COP28: Νέες υποσχέσεις ώθησης της καθαρής ενέργειας

Οι κυβερνήσεις εγκαινίασαν το Σάββατο νέες πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της καθαρής ενέργειας και την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα στη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα στο Ντουμπάι, όπου οι χώρες παλεύουν με το πώς θα σταματήσουν την ασταμάτητη αύξηση των εκπομπών που θερμαίνουν τον πλανήτη.

Σε μια από τις πρωτοβουλίες που έτυχαν της ευρύτερης υποστήριξης, 118 κυβερνήσεις δεσμεύτηκαν να τριπλασιάσουν την παγκόσμια δυναμικότητα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως το 2030 στη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα COP28 το Σάββατο, ως μια πορεία για τη μείωση του μεριδίου των ορυκτών καυσίμων στην παγκόσμια παραγωγή ενέργειας.

Η υπόσχεση αυτή περιλαμβανόταν σε ένα πλήθος ανακοινώσεων της COP28 το Σάββατο με στόχο την απαλλαγή από τον άνθρακα στον ενεργειακό τομέα -πηγή περίπου των τριών τετάρτων των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου- οι οποίες περιλάμβαναν την επέκταση της πυρηνικής ενέργειας, τη μείωση των εκπομπών μεθανίου και τον περιορισμό της ιδιωτικής χρηματοδότησης της ενέργειας από άνθρακα.

«Αυτό μπορεί και θα βοηθήσει στη μετάβαση του κόσμου μακριά από τον αμείωτο άνθρακα», δήλωσε ο Σουλτάν αλ Τζαμπέρ, πρόεδρος της συνόδου κορυφής COP28 των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.

Υπό την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των Ηνωμένων Πολιτειών και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, η δέσμευση ανέφερε επίσης ότι ο τριπλασιασμός των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα συμβάλει στην εξάλειψη των ορυκτών καυσίμων που εκπέμπουν CO2 από το παγκόσμιο ενεργειακό σύστημα το αργότερο έως το 2050.

Στους υποστηρικτές της το Σάββατο περιλαμβάνονται η Βραζιλία, η Νιγηρία, η Αυστραλία, η Ιαπωνία, ο Καναδάς, η Χιλή και τα Μπαρμπάντος.

Ενώ η Κίνα και η Ινδία έχουν δηλώσει ότι υποστηρίζουν τον τριπλασιασμό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως το 2030, καμία από τις δύο δεν υποστήριξε τη συνολική δέσμευση του Σαββάτου - η οποία συνδυάζει την αύξηση της καθαρής ενέργειας με τη μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων.

Οι υποστηρικτές, μεταξύ των οποίων η ΕΕ και τα ΗΑΕ, επιθυμούν να συμπεριληφθεί η δέσμευση για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην τελική απόφαση της συνόδου κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα, ώστε να καταστεί παγκόσμιος στόχος. Αυτό θα απαιτούσε συναίνεση μεταξύ των σχεδόν 200 παρόντων χωρών.

Οι καθυστερήσεις

Ενώ η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια, έχει αυξηθεί παγκοσμίως εδώ και χρόνια, το αυξανόμενο κόστος, οι εργασιακοί περιορισμοί και τα προβλήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας ανάγκασαν τους τελευταίους μήνες σε καθυστερήσεις και ακυρώσεις έργων, κοστίζοντας στους προγραμματιστές, όπως η Orsted (ORSTED.CO) και η BP (BP.L), δισεκατομμύρια δολάρια σε απομειώσεις.

Η επίτευξη του στόχου για 10.000 γιγαβάτ παγκόσμιας εγκατεστημένης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέχρι το 2030 θα απαιτήσει επίσης από τις κυβερνήσεις και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να αυξήσουν τις επενδύσεις και να αντιμετωπίσουν το υψηλό κόστος κεφαλαίου που έχει εμποδίσει τα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Πυρηνική ενέργεια

Περισσότερα από 20 έθνη υπέγραψαν επίσης το Σάββατο μια δήλωση με στόχο τον τριπλασιασμό της ικανότητας πυρηνικής ενέργειας έως το 2050, με τον απεσταλμένο των ΗΠΑ για το κλίμα Τζον Κέρι να λέει ότι ο κόσμος δεν μπορεί να επιτύχει «καθαρές μηδενικές» εκπομπές χωρίς την κατασκευή νέων αντιδραστήρων.

«Δεν προβάλλουμε το επιχείρημα ότι αυτή θα είναι οπωσδήποτε η σαρωτική εναλλακτική λύση σε κάθε άλλη πηγή ενέργειας», δήλωσε ο Κέρι κατά τη διάρκεια της τελετής έναρξης της COP28.

«Αλλά ... δεν μπορείτε να φτάσετε στο καθαρό μηδέν το 2050 χωρίς κάποια πυρηνική ενέργεια, όπως δεν μπορείτε να φτάσετε εκεί χωρίς κάποια χρήση της δέσμευσης, χρήσης και αποθήκευσης του άνθρακα».

Η παγκόσμια πυρηνική ισχύς ανέρχεται σήμερα σε 370 γιγαβάτ, με 31 χώρες να λειτουργούν αντιδραστήρες. Ο τριπλασιασμός αυτής της δυναμικότητας έως το 2050 θα απαιτούσε σημαντική αύξηση των νέων εγκρίσεων - και της χρηματοδότησης.

Μείωση του άνθρακα

Άλλες δεσμεύσεις στόχευαν τον άνθρακα, το ορυκτό καύσιμο με τις μεγαλύτερες εκπομπές CO2.

Η Γαλλία δήλωσε ότι θα συσπειρώσει μια ομάδα εθνών για να ζητήσει από τον ΟΟΣΑ να μετρήσει τους κλιματικούς και οικονομικούς κινδύνους που συνδέονται με την επένδυση σε νέα περιουσιακά στοιχεία άνθρακα, ώστε να αποτρέψει τους ιδιώτες χρηματοδότες από την υποστήριξη έργων.

Οι χρήστες άνθρακα, το Κοσσυφοπέδιο και η Δομινικανή Δημοκρατία, συμφώνησαν επίσης να εκπονήσουν σχέδια για τη σταδιακή κατάργηση της ενέργειας που χρησιμοποιούν άνθρακα.

Σχεδόν 50 εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένης της Exxon Mobil, υπέγραψαν τη Χάρτα Αποκλιμάκωσης του Πετρελαίου και του Φυσικού Αερίου, μια πρωτοβουλία που προωθείται από τον πρόεδρο της COP Σουλτάν αλ Τζαμπέρ για τη μείωση των λειτουργικών εκπομπών έως το 2050.

Η χάρτα επικρίθηκε από περιβαλλοντικές ομάδες, οι οποίες δήλωσαν ότι οι δεσμεύσεις αποτελούν απλώς αντιπερισπασμό από τη διαδικασία της COP28 και δεν αντιμετωπίζουν τις εκπομπές που προκαλούνται από την καύση ορυκτών καυσίμων.

«Η δέσμευση δεν καλύπτει ούτε σταγόνα από τα καύσιμα που πωλούν, τα οποία αντιπροσωπεύουν έως και το 95% της συμβολής της βιομηχανίας πετρελαίου και φυσικού αερίου στην κλιματική κρίση», δήλωσε η Melanie Robinson, διευθύντρια του Παγκόσμιου Προγράμματος για το Κλίμα στο Ινστιτούτο Παγκόσμιων Πόρων.