Τουρκία: Ο Κιλιτσντάρογλου βγαίνει από τη σκιά του Ερντογάν

Κολλημένος στη σκιά του Ταγίπ Ερντογάν καθ' όλη τη διάρκεια της καριέρας του, ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου πιστεύει ότι ήρθε η ώρα να βάλει την Τουρκία σε μια νέα πορεία και να ανατρέψει μεγάλο μέρος της κληρονομιάς του ανθρώπου που κυριάρχησε στην πολιτική για δύο δεκαετίες.

Μια συμμαχία έξι κομμάτων της αντιπολίτευσης όρισε τον σοβαρό και μερικές φορές εριστικό πρώην δημόσιο υπάλληλο ως υποψήφιο για να αναμετρηθεί με τον Ερντογάν στις εκλογές της 14ης Μαΐου, οι οποίες θεωρούνται ίσως οι πιο σημαντικές στη σύγχρονη ιστορία της χώρας.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν γενικά ότι ο Κιλιτσντάρογλου, 74 ετών, έχει προβάδισμα και ενδεχομένως να κερδίσει σε δεύτερο γύρο, μετά από μια εκστρατεία χωρίς αποκλεισμούς που υποσχέθηκε λύσεις για την κρίση του κόστους ζωής που μείωσε τη δημοτικότητα του προέδρου τα τελευταία χρόνια.

Έχει υποσχεθεί επιστροφή στις ορθόδοξες οικονομικές πολιτικές και στο κοινοβουλευτικό σύστημα διακυβέρνησης, ανεξαρτησία για τη δικαιοσύνη που οι επικριτές λένε ότι ο Ερντογάν χρησιμοποιεί για την καταστολή των διαφωνιών και κάπως ομαλότερες σχέσεις με τη Δύση.

Το σχέδιο ανατροπής της αντιπολίτευσης έχει ως στόχο να μειώσει τον πληθωρισμό που έφτασε το 85% πέρυσι, ακόμη και αν αναμένεται να φέρει αναταραχή στις χρηματοπιστωτικές αγορές και ενδεχομένως την τελευταία από μια σειρά καταρρεύσεων νομισμάτων.

Οι επικριτές του λένε ότι ο Κιλιτσντάρογλου - ο οποίος περιφρονείται από τον Ερντογάν αφού υπέστη επανειλημμένες εκλογικές ήττες ως πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) - δεν έχει τη δύναμη του αντιπάλου του να συσπειρώνει το κοινό και δεν προσφέρει ένα σαφές όραμα για μια μετά-Ερντογάν εποχή.

Προσπαθεί να αξιοποιήσει τον θρίαμβο της αντιπολίτευσης το 2019, όταν το CHP νίκησε το κυβερνών κόμμα AK του Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη και σε άλλες μεγάλες πόλεις στις τοπικές εκλογές, χάρη στην υποστήριξη των ψηφοφόρων άλλων κομμάτων της αντιπολίτευσης.

Προκλήσεις

Ακόμη και αν επικρατήσει, ο Κιλιτσντάρογλου αντιμετωπίζει προκλήσεις για να κρατήσει ενωμένη μια συμμαχία της αντιπολίτευσης που περιλαμβάνει εθνικιστές, ισλαμιστές, κοσμικούς και φιλελεύθερους. Η επιλογή του ως υποψηφίου ήρθε μετά από μια 72ωρη διαμάχη κατά την οποία η ηγέτης του δεύτερου μεγαλύτερου κόμματος, η Μεράλ Ακσενέρ του IYI, αποχώρησε για λίγο.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μια αμφίρροπη προεδρική και κοινοβουλευτική ψηφοφορία, η οποία θα κρίνει όχι μόνο ποιος θα ηγηθεί της Τουρκίας, αλλά και ποιον ρόλο μπορεί να διαδραματίσει για την ανακούφιση των συγκρούσεων στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή.

Πολλοί αναρωτιούνται αν ο Κιλιτσντάρογλου μπορεί να νικήσει τον Ερντογάν, τον μακροβιότερο ηγέτη της χώρας, του οποίου το προεκλογικό χάρισμα έχει βοηθήσει να επιτύχει περισσότερες από δώδεκα εκλογικές νίκες.

Αλλά οι αναλυτές λένε ότι ο Ερντογάν είναι πιο κοντά από ποτέ στην ήττα, παρά το βαρύ χέρι του στα μέσα ενημέρωσης, τα δικαστήρια και τις δημοσιονομικές δαπάνες ρεκόρ της κυβέρνησης για κοινωνική βοήθεια ενόψει της ψηφοφορίας.

Η αντιπολίτευση έχει τονίσει ότι η προσπάθεια του Ερντογάν να μειώσει τα επιτόκια πυροδότησε την πληθωριστική κρίση που κατέστρεψε τους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών. Η κυβέρνηση λέει ότι η πολιτική αυτή τόνωσε τις εξαγωγές και τις επενδύσεις ως μέρος ενός προγράμματος που ενθαρρύνει την κατοχή λιρών.

Η πορεία του Κιλιτσντάρογλου

Πριν εισέλθει στην πολιτική, ο Κιλιτσντάρογλου εργάστηκε στο υπουργείο Οικονομικών και στη συνέχεια προήδρευσε του τουρκικού ιδρύματος κοινωνικών ασφαλίσεων για το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας του 1990. Σε ομιλίες του, ο Ερντογάν συχνά υποτιμά την απόδοσή του σε αυτόν τον ρόλο.

Πρώην οικονομολόγος, έγινε βουλευτής το 2002, όταν το ΑΚΡ του Ερντογάν ανέβηκε για πρώτη φορά στην εξουσία, εκπροσωπώντας το κεντροαριστερό CHP, ένα κόμμα που ιδρύθηκε από τον ιδρυτή της σύγχρονης Τουρκίας Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ και το οποίο αγωνίστηκε να προσεγγίσει πέρα από την κοσμική βάση του προς τους συντηρητικούς.

Ωστόσο, έχει μιλήσει τα τελευταία χρόνια για την επιθυμία του να επουλώσει τις παλιές πληγές με τους ευσεβείς μουσουλμάνους και τους Κούρδους.

Ο Κιλιτσντάρογλου έγινε γνωστός ως ο αγωνιστής του CHP κατά της δωροδοκίας, εμφανιζόμενος στην τηλεόραση για να επιδείξει φακέλους που οδήγησαν σε παραιτήσεις υψηλού προφίλ. Έναν χρόνο μετά την ήττα του σε δημαρχία της Κωνσταντινούπολης, εξελέγη χωρίς αντίπαλο στην ηγεσία του κόμματος το 2010.

Σε εκείνο το συνέδριο του κόμματος, ένα τραγούδι προεκλογικής εκστρατείας ακούστηκε σε μια κατάμεστη αίθουσα και τον περιέγραφε ως «καθαρό και τίμιο» άνθρωπο. Φορώντας ένα ριγέ πουκάμισο και ένα μαύρο σακάκι, ο Κιλιτσντάρογλου είπε στους υποστηρικτές του: «Ερχόμαστε για να προστατεύσουμε τα δικαιώματα των φτωχών, των καταπιεσμένων, των εργαζομένων και των εργατών».

Η εκλογή του τροφοδότησε τις ελπίδες του κόμματος για ένα νέο ξεκίνημα, αλλά η υποστήριξη προς το CHP δεν ξεπέρασε έκτοτε το 25%. Το κόμμα ΑΚ του Ερντογάν συγκέντρωσε 43% στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές του 2018.

Παρόλα αυτά, ορισμένοι θεωρούν ότι ο Κιλιτσντάρογλου έχει μεταρρυθμίσει αθόρυβα το κόμμα και έχει παραμερίσει τους σκληροπυρηνικούς "κεμαλιστές" που υποστηρίζουν μια άκαμπτη εκδοχή των ιδεών του Ατατούρκ, ενώ προωθεί μέλη που θεωρούνται πιο κοντά στις ευρωπαϊκές σοσιαλδημοκρατικές αξίες.

Οι επικριτές λένε ότι απέτυχε να φέρει ευελιξία σε ένα στατικό CHP και, στο τέλος, επέβαλε τον εαυτό του ως υποψήφιο πρόεδρο έναντι άλλων που συγκέντρωσαν καλύτερα ποσοστά έναντι του Ερντογάν.

Γεννημένος στην ανατολική επαρχία Tunceli, ο Κιλιτσντάρογλου είναι αλεβίτης, μια μειονοτική ομάδα που ακολουθεί μια πίστη που αντλεί από σιίτες μουσουλμάνους, σούφι και λαϊκές παραδόσεις της Ανατολίας.

Τον περασμένο μήνα το αναγνώρισε ανοιχτά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, επιδιώκοντας να αμβλύνει τις όποιες πολιτικές επιθέσεις, δεδομένου ότι οι πεποιθήσεις των Αλεβιτών τους φέρνουν σε αντίθεση με τη σουνιτική μουσουλμανική πλειοψηφία της χώρας.

Με το παρατσούκλι «Γκάντι Κεμάλ» από τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, λόγω της περαστικής ομοιότητας με την ελαφριά, με γυαλιά, εμφάνισή του, κατέκτησε τη φαντασία της κοινής γνώμης το 2017, όταν ξεκίνησε την «Πορεία για τη Δικαιοσύνη» 450 χιλιομέτρων από την Άγκυρα στην Κωνσταντινούπολη με αφορμή τη σύλληψη ενός βουλευτή του CHP.

Την περασμένη εβδομάδα στην κυρίως κουρδική πόλη Βαν, χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν για τον Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος έχει λάβει την υποστήριξη του μεγάλου φιλοκουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών, παρόλο που δεν συμμετέχει στην κύρια συμμαχία της αντιπολίτευσης.

Με πληροφορίες από το Reuters