Βραδέτο: το… έλατο και η σκάλα

Το Βραδέτο είναι το πιο ορεινό χωριό του Ζαγορίου, σε υψόμετρο πάνω από 1300 μ. Και ένα από τα πιο μικρά χωριά.

Σύμφωνα με τον λόγιο Ιωάννη Λαμπρίδη, ο οικισμός αυτός δημιουργήθηκε στις αρχές του 17^ου αιώνα από κατοίκους του Σκαμνελίου που πήραν την απόφαση της μετεγκατάστασης. Μια μετεγκατάσταση που φέρεται να έγινε για λόγους κτηνοτροφίας. Γύρω από το χωριό υπήρχαν δε πολλά σταροχώραφα. Είναι ενδεικτική η ύπαρξη αρκετών αλωνιών.

Η ονομασία του χωριού προέρχεται από ένα δέντρο: το έλατο. Σύμφωνα με τον γλωσσολόγο Κώστα Ευ. Οικονόμου («Τα οικωνύμια του Νομού Ιωαννίνων: Γλωσσολογική Εξέταση», Ιωάννινα, 2002), το τοπωνύμιο είναι φυτώνυμο, και σχηματίζεται κυρίως από το αρωμανικό ουσιαστικό brad που σημαίνει το έλατο.  

Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή ή δωρεά, εδώ:

Το Βραδέτο είναι ιδιαίτερα γνωστό για την περίφημη σκάλα του, που το ενώνει με το Καπέσοβο.

Το λιθόστρωτο αυτό μονοπάτι, μήκους 1500 χλμ, αποτελείται από περίπου 1200 σκαλοπάτια. Ξεκινώντας από το Καπέσοβο, από υψόμετρο 1100 μ., κατεβαίνει μέσα στο φαράγγι της Μεζαριάς διασχίζοντας το μέσω δύο μικρών μονότοξων γεφυριών, του Καπεσοβίτικου και του Βραδετινού, και μετά «σκαρφαλώνει», με τη συνδρομή 39 στροφών (ή αλλιώς καγκέλια) στις πλαγιές του Βραδέτου, μέχρι τα 1340 μ.

Το μονοπάτι, η σκάλα αυτή, έχει κατασκευαστεί από πελεκημένη πέτρα. Το πότε έγινε η σκάλα, δεν έχει προσδιοριστεί ακριβώς. Στα μέσα του 19ου αιώνα, πάντως, έγινε επισκευή της σκάλας.

Μέχρι και το 1974, οπότε και έγινε διάνοιξη δρόμου, η σκάλα αυτή αποτελούσε τη μόνη πρόσβαση στο Βραδέτο.

Η σκάλα μαζί με τα δύο μικρά γεφύρια χαρακτηρίστηκαν από το υπουργείο Πολιτισμού ιστορικά διατηρητέα μνημεία το 1988.