Του μεγάλου δακτυλίου… η εμπειρογνωμοσύνη

H Περιφέρεια Ηπείρου αποφάσισε να πάρει… την πρωτοβουλία για το οδικό έργο «Κόμβος Βογιάννου-Πανηπειρωτικό Στάδιο» -ή αλλιώς για τον μεγάλο δακτύλιο- και να προχωρήσει στην ανάθεση εμπειρογνωμοσύνης για την εξεύρεση της τεχνικοοικονομικά βέλτιστης λύσης για την κατασκευή του (επίμαχου) επιχώματος στην περιοχή της Ανατολής.

Η απευθείας ανάθεση έγινε σε εταιρία της Αθήνας, που εξειδικεύεται σε γεωλογικά-γεωτεχνικά έργα, με κόστος σύμβασης 26.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) –ένα ποσό που καλύπτεται από πόρους του επιχειρησιακού προγράμματος «Ήπειρος 2021-2027». Η εμπειρογνωμοσύνη θα πρέπει να είναι έτοιμη σε τρεις μήνες.

Την ανάθεση αυτής της εμπειρογνωμοσύνης είχε προαναγγείλει την περασμένη εβδομάδα ο περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέκος Καχριμάνης, «… πρέπει να ψάξω τα θεμέλια» είχε πει. Εδώ και μήνες ο κ. Καχριμάνης είχε αμφισβητήσει έντονα την ανάγκη για την κατασκευή του επιχώματος με «βαριά» υλικά, με χαλικοπασσάλους, την οποία έχει επιλέξει ο Δήμος Ιωαννιτών.

Η τεχνική αυτή άποψη του κ. Καχριμάνη συνδέεται με τα οικονομικά δεδομένα, καθώς η επιλογή των χαλικοπασσάλων, αντί μιας «ελαφριάς» κατασκευής – από ψηλής πυκνότητας διογκωμένη πολυστερίνη (EPS) – όπως προβλεπόταν στην αρχική μελέτη του έργου, θα επιφέρει ένα επιπρόσθετο κόστος 3 εκατ. ευρώ για το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ήπειρος 2021-2027».

Το ζήτημα του επιχώματος, σε μήκος 500 μ., στον υγρότοπο Τσαμαρά, στην Ανατολή, είναι ανοιχτό εδώ και δύο χρόνια. Τον Φεβρουάριο, η δημοτική αρχή του Θωμά Μπέγκα πήρε την απόφαση να προχωρήσει σε τροποποίηση της μελέτης, αποδεχόμενη την εισήγηση των Τεχνικών Υπηρεσιών περί χαλικοπασσάλων. Η απόφαση αυτή πάρθηκε από τη Δημοτική Επιτροπή, με τους εκπροσώπους της αντιπολίτευσης, μεταξύ αυτών και ο πρώην αντιδήμαρχος Γιώργος Αρλέτος ο οποίος είχε προσπαθήσει να χειριστεί το θέμα κατά τη θητεία του στο Δημαρχείο, απείχαν της ψηφοφορίας.

Για να δούμε όμως ένα ιστορικό που έχει ενδιαφέρον (με βάση και έγγραφα που υπάρχουν):

Το 2016, επί δημαρχίας Θωμά Μπέγκα, ο Δήμος ανέθεσε σε γραφείο των Ιωαννίνων την εκπόνηση της γεωτεχνικής μελέτης του οδικού άξονα. Έγινε μια γεώτρηση σε βάθος 15,45 μ. και κρίθηκε αναγκαία η κατασκευή από μη συμβατικά υλικά (δηλαδή από EPS) για τη μείωση της επιβαλλόμενης τάσης στο έδαφος θεμελίωσης και για να αποφευχθούν καθιζήσεις. Κι όλα αυτά λόγω του αργιλώδους εδάφους.

Στις αρχές του 2022, λίγο μετά την υπογραφή της σύμβασης του Δήμου Ιωαννιτών με την ανάδοχο εταιρία «Εργοδυναμική Πατρών», η εταιρία κατέθεσε αίτημα στις Τεχνικές Υπηρεσίες για να κάνει συμπληρωματικές γεωτεχνικές έρευνες –ένα «δικαίωμα» που προβλεπόταν στα τεύχη δημοπράτησης του έργου. Οι Τεχνικές Υπηρεσίες έδωσαν το πράσινο φως. Η εταιρία έκανε δύο διερευνητικές γεωτρήσεις, σε βάθος 33 μ. η καθεμία, και πέντε πεντρομετρήσεις σε βάθος 25μ.

Με τα αποτελέσματα ανά χείρας, οι Τεχνικές Υπηρεσίες ζήτησαν τη γνώμη του μελετητικού γραφείου των Ιωαννίνων, το οποίο είχε κάνει την αρχική γεωτεχνική μελέτη. Το γραφείο αυτό, με βάση τα νέα δεδομένα, έκρινε τον Ιούλιο του 2022 ότι η κατασκευή επιχώματος με EPS δεν είναι δυνατή, όπως και ότι είναι αποδεκτή η κατασκευή του επιχώματος με χαλικοπασσάλους.

Τον Αύγουστο του 2022, ήρθε και η σύμφωνη γνώμη του Τεχνικού Συμβουλίου Δημοσίων Έργων της Περιφέρειας Ηπείρου.

Ωστόσο η (προηγούμενη) δημοτική αρχή δεν συμφωνούσε. Ένα κενό συνεννόησης μεταξύ της δημοτικής αρχής και της υπηρεσίας άρχισε να διαφαίνεται.

Σε συνεδρίαση της πρώην Οικονομικής Επιτροπής, τον Οκτώβριο του 2022, αποφασίστηκε να επιστραφεί η μελέτη με τη λύση των χαλικοπασσάλων στις υπηρεσίες, με την επισήμανση να αναζητηθούν πιθανές εναλλακτικές λύσεις.

Οι υπηρεσίες απευθύνθηκαν στο ίδιο μελετητικό γραφείο των Ιωαννίνων για αυτή την αποστολή. Το γραφείο αποφάνθηκε το εξής: Για την αντιμετώπιση του προβλήματος της πλημμύρας, θα μπορούσε να διερευνηθεί η δυνατότητα κατασκευής του επιχώματος από EPS με κατασκευή πλευρικών τοιχίων, ώστε να απομονωθεί η περιοχή του επιχώματος από τα νερά της πλημμύρας. Yπογράμμιζε ωστόσο ότι θα πρέπει να ελεγχθούν ή να διερευνηθούν μια σειρά από παραμέτρους: όπως η θεμελίωση των τοιχίων, η κατάλληλη διάταξη των σωληνήσεων, η διαμόρφωση στεγανού διαφράγματος κλπ.

Στις 13 Δεκεμβρίου του 2022, στην Οικονομική Επιτροπή έφτασε η εισήγηση των Τεχνικών Υπηρεσιών στην οποία επί της ουσίας επισυναπτόταν μόνο η νέα γνώμη του μελετητικού γραφείου. Η Επιτροπή αποφάσισε ομόφωνα –οι εκπρόσωποι της αντιπολίτευσης συμμετείχαν κανονικά στην ψηφοφορία- να αποδεχτεί τη νέα προτεινόμενη από τους μελετητές λύση, με το δεδομένο ότι «η προτεινόμενη λύση περιλαμβάνεται στα συμβατικά τεύχη του έργου» και με την επισήμανση η λύση αυτή «να κοστολογηθεί και να ελεγχθεί».

Από και πέρα προκύπτουν κάποια ερωτήματα: Αν η προτεινόμενη λύση κοστολογήθηκε και αν ελέγχθηκε. Όπως και ποιες ήταν οι διεργασίες όλο το 2023.

Και ήρθε ο Φεβρουάριος του 2024, με τη δημοτική αρχή του Θωμά Μπέγκα να προωθεί τη λύση των χαλικοπασσάλων. Σε συνεδρίασή της, η Οικονομική Επιτροπή αποφάσισε να προχωρήσει στην τροποποίηση της μελέτης που περιελάμβανε τους χαλικοπασσάλους. Η Επιτροπή αποδέχτηκε την εισήγηση των Τεχνικών Υπηρεσιών, οι οποίες επικαλέστηκαν τα στοιχεία της εταιρίας, την πρώτη γνωμοδότηση του μελετητικού γραφείου το καλοκαίρι του 2022 και την ακόλουθη σύμφωνη γνώμη του Τεχνικού Συμβουλίου Δημοσίων Έργων. «Συνάγεται ότι το υπέδαφος της υπό μελέτη περιοχής είναι σαφώς ρευστοποιήσιμο. Συνεπώς η κατασκευή επιχώματος EPS δεν είναι δυνατή άνευ κατάλληλης βελτίωσης υπεδάφους» αναφερόταν στην εισήγηση των Τεχνικών Υπηρεσιών.

Όσον αφορά την εναλλακτική λύση (EPS με πλευρικά τοιχία) για την οποία υπήρξε απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής τον Δεκέμβριο του 2022, αυτή ήταν σαν… να μην υπήρξε. Και σε αυτό το σημείο, θα πρέπει να δοθούν απαντήσεις.

Με όλα αυτά να έχουν συμβεί, η σκυτάλη… πέρασε πια στον περιφερειάρχη Ηπείρου, στον οποίο δόθηκε μια ακόμα ευκαιρία να δράσει ως ρυθμιστικός παράγοντας.