Δύο «αθόρυβα» έργα πολιτισμού

Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ιωαννιτών και Πνευματικό Κέντρο Κατσικά: δύο κτίρια στα οποία εδώ και ενάμιση χρόνο γίνονται εργασίες συνολικού κόστους 5 εκατ. ευρώ, δύο χώροι πολιτισμού που, σε επίπεδο σχεδιασμού τουλάχιστον, έχουν θέσει νέους στόχους.

Η υλοποίηση των στόχων τους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο που ο Δήμος Ιωαννιτών θα διαχειριστεί τα κτίρια αυτά την επόμενη μέρα. Αν θα καταφέρει να τα μεταμορφώσει σε πραγματικά «ζωντανούς» χώρους και χώρους δημιουργίας, με το δεδομένο της βελτίωσης των υποδομών.

Το Πνευματικό Κέντρο, κάτω από τα Λιθαρίτσια, είναι αυτό που στεγάζει την κεντρική σκηνή της πόλης των Ιωαννίνων. Εκεί που γίνονται οι μεγάλες εκδηλώσεις, καθώς η αίθουσα είναι 630 θέσεων. Όλο το υπόλοιπο κτίριο χρησιμοποιούνταν, όμως, για τη διοίκηση.

Η «συμβίωση» με τη διοίκηση σταματάει. Το έργο της «ενεργειακής και λειτουργικής αναβάθμισης» του κτιρίου, που χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ, έρχεται να καταργήσει αυτή τη συνύπαρξη και να υπενθυμίσει ότι το Πνευματικό Κέντρο χτίστηκε αρχικά για να γίνει ένας χώρος συναυλιών του Ωδείου. Και αυτός ο αρχικός προορισμός επανέρχεται στο κτίριο (με εξαίρεση τον χώρο του Δημοτικού Ραδιοφώνου, το οποίο παραμένει ως έχει).

Διαβάστε: Όταν χτίστηκε το Πνευματικό Κέντρο

Το κτίριο, εσωτερικά, παρουσιάζει μια πλήρη εργοταξιακή εικόνα ανακατασκευής των χώρων, εξασφάλισης της προσβασιμότητας (εντυπωσιακή μια υπερυψωμένη γέφυρα που συνδέει την αίθουσα πολλαπλών χρήσεων με το ασανσέρ, που επίσης ανακατασκευάζεται, και το κλιμακοστάσιο) και της ενεργειακής αναβάθμισης (κέλυφος, σκιάδια, φωτοβολταϊκό σύστημα που έχει εγκατασταθεί ήδη αλλά δεν έχει συνδεθεί ακόμα).

Σύμφωνα και με τη μελέτη, δημιουργούνται νέες αίθουσες διδασκαλίας για το Ωδείο με σύγχρονες προδιαγραφές και χώρος προβών για τη Φιλαρμονική και τη Συμφωνική Ορχήστρα, ανακαινίζεται ο εκθεσιακός χώρος και δημιουργείται μια αίθουσα πολλαπλών χρήσεων -εκεί που κάποτε ήταν η Διεύθυνση Νεολαίας και Άθλησης.

Δύο σημαντικές παρεμβάσεις θα γίνουν όμως και στη σκηνή, στην οποία είχαν γίνει εργασίες εκσυγχρονισμού το 2015. Στη σκηνή λοιπόν θα τοποθετηθούν ένα ακουστικό κέλυφος ορχήστρας και ένας μηχανισμός ανύψωσης-υποβιβασμού του προσκηνίου.

Το ακουστικό κέλυφος αποτρέπει τον ήχο που παράγεται στη σκηνή, να διαχέεται στο πίσω μέρος και στα πλαϊνά μέρη, και κατ’ επέκταση μεταφέρει με ευκρίνεια τον ήχο στο κοινό, χωρίς μάλιστα να απαιτείται η χρήση μικροφώνων. Το κέλυφος αυτό θα μπορεί να «αποσύρεται» όταν η σκηνή φιλοξενεί μια μη μουσική εκδήλωση.

Το προσκήνιο πλάτους περίπου 2 μ. (το τμήμα μπροστά από τη σκηνή που βρίσκεται στον χώρο της πλατείας) είχε σχεδιαστεί για να φιλοξενεί το πιτ μουσικών. Δεν λειτούργησε όμως ποτέ με αυτόν τον τρόπο. Με την εγκατάσταση του μηχανισμού ανύψωσης-υποβιβασμού του προσκηνίου, η σκηνή μπορεί να μεγαλώνει (με το δεδομένο ότι το ακουστικό κέλυφος θα περιορίσει τον χώρο της υπάρχουσας σκηνής) για να φιλοξενεί μεγάλα ορχηστρικά σχήματα. Επιπλέον, το προσκήνιο μπορεί να λειτουργήσει και ως πιτ μουσικών, ανάλογα με την παράσταση.

Στην ίδια εργολαβία, εκτός από το Πνευματικό Κέντρο, «συμμετέχει» και το κτίριο του παλαιού Δημαρχείου, εκεί που σήμερα στεγάζεται το Δημοτικό Ωδείο. Τα δύο κτίρια συνδέονται εκ των πραγμάτων. Με τη μεταφορά του Δημοτικού Ωδείου στο κτίριο του Πνευματικού Κέντρου, στο παλαιό Δημαρχείο, στην οδό Μπιζανίου, θα μεταφερθεί η διοίκηση του Πνευματικού Κέντρου. Και σε αυτό το κτίριο λοιπόν θα γίνουν παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης αλλά και εξασφάλισης της προσβασιμότητας.

Το έργο με τον επίσημο τίτλο ««Ενεργειακή και λειτουργική αναβάθμιση των κτιρίων του Πνευματικού Κέντρου και του Παλαιού Δημαρχείου Δήμου Ιωαννιτών» σχεδιάστηκε από την προηγούμενη δημοτική αρχή, με τη χρηματοδότηση των 3,6 εκατ. ευρώ να εξασφαλίζεται από το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» -την περίοδο αυτή βρίσκονται σε εξέλιξη οι διαδικασίες για να περάσει το έργο στο νέο ΕΣΠΑ.

Μετά τη διαγωνιστική διαδικασία, η σύμβαση για το έργο, κόστους 3,14 εκατ. ευρώ (έκπτωση περίπου 13%), μεταξύ του Δήμου και της αναδόχου εταιρίας «Σαρακατσάνος ΑΤΕΕ), υπογράφηκε τον Φεβρουάριο του 2023. Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του έργου ήταν ενάμισης χρόνος.

Το έργο έχει πάρει παράταση προθεσμίας ολοκλήρωσης μέχρι τον Ιούνιο του 2025. Ένας από τους λόγους καθυστέρησης, ήταν το γεγονός ότι άργησε η απομάκρυνση των διοικητικών υπηρεσιών από το κτίριο (σ.σ. μεταφέρθηκαν σε κτίριο, στην Καλούτσιανη, τον Μάιο του 2023).

Αυτό σημαίνει ότι και φέτος η αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου θα είναι κλειστή.

Το Πνευματικό Κέντρο Κατσικά

Το καλοκαίρι του 2025, αν όλα πάνε καλά, αναμένεται να είναι έτοιμο και το… άλλο Πνευματικό Κέντρο: στον Κατσικά. Μια υποδομή, εκτός πόλης, που έχει όμως τις φιλοδοξίες της.

Στο Πνευματικό Κέντρο του Κατσικά εκτελείται το έργο της μετατροπής του κτιρίου σε Κέντρο Πολιτισμικής Δημιουργίας με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα «Αντ. Τρίτσης». Ανάδοχος του έργου είναι η εταιρία «Ν & Κ Γκολιόπουλος ΑΤΕ» (η ίδια εταιρία που έχει αναλάβει και την ανακατασκευή του κτιρίου του παλαιού Πανεπιστημίου), η οποία ήταν η μόνη που συμμετείχε στη διαγωνιστική διαδικασία, δίνοντας έκπτωση μόλις 1%. Η σύμβαση κόστους 1,84 εκατ. ευρώ υπογράφηκε τον Ιανουάριο του 2023, με προθεσμία ολοκλήρωσης τον Ιούνιο του 2024. 

Η εταιρία ζήτησε και πήρε παράταση ολοκλήρωσης του έργου μέχρι τον Μάρτιο του 2025, με την αιτιολογία των επιπρόσθετων απαιτούμενων εργασιών στη στέγη λόγω εύρεσης περιττωμάτων περιστεριών, του εντοπισμού εισροής υδάτων στο υπόγειο και της αλλαγής σχεδίων για τον ανελκυστήρα.

Σημειωτέον ότι το έργο αυτό (όπως και το παλαιό Πανεπιστήμιο) δημοπρατήθηκε με το σύστημα «μελέτη-κατασκευή». Η ανάδοχος εταιρία, δηλαδή, ήταν αυτή που είχε την υποχρέωση της οριστικής μελέτης, της μελέτης εφαρμογής και οποιασδήποτε απαιτούμενης συμπληρωματικής μελέτης.

Σύμφωνα λοιπόν με τον σχεδιασμό, το Πνευματικό Κέντρο Κατσικά προορίζεται να μετατραπεί σε έναν πολυχώρο υποστήριξης και προώθησης της δημιουργικής και καλλιτεχνικής βιομηχανίας, με τη δημιουργία ανοιχτών, συνεργατικών χώρων (open co-working space), χώρων δημιουργίας (maker spaces), εκθεσιακών χώρων και χώρων εργασίας για καλλιτέχνες (studios).

Ένα ενδιαφέρον εγχείρημα, που, όπως ισχύει και για το «νέο» Πνευματικό Κέντρο, η επιτυχία του εξαρτάται από το ενδιαφέρον και τη διαχείριση που θα κάνει ο Δήμος Ιωαννιτών. Κάτι που θα πρέπει να προετοιμάσουν από τώρα η πολιτική ηγεσία και οι υπηρεσίες πολιτισμού του Δήμου.