Βολιβία: Ένας «παιδικός σταθμός δεινοσαύρων»

To 2019 μια καταρρακτώδης ανοιξιάτικη βροχή προκάλεσε την κατάρρευση μέρος ενός φαραγγιού, αποκαλύπτοντας περίπου 350 αποτυπώματα δεινοσαύρων στο διαμέρισμα Tarija, στο νότιο τμήμα της χώρας των Άνδεων. 

Πρόσφατα δημοσιευμένη έρευνα κάνει λόγο για «έναν αυθεντικό παιδικό σταθμό δεινοσαύρων», όπως τον περιγράφει ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, ο Αργεντινός παλαιοντολόγος Σεμπαστιάν Απεστέγκια.

Ο χώρος αποκαλύπτει μια εκπληκτική σκηνή: δύο ενήλικα σαυρόποδα (όπως ο Βροντόσαυρος) που οδηγούσαν εκατοντάδες μικρά στα τέλη του Ιουρασικού, πριν από περίπου 150 εκατομμύρια χρόνια. Επιπλέον, έχουν εντοπιστεί ίχνη ορνιθόποδων (ιγκουανόδοντα) και θερόποδων (μερικοί συγγενείς του Τυραννόσαυρου), γεγονός που υποδηλώνει ότι η περιοχή αυτή μπορεί να αποτελούσε μέρος μιας μεταναστευτικής διαδρομής δεινοσαύρων μεταξύ του σημερινού νότιου Περού, της κεντρικής Βολιβίας και της βόρειας Αργεντινής.

Ένα σημαντικό μέρος αυτής της ανακάλυψης είναι η πλήρης απεικόνιση τριών διαφορετικών ηλικιών δεινοσαύρων: Τριαδικό, Ιουρασικό και Κρητιδικό. 

Μέχρι την ανακάλυψη αυτή, στη Βολιβία ήταν γνωστά μόνο προϊστορικά ίχνη από την αρχή και το τέλος της εποχής των δεινοσαύρων, αλλά τώρα η χώρα διαθέτει ένα πλήρες πανόραμα, ένα αυθεντικό πέρασμα του χρόνου αποτυπωμένο στο έδαφος. Ο Σεμπαστιάν Απεστέγκια υπογραμμίζει τη σημασία της προστασίας αυτών των αποτυπωμάτων δεινοσαύρων, τα οποία σήμερα κινδυνεύουν να εξαφανιστούν λόγω κατολισθήσεων, βροχών και απλώς λόγω της έκθεσής τους σε περιβαλλοντικές πιέσεις.

Το άρθρο περιγράφει τις πατημασιές των ενήλικων σαυρόποδων ως «στρογγυλεμένες, που μοιάζουν με ελέφαντα και έχουν διάμετρο μεταξύ 75 και 95 εκατοστών». Με βάση αυτά τα δεδομένα, οι συγγραφείς υπολόγισαν ότι οι γοφοί τους θα ήταν σχεδόν τέσσερα μέτρα πάνω από το έδαφος, το σώμα τους θα είχε μήκος περίπου 20 μέτρα από τη μύτη μέχρι την ουρά και θα είχαν βαρύ βάδισμα μικρότερο από πέντε χιλιόμετρα την ώρα. Από την άλλη πλευρά, τα ίχνη των νεαρών δεινοσαύρων έχουν διάμετρο μεταξύ 15 και 30 εκατοστών. 

Σε ανακοίνωσή τους, οι ερευνητές τονίζουν ότι «το περίεργο είναι ότι δεν έχουν παρατηρηθεί άλλα τέτοια μικρά ίχνη στην περιοχή, γεγονός που δείχνει σαφώς ότι ήρθαν κατά μήκος της ίδιας διαδρομής ή σε μια συμπαγή ομάδα με τους δύο γιγάντιους [δεινόσαυρους], αποδεικνύοντας τη συμπεριφορά αγέλης και την προστασία των νεαρών».

Η έρευνα ρίχνει επίσης φως στη συμπεριφορά των σαυρόποδων. Οι επιστήμονες υποψιάζονται ότι αυτοί οι γιγάντιοι δεινόσαυροι μπορεί να ταξίδευαν σε ομάδες με επικεφαλής ενήλικες. Πιθανόν να ταξίδευαν όλοι μαζί ως συμπαγές κοπάδι. Απόδειξη γι' αυτό είναι ότι τα ίχνη των ενηλίκων και των νεαρών είναι ξεχωριστά, σχεδόν κανένα από αυτά δεν επικαλύπτει το άλλο, γεγονός που υποδηλώνει ότι περπατούσαν στο ίδιο μονοπάτι στο πλευρό τους.

Αν και οι ερευνητές προειδοποιούν ότι δεν υπάρχει απόλυτη εγγύηση ότι αυτά τα σαυρόποδα ταξίδευαν σε αγέλη, υποστηρίζουν ότι η παρατήρηση παρόμοιων συμπεριφορών στη σύγχρονη πανίδα υποστηρίζει αυτή την πιθανότητα, καθώς οι ελέφαντες, για παράδειγμα, συνηθίζουν να κινούνται σε μεγάλα κοπάδια και να δένουν τα μικρά τους με τους συγγενείς τους.

Ωστόσο, η προστασία αυτής της πολύτιμης παλαιοντολογικής κληρονομιάς στη Βολιβία βρίσκεται σε κίνδυνο. Τα ίχνη βρίσκονται σε μια περιοχή επιρρεπή σε κατολισθήσεις. Οι επιστήμονες επιμένουν στην ανάγκη μιας προληπτικής προσέγγισης για τη διατήρηση αυτών των ιχνών και προτείνουν την ψηφιοποίησή τους με τη χρήση τεχνολογιών τρισδιάστατης σάρωσης για τη διατήρηση των λεπτών λεπτομερειών.

Με πληροφορίες από El Pais, Nation World News. Φωτογραφία: Καλλιτεχνική αναπαράσταση ομάδας των σαυρόποδων και των νεαρών ομοειδών τους καθώς διασχίζουν το μονοπάτι/GABRIEL DÍAZ YANTÉN/EL PAIS