Χωρίς κανόνες και όρια δεν γίνεται

Οι πρώτες παραστάσεις στο αρχαίο θέατρο της Δωδώνης ξεκίνησαν ξανά δειλά το 2015, μετά από ένα διάλειμμα 16 ετών, με την ηγεσία του τότε υπουργείου Πολιτισμού να ικανοποιεί το λαϊκό αίσθημα. Τέσσερα χρόνια μετά, το αρχαίο θέατρο ετοιμάζεται να φιλοξενήσει αυτό το καλοκαίρι όχι 3-4 ή έστω 7-8 παραστάσεις αλλά 11! Και όχι μόνο παραστάσεις αρχαίου δράματος αλλά απ’ όλα: συμφωνικές ορχήστρες, μουσικές συνθέσεις και νεοελληνικό θέατρο. Την ίδια ώρα, οι παραστάσεις που έχουν παιχτεί ή θα παιχτούν στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, μαρμάρινο κι όχι λίθινο όπως αυτό της Δωδώνης, δεν ξεπερνούν τις 8.

Γύρω από το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης, δραστηριοποιούνται δύο φεστιβάλ: το φεστιβάλ Αρχαίου Δράματος του ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων με τέσσερις τραγωδίες φέτος και το φεστιβάλ Δωδώνης με πολλά και διάφορα (από παραστάσεις αρχαίου δράματος φιλοξενεί μόνο μία).

Καταρχήν, υφίσταται μια πραγματικότητα: Το αρχαίο θέατρο είναι ένας χώρος όπου υπάρχει εργοτάξιο, όπου βρίσκεται σε εξέλιξη ένα μεγάλο αναστηλωτικό έργο. Δεν είναι ένα θέατρο πλήρως αναστηλωμένο, ούτε ένα θέατρο που θα πάψει να χρειάζεται προσοχή. Αναμφισβήτητα, και παραστάσεις πρέπει να γίνονται, προφανώς και το αρχαίο θέατρο πρέπει να παραμείνει ανοιχτό.

Εξαρχής, όμως υπήρχαν κάποιες ανησυχητικές ενδείξεις. Από το 2017 ήδη, το πρόβλημα της ανεξέλεγκτης «φεστιβαλοποίησης» δήλωνε παρών. Δεν είναι και το πιο λογικό να υπάρχουν αυτή τη στιγμή δυο φεστιβάλ από διαφορετικούς διοργανωτές. Το κυριότερο ζήτημα είναι ότι διαχέεται ευρέως η αντίληψη πως ένα αρχαίο θέατρο ζωντανεύει μόνο όταν γίνονται παραστάσεις ή εκδηλώσεις. Ένα αρχαίο θέατρο ζωντανεύει όμως και όταν υπογραμμίζεται η πολιτιστική και ιστορική αξία του, η διδακτική του προοπτική και ο εκπαιδευτικός του ρόλος. Η υπέρμετρη χρήση ενός τέτοιου χώρου ως τόπου διοργάνωσης εκδηλώσεων μπορεί να οδηγήσει σε υποτίμηση της μνημειακότητάς του. Και εννοείται ότι ο κάθε αρχαιολογικός χώρος είναι ιδιαίτερος. Έχει τις δικές του ανάγκες και τις δικές του ιδιομορφίες. Κανένα αρχαίο θέατρο δεν είναι ίδιο με το άλλο. Άρα και το όποιο πλαίσιο λειτουργίας του θα πρέπει να εξεταστεί υπό συγκεκριμένο πρίσμα.

Ο προϊστάμενος Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων Κώστας Σουέρεφ, μετά από ερώτηση του «Τύπου Ιωαννίνων», ανέφερε ότι υπάρχει ζήτημα με τις πολλές παραστάσεις, αποδίδοντάς τες… «στον ενθουσιασμό». «Μέσα σε αυτόν τον ενθουσιασμό μπορεί να μπήκαν κάποιες παραστάσεις παραπάνω οι οποίες κάτω από άλλες προϋποθέσεις, θα τις είχαμε απορρίψει. Πιστεύω ότι η εμπειρία αυτών των παραστάσεων θα καθοδηγήσει και το συμβούλιο (σ.σ. εννοεί το τοπικό συμβούλιο μνημείων) και την υπηρεσία να λάβουν στο εξής κάποια μέτρα ώστε οι παραστάσεις και οι εκδηλώσεις να γίνονται με μεγαλύτερη φειδώ» τόνισε. 

Με ή χωρίς… ενθουσιασμό, η προστασία του μνημειακού χαρακτήρα του αρχαίου θεάτρου πρέπει να είναι σε προτεραιότητα, όπως και η ανάδειξη του υπόλοιπου αρχαιολογικού χώρου της Δωδώνης. Και η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων έχει καθοριστικό ρόλο σε αυτόν τον τομέα.