![[300,399] Ψιχάλες](https://openweathermap.org/img/wn/01d@2x.png)
Το ρετρό του «Τύπου Ιωαννίνων» σε τακτά χρονικά διαστήματα είναι αφιερωμένο στην ιστορία των αυτοδιοικητικών εκλογών.
Στις 16 Φεβρουαρίου του 1964, οι βουλευτικές εκλογές ήρθαν να αναδείξουν την πολιτική και κοινωνική πόλωση που προϋπήρχε από τη δεκαετία του ’40. Η πόλωση αυτή εκφράστηκε μεταξύ της Ένωσης Κέντρου, η οποία είχε σχηματιστεί το 1961 με τον επικεφαλής της Γιώργο Παπανδρέου να εγκαινιάζει τον ανένδοτο αγώνα, και της ΕΡΕ. Η Ένωση Κέντρου κατάφερε να συγκεντρώσει ένα ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό (52,71%) και ο «Γέρος» έγινε πρωθυπουργός.
Μέσα σε τρεις μήνες από τις προηγούμενες εθνικές εκλογές, στις 3 Νοεμβρίου του 1963, η Ένωση Κέντρου αύξησε την εκλογική της δύναμη κατά 10 περίπου ποσοστιαίες μονάδες, απορροφώντας ψηφοφόρους της ΕΔΑ αλλά και της ΕΡΕ, από την οποία ο αρχηγός της Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε αποχωρήσει, με τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο να αναλαμβάνει την αρχηγία.
Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή ή δωρεά, εδώ:
Όσον αφορά την ΕΔΑ, στις εκλογές του 1964, έκανε έναν ελιγμό, παρουσιάζοντας υποψηφίους μόνο στις 31 από τις 55 εκλογικές περιφέρειες. Στην εκλογική περιφέρεια των Ιωαννίνων, η ΕΔΑ είχε αναδείξει βουλευτή τον γιατρό Νίκο Σκοπούλη.
Σχεδόν πέντε μήνες μετά, στις 5 Ιουλίου του 1964, έγιναν οι δημοτικές εκλογές. Υποψήφιοι δήμαρχοι ήταν ο Γιώργος Μελανίδης, ο Κώστας Φρόντζος και ο Γρηγόρης Σακκάς. Και ο Μελανίδης και ο Φρόντζος είχαν διατελέσει βουλευτές Ιωαννίνων.
Ο Σακκάς ήταν ήδη δήμαρχος της πόλης επί μια δεκαετία.
Ο Φρόντζος είχε μεγάλη βουλευτική εμπειρία: είχε εκλεγεί σε τρεις εκλογικές αναμετρήσεις του ’56, του ’58 και του ’61 με την ΕΡΕ. Στις εθνικές εκλογές εκείνης της χρονιάς, τον Φεβρουάριο, ήταν και πάλι υποψήφιος βουλευτής χωρίς να καταφέρει να εκλεγεί. Όχι όμως με την ΕΡΕ αλλά με την Ένωση Κέντρου.
Ο προεκλογικός αγώνας των τριών ήταν σκληρός, με τον πολιτικό λόγο να ξεφεύγει από τα όρια του ευπρεπισμού. Η εκλογική αυτή αναμέτρηση είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την πόλη των Ιωαννίνων.
Καταρχάς, η υποψηφιότητα του γιατρού Γιώργου Μελανίδη, την οποία ο τοπικός Τύπος προσπάθησε να απαξιώσει και να υποτιμήσει, είχε έντονη πολιτική κινητικότητα, αλλά και παρασκήνιο. Η απόφαση της Νομαρχιακής Επιτροπής Ιωαννίνων της Ένωσης Κέντρου να στηρίξει τον Μελανίδη προκάλεσε αλυσιδωτές αντιδράσεις. Ο «Ηπειρωτικός Αγών» με διευθυντή τον Ευθύμιο Τζάλλα διαφώνησε ανοιχτά με τη θέση της Νομαρχιακής Επιτροπής, κατηγορώντας την για τη συνεργασία της με την ΕΔΑ όπως και ότι δίνει κομματική χροιά στις δημοτικές εκλογές, παρά την αντίθετη επιθυμία της ηγεσίας της Ένωσης Κέντρου.
Η επίθεση αυτή συνδεόταν αναμφίβολα και με την απόφαση της εφημερίδας να στηρίξει τον Κώστα Φρόντζο.
Χρίσματα τελικά δεν δόθηκαν, και οι δύο υποψηφιότητες συνέχισαν την πορεία τους, με το ψηφοδέλτιο του Μελανίδη να ενισχύεται και με στελέχη της Νομαρχιακής Επιτροπής Ιωαννίνων της ΕΔΑ.
Σε γενικές γραμμές και οι δύο μεγάλες εφημερίδες των Ιωαννίνων, ήταν κατά του Μελανίδη. Ο «Πρωινός Λόγος» υποστήριζε ότι «η ΕΔΑ με κάλυμμα τον Μελανίδη επιχειρεί την υφαρπαγήν του Δήμου» και ο «Ηπειρωτικός Αγών», από την πλευρά του, που φοβόταν κι αυτός τον κίνδυνο της ΕΔΑ, εισερχόταν δυναμικά στον προεκλογικό αγώνα με τον διευθυντή του Ελευθέριο Τζάλλα, γιο του ιδρυτή Ευθύμιου Τζάλλα, να συμμετέχει ως υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος στο ψηφοδέλτιο του Κώστα Φρόντζου.
Ένα από τα «όπλα» κατά του Μελανίδη που χρησιμοποίησε η συγκεκριμένη εφημερίδα, ήταν ότι ουσιαστικός δήμαρχος δεν θα ήταν ο Μελανίδης αλλά ο Χριστόφορος Κωσταδήμας.
Η αντιπαράθεση Φρόντζου-Σακκά
Η προεκλογική αντιπαράθεση Φρόντζου-Σακκά είχε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και πολλές ατάκες. Ο Σακκάς ήταν μια ιδιόμορφη περίπτωση δημάρχου, που φαίνεται ότι άφηνε πολλά περιθώρια για εύκολη κριτική. Έχουν μείνει στην... ιστορία διάφορες τοποθετήσεις του. Και ο «Ηπειρωτικός Αγών», τις χρησιμοποίησε δεόντως εναντίον του Σακκά ως ένδειξη έλλειψης κάθε σοβαρότητας. Έγιναν αναφορές στο περιστατικό που ο Σακκάς ευχήθηκε στον βασιλιά «και εις ανώτερα» για να εξηγήσει κατόπιν ότι του ευχήθηκε να «γίνει... αυτοκράτορας» και δεν έλειψαν σχόλια του τύπου «μην παρατεντώνεσαι και τόσο, γιατί έχεις και ζάχαρο κι είσαι και παιδί της παντρειάς και προξενεύεσαι» και «ορέ Σακκά, τέτοιο μπεχλιβάνη δεν ματάδα στο ντοβλέτι».
Σε πολιτικό επίπεδο, η εφημερίδα τον κατηγορούσε ότι εμφανίζεται ως εκλεκτός της ΕΡΕ (και με τη στήριξη του βουλευτή Ιωαννίνων Ευάγγελου Αβέρωφ) και προειδοποιούσε ότι «η πίστις του Σακκά προς την ΕΡΕ είναι κίβδηλη όσο ήταν και στο παρελθόν η πίστη του στην ΕΔΑ. Και όπως εξαπάτησε την τελευταία εις το παρελθόν, και τώρα εκλεγόμενος δήμαρχος, θα εξαπατήσει και την ΕΡΕ». Είναι σαφές ότι ο «ΗπειρωτικόςΑγών» προσπαθούσε να κατευθύνει ένα κομμάτι της ΕΡΕ προς την υποψηφιότητα του Φρόντζου.
Ο Σακκάς, από την πλευρά του, προσπάθησε να αναδείξει το όποιο έργο έκανε στην πόλη των Ιωαννίνων, υιοθετώντας έργα όπως το Ξενία Ιωαννίνων ως δικά του. «Πήραμε μια χωματόπολη πριν από δέκα χρόνια, και την κάναμε την τρίτη πόλη της Ελλάδας» ανέφερε στις προεκλογικές του ομιλίες, έχοντας στο πλευρό του τον «Πρωινό Λόγο». Ως βασικό του αντίπαλο θεωρούσε τον Κώστα Φρόντζο. Στην κεντρική του ομιλία στις 4 Ιουλίου από τον εξώστη του ξενοδοχείου «Ακροπόλ», ο Σακκάς παρομοίωσε τον Φρόντζο σαν τον «Μεγάλο Ναπολέοντα, ο οποίος την 5η Ιουλίου θα υποστή το Βατερλώ και θα τον φάη ο λύκος». Ποιος ήταν ο λύκος; Ο Φρόντζος εκείνη την εποχή, ως πρόεδρος της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών, είχε ανοίξει έναν ζωολογικό κήπο στο αισθητικό δασύλλιο των Ιωαννίνων.
Ένα από τα ζώα που φιλοξενούνταν εκεί, ήταν ένας λύκος. Στον προεκλογικό αγώνα του Σακκά, ο λύκος έπαιξε σημαντικό ρόλο.
Σε ένα πιο σοβαρό επίπεδο επιχειρηματολογίας, ο Σακκάς κατηγορούσε τον Φρόντζο ότι δεν κατέβαλε καμία προσπάθεια για την ίδρυση του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και ότι εκμεταλλεύεται πολιτικά την Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών.
Ο Φρόντζος είχε επιλέξει την εβδομάδα των εκλογών για να εγκαινιάσει το τουριστικό περίπτερο της ΕΗΜ, ενώ στον προεκλογικό του λόγο η διοργάνωση των «Δωδωναίων» στο αρχαίο θέατρο της Δωδώνης προβαλλόταν ως μία απόδειξη της ικανότητάς του. Καταλόγιζε δε στον Σακκά ότι ως δήμαρχος δεν έλυσε βασικά προβλήματα όπως της ύδρευσης και της επέκτασης του σχεδίου πόλης.
Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή ή δωρεά, εδώ:
Στις 5 Ιουλίου, οι Γιαννιώτες αποφάσισαν: Πρώτη παράταξη ήρθε η «Δημοκρατική Ανόρθωσις» του Γιώργου Μελανίδη (41,5%, 3.980 ψήφους), δεύτερη η «Δημοκρατική Ανύψωσις» του Κώστα Φρόντζου (31,81%, 3.051 ψήφους) και τρίτη η «Αλλαγή στα Γιάννενα» του Γρηγόρη Σακκά (26,71%, 2.560 ψήφους). Οι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους έφταναν τους 15.616. Η παράταξη του Μελανίδη εξέλεξε 17 δημοτικούς συμβούλους. Πρώτοι σε ψήφους ήρθαν τέσσερα πρόσωπα της ΕΔΑ: Ο Σωτήρης Μπούτζας που ορίστηκε αναπληρωτής δημάρχου, ο Βασίλης Ρακόπουλος, ο Πέτρος Αποστολίδης καιο Δημήτρης Ζαγορίσιος.
Το εκλογικό αποτέλεσμα χαρακτηρίστηκε από τον τοπικό Τύπο ως έκπληξη, ενώ δεν έλειψαν και αναφορές του τύπου ότι πολλοί Γιαννιώτες μετάνιωσαν για την ψήφο τους και ότι αν επαναλαμβάνονταν σήμερα οι εκλογές, το αποτέλεσμα θα ήταν διαφορετικό.
Έναν μήνα μετά, ένας ξαφνικός θάνατος θα άλλαζε τα πάντα.
Στις 8 Αυγούστου, ο νέος δήμαρχος Γιώργος Μελανίδης, 58 χρονών, πέθανε λίγα λεπτά μετά την τελετή ορκωμοσίας του στο νομαρχιακό μέγαρο. Το περιστατικό αυτό σόκαρε την τοπική κοινωνία.
Λίγες μέρες μετά, άρχισαν οι διεργασίες για την τοποθέτηση νέου δημάρχου. Στις 15 Αυγούστου του 1964, δήμαρχος ορίστηκε ο Χριστόφορος Κωσταδήμας, ο οποίος είχε έρθει πέμπτος σε ψήφους, και αναπληρωτής δημάρχου ο Σπύρος Κατσαδήμας, έκτος σε ψήφους. Για την εξέλιξη αυτή, προηγήθηκε η παραίτηση τεσσάρων δημοτικών συμβούλων που προηγούνταν σε ψήφους: Μπούτζας, Ρακόπουλος, Αποστολίδης και Ζαγορίσιος, όλοι τους του «πυρήνα» της ΕΔΑ.
Η δημαρχιακή θητεία του Κωσταδήμα δεν ολοκληρώθηκε. Τον Ιούνιο του 1965, ο Κωσταδήμας παραιτήθηκε για λόγους υγείας. Νέος δήμαρχος ανέλαβε ο Σπύρος Κατσαδήμας. Στη θέση αυτή έμεινε μέχρι τις 10 Μαρτίου του 1967, οπότε και παραιτήθηκε για να πολιτευτεί ως υποψήφιος βουλευτής με την Ένωση Κέντρου. Έναν μήνα μετά, η πόλη απέκτησε νέο δήμαρχο και πάλι: Τον Αλέκο Σόφη. Toπική εφημερίδα, εμφανώς σοκαρισμένη, ανέφερε σε πρωτοσέλιδο δημοσίευμά της: «ΕΔΑΐτης δήμαρχος! Εις τον πρώτον Δήμον της Ηπείρου...» και συνέχιζε: «Η παραίτησις του κ. Κατσαδήμα και η προκύψασα κατάστασις δημιουργεί σοβαρόν θέμα διά τον Δήμον της Ηπείρου του οποίου η διοίκησις περιέρχεται εις τα στελέχη της Ε.Δ.Α. μολονότι το κόμμα τούτο εξακολουθεί να είναι μειοψηφία».
Η θητεία του νέου δημάρχου διήρκεσε μόλις 11 μέρες. Η Χούντα είχε καταφτάσει…
Πηγές:
Αγγέλη Β., Τσαντίκος Γ., «Οι ‘αποστάτες’, τα ρέντζελα και οι δήμαρχοι/Οι δημοτικές εκλογές στα Γιάννενα, 1925-2014», 2019
Φωτογραφία: Τα Γιάννενα τη δεκαετία του '60. Η οδός Καραμανλή με τον φακό του Άγγελου Καλογερίδη
