Εις Κοπάνους…

Μέχρι και τη δεκαετία του ’50, μία από τις πιο παραδοσιακές παραλίμνιες ασχολίες ήταν το πλύσιμο και κοπάνισμα των μάλλινων ρούχων και κιλιμιών. Με τους κόπανους ανά χείρας, οι γυναίκες κατηφόριζαν κάθε καλοκαίρι προς τη λίμνη -στη συνοικία Σιαράβα, στον Μάτσικα, στη Λιμνοπούλα, στην περιοχή του Αγίου Νικολάου Κοπάνων, όταν ο ναός αυτός θεωρούνταν ακόμη… εξοχικός. Στο κοπάνισμα των ρούχων, είναι που οφείλει την ονομασία ο ναός αυτός. Το τοπωνύμιο «εις Κοπάνους» καταγράφεται από τον 19^ο αιώνα ήδη, όταν και ξεκίνησε η ανοικοδόμηση του ναού, ο οποίος είχε καταστραφεί το 1820 κατά την πολιορκία της πόλης από τα σουλτανικά στρατεύματα του Χουρσίτ πασά. Η ανοικοδόμηση του ναού το 1843 συνδέεται στενά με τη συντεχνία των τακιαντζήδων και με τον πρωτομάστορά της Νούσια (Ιωάννη) Χρυσό, που χρηματοδότησε το έργο.

Οι τακιαντζήδες, που αποτελούσαν μία από τις πιο μεγάλες συντεχνίες του 19^ου αιώνα, ιδίως του α’ μισού, κατασκεύαζαν και εμπορεύονταν τα σκουφιά της εποχής, τα γνωστά ως φέσια (άσπρα ή κόκκινα με μακριά φούντα). Οι γιαννιώτικες συντεχνίες ανέπτυσσαν μια έντονη θρησκευτική δραστηριότητα. Η καθεμία είχε τον δικό της άγιο, η μορφή του οποίου απεικονιζόταν στη σφραγίδα της, ενώ επιπλέον είχε στην κατοχή της και μια μονή ή παρεκκλήσι (Γ. Παπαγεωργίου, «Οι συντεχνίες στα Γιάννενα κατά τον 19^οκαι τις αρχές του 20^ου αιώνα»). Ο προστάτης των τακιαντζήδων ήταν ο Άγιος Νικόλαος, με το ομώνυμο τότε παρεκκλήσι «εις Κοπάνους» να τους… ανήκει.

Η παραλίμνια θέση του ναού αυτού δεν συνδέεται μόνο με το κοπάνισμα των ρούχων. Λίγο πριν από την απελευθέρωση, στο ναό αυτόν συγκεντρωνόταν οπλισμός που μεταφερόταν μέσω της λίμνης. Και βέβαια είναι και η παράδοση που θέλει τον ναό του Αγίου Νικολάου –προ του 1820, πριν την καταστροφή του δηλαδή- να έχει αποτελέσει και φυλακή για την Κυρά Φροσύνη και τις άλλες 17 γυναίκες προτού τις πνίξουν στη λίμνη.

* Φωτογραφία του Κώστα Μπαλάφα εν έτει 1948 από το λεύκωμα "Ιωάννινα" του Ριζαρείου Ιδρύματος