οποίος επί της ουσίας ήρθε, είδε και απήλθε…

Την ώρα που η τελετή υπογραφής της σύμβασης γινόταν, λίγα μέτρα πιο κάτω, στο ποτάμι, οι εργασίες βρίσκονταν σε εξέλιξη. Λόγω καθυστέρησης με την έγκριση της σύμβασης από το Ελεγκτικό Συνέδριο, η εγκατάσταση του εργολάβου έγινε όσο πιο γρήγορα ήταν εφικτό (πριν ακόμη και από την υπογραφή της σύμβασης), προκειμένου να μη χαθεί άλλος πολύτιμος χρόνος. Η βασική αποστολή της αναδόχου εταιρίας είναι η αποκατάσταση του τόξου. Στο τόξο, όπως ορίζεται στη μελέτη, δεν θα χρησιμοποιηθούν τα παλιά κομμάτια, μέρος των οποίων είχε ανασυρθεί από το ποτάμι το καλοκαίρι του 2015. Το γεφύρι θα ξαναχτιστεί με νέα υλικά. Νέα υλικά τα οποία θα δομηθούν με τον τρόπο που είχε γίνει το γεφύρι πριν από 150 χρόνια.

Και όλα αυτά, πρέπει να γίνουν μέσα σε δύο καλοκαίρια. Είναι προφανές ότι με το φετινό καλοκαίρι να έχει φύγει, ο χρόνος πιέζει ιδιαίτερα. Σημειωτέον ότι το κόστος της σύμβασης ανέρχεται σε 4,6 εκατομμύρια ευρώ.

Η τελετή υπογραφή της σύμβασης αποτέλεσε ουσιαστικά μια «γιορτή» της συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Και δεν ήταν λίγοι οι φορείς που συνεργάστηκαν: Υπουργεία Υποδομών, Πολιτισμού και Οικονομίας, Περιφέρεια Ηπείρου, Δήμος Βορείων Τζουμέρκων, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και Τεχνικό Επιμελητήριο Ηπείρου. Όλοι τους έχουν υπογράψει τη δεύτερη προγραμματική σύμβαση για την αποκατάσταση της Γέφυρας Πλάκας με επικεφαλής το υπουργείο Υποδομών. Τα προηγούμενα δύο χρόνια, βρισκόταν σε ισχύ άλλη προγραμματική σύμβαση με επικεφαλής την Περιφέρεια Ηπείρου. Κατά την περίοδο αυτή έγιναν βασικές πρόδρομες εργασίες, χωρίς τις οποίες αυτή τη στιγμή δεν θα ήταν δυνατή η αποκατάσταση του τόξου. Οι εργασίες αφορούσαν τη στερέωση των δύο βάθρων που δεν παρασύρθηκαν από τα νερά του Αράχθου εκείνη την ημέρα της 2^ας Φεβρουαρίου του 2015.

«Δώσαμε μια υπόσχεση τότε (σ.σ. τον Φεβρουάριο του 2015), ότι το γεφύρι θα ξαναγίνει. Δεν είναι μόνο ένα μνημείο εθνικής ενότητας και συνεργασίας, είναι και ένα μνημείο που σηματοδοτεί την κοινή προσπάθεια για μια σύγχρονη Ελλάδα, για να ξαναχτίσουμε την Ελλάδα μας» δήλωσε ο υπουργός κ. Σπίρτζης, προσδίδοντας τον… απαραίτητο συμβολισμό στο έργο της Γέφυρας Πλάκας.

Η υπουργός Πολιτισμού κ. Ζορμπά αναφέρθηκε από την πλευρά της στον αγώνα που έχουν να δώσουν οι αρχιτέκτονες του σήμερα οι οποίοι καλούνται «να αναμετρηθούν με τους παλιούς μαστόρους», δίνοντας έμφαση και στη νέα ταυτότητα του Γεφυριού υπό την έννοια της κοινωνικής συμμετοχής. Η πρώην υπουργός κ. Κονιόρδου, που βίωσε σε μεγάλο βαθμό την όλη υπόθεση, μίλησε για το στοίχημα της συνεργασίας. «Δεν ήταν αυτονόητο αυτό που γίνεται. Υπήρξαν στιγμές αδιεξόδου. Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα θαύμα. Και αυτό το θαύμα έχει ονοματεπώνυμα, έχει ανθρώπους που πίστεψαν το έργο» ανέφερε. Στο παράδειγμα της συνεργασίας για τη Γέφυρα Πλάκας, με την ευχή να υπάρξουν κι άλλα τέτοια παραδείγματα, αναφέρθηκε η υπουργός κ. Γεροβασίλη, χωρίς να κρύψει ότι αρχικά υπήρχε ένας φόβος για το μέλλον της συνεργασίας.

Κατά την τελετή, όλοι στάθηκαν στο κομμάτι της συνεργασίας, με το υπουργείο Υποδομών να αναφέρει όλους όσους συμμετείχαν στις μέχρι τώρα εργασίες. Και δεν ήταν λίγοι: «Πρωτομάστορες» και «μαστόρια»…