Brexit-EE: 60 χρόνια προόδου και αναταράξεων

Από την Συνθήκη της Ρώμης στη δημιουργία του ευρώ και τη μεταναστευτική κρίση, επιστροφή στις σημαντικές στιγμές που σημάδεψαν 60 χρόνια ευρωπαϊκής ενοποίησης.

Η γέννηση της Ένωσης

Στις 9 Μαΐου 1950, ο Ρομπέρ Σουμάν, υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας, θέτει τον θεμέλιο λίθο του ευρωπαϊκού οικοδομήματος προτείνοντας στη Γερμανία, μόλις πέντε χρόνια μετά την παράδοσή της, να τεθεί η γαλλογερμανική παραγωγή άνθρακα και χάλυβα υπό έναν οργανισμό ανοικτό σε όλες τις χώρες της Ευρώπης.

Η Συνθήκη του Παρισιού, που συγκροτεί την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα υπογράφεται στις 18 Απριλίου 1951. Η Ευρώπη των «Έξι» (Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία) είναι πραγματικότητα.

Από την ΕΟΚ στην ΕΕ

Στις 25 Μαρτίου 1957, οι Έξι υπογράφουν στη Ρώμη την ιδρυτική συνθήκη της πολιτικής και οικονομικής Ευρώπης. Συγκροτείται η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, μία κοινή αγορά που βασίζεται στην ελεύθερη κυκλοφορία με την κατάργηση των τελωνειακών φραγμών ανάμεσα στα κράτη μέλη. Οι θεσμοί τίθενται σε λειτουργία στις αρχές του 1958.

Τον Ιανουάριο 1973, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Δανία και η Ιρλανδία εντάσσονται στην ΕΟΚ, για να ακολουθήσουν η Ελλάδα (1981), η Ισπανία, η Πορτογαλία (1986), η Αυστρία, η Φινλανδία, η Σουηδία (1995).

Η Συνθήκη του Μάαστριχτ, δεύτερη θεμελιώδης πράξη της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, υπογράφεται στις 7 Φεβρουαρίου 1992. Προβλέπει το πέρασμα σε κοινό νόμισμα και εγκαθιδρύει την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Από τον Ιανουάριο 1993, η κοινή αγορά γίνεται πραγματικότητα με την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών και υπηρεσιών, προσώπων και κεφαλαίων. Τον Μάρτιο 1995, οι συμφωνίες του Σένγκεν επιτρέπουν στους Ευρωπαίους να ταξιδεύουν χωρίς ελέγχους διαβατηρίων.

Ευρώ και Ένωση των 28

Την 1η Ιανουαρίου 2002, το ευρώ κάνει την είσοδό του στην καθημερινή ζωή 300 εκατομμυρίων Ευρωπαίων. Η Δανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Σουηδία επιλέγουν να διατηρήσουν τα εθνικά τους νομίσματα.

Εκφράζοντας μία ουτοπία την επομένη της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου το 1989, η διεύρυνση προς τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης αρχίζει σταδιακά να επιβάλλεται. Δέκα νέες χώρες εντάσσονται στην ΕΕ τον Μάιο 2004: Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχική Δημοκρατία, Σλοβακία, Λιθουανία, Λετονία, Εσθονία, Σλοβενία, Μάλτα , Κύπρος. Θα ακολουθήσουν η Βουλγαρία και η Ρουμανία το 2007 και η Κροατία το 2013.

Ο καιρός των κρίσεων

Την άνοιξη 2005 η απόρριψη του Ευρωπαϊκού Συντάγματος από τους Γάλλους και τους Ολλανδούς ψηφοφόρους βυθίζει την Ένωση σε θεσμική κρίση. Από την κρίση η Ένωση βγαίνει με την συνθήκη της Λισαβόνας, μετά τη δύσκολη επικύρωσή της το 2009. Σκοπός της είναι να βελτιώσει τη λειτουργία των θεσμών της διευρυμένης Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το 2009, η Ελλάδα ανακοινώνει υπερβάλλουσα αύξηση του ελλείμματός της, σε ένα πρώτο σήμα συναγερμού για την τεράστια οικονομική κρίση που θα ακολουθήσει. Η Ελλάδα, στην συνέχεια η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Κύπρος ζητούν την βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, που με την σειρά τους ζητούν την επιβολή μέτρων λιτότητας. Η κρίση χρέους οδηγεί στην πτώση του ενός μετά τον άλλο ευρωπαίων ηγετών και αυξάνει τα αρνητικά αισθήματα προς την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Πριν προλάβει να βγει από την οικονομική κρίση, η Ευρώπη έρχεται αντιμέτωπη με την μεγαλύτερη μεταναστευτική κρίση από το 1945 με την άφιξη εκατοντάδων χιλιάδων αιτούντων άσυλο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση σπαράσσεται στην προσπάθεια αντιμετώπισης της κρίσης.

Το Brexit

Στις 23 Ιουνίου 2016, οι Βρετανοί ψηφίζουν (51,9%) υπέρ της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ.

Οι μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις για την διαδικασία της εξόδου θέτουν σε δοκιμασία την βρετανική πολιτική τάξη και τους Ευρωπαίους, που ανησυχούν για το ενδεχόμενο ενός «Brexit χωρίς συμφωνία».

Μία πρώτη συμφωνία ΕΕ-Λονδίνου απορρίπτεται τρεις φορές από το βρετανικό Κοινοβούλιο. Μία δεύτερη συμφωνία, της 17ης Οκτωβρίου, θα χρειασθεί να περιμένει τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές στην Βρετανία και την νίκη των Τόρις του Μπόρις Τζόνσον, για να λάβει την έγκριση του Κοινοβουλίου.

Έπειτα από τρεις αναβολές, το Brexit θα υλοποιηθεί στις 31 Ιανουαρίου στις 23.00 (τοπική ώρα και GMT). Θα είναι η πρώτη φορά που ην Ευρωπαϊκή Ενωση θα χάνει ένα μέλος.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ-AFP