Τι έκανε ένας καπετάνιος στο Ζαγόρι;

Το μικρό γεφύρι του καπετάν Αρκούδα, κοντά στο Δίλοφο, είναι από τα λίγα γεφύρια στο Ζαγόρι που δεν έχει το όνομα του χορηγού, του ανθρώπου που το κατασκεύασε. Πώς πήρε λοιπόν το όνομα ενός καπετάνιου; Και τι δουλειά είχε ο καπετάνιος στο Ζαγόρι;

Καταρχάς, το μονότοξο αυτό γεφυράκι χτίστηκε το 1806 από τον Γιαννιωτοεβραίο Σολομώντα Ματσίλη, όταν αυτός, στη διάρκεια μιας κακοκαιρίας, κινδύνεψε να χάσει εκεί τη ζωή του. Έτσι, ονομαζόταν γεφύρι του Εβραίου ή αργότερα γεφύρι του Λάβδα (προφανώς από το όνομα κάποιου κατοπινού χορηγού). Μέχρι το 1906, όταν ο Καπετάν Αρκούδας, περαστικός από την περιοχή, βρήκε τον θάνατο στο γεφύρι.

Ο καπετάν Αρκούδας ήταν ο Γεώργιος Λεπιντάτος, μακεδονομάχος από τη Σαμαρίνα Γρεβενών. Ονομάστηκε Αρκούδας ή Ούρσας (αρκούδας στα βλάχικα) λόγω της επιβλητικής του παρουσίας. Τον Αύγουστο του 1906, ο Λεπιντάτος (με έντονη δράση κατά των Οθωμανών) και πέντε σύντροφοί του βρέθηκαν στο Ζαγόρι για λόγους που δεν έχουν τεκμηριωθεί. Η ομάδα των έξι φιλοξενήθηκε στους Νεγάδες. Ένας από τους έξι, με καταγωγή από τα Γρεβενά, ο Γιάννης Αναστασιάδης, πήγε στο χωριό της γυναίκας του, στο Δίλοφο (Σοποτσέλι), για να την επισκεφθεί. Μόνο που η επιστροφή του αργούσε να γίνει. Κι έτσι ο καπετάν Αρκούδας ξεκίνησε με την ομάδα του για το Δίλοφο. Έστειλε να ενημερώσουν τον σύντροφό του, αλλά αντί γι’ αυτόν στην περιοχή βρέθηκε ο δραγάτης του χωριού. Η ανταλλαγή πυροβολισμών ξεκίνησε, με οθωμανικά αποσπάσματα να καταφτάνουν. Τον καπετάν Αρκούδα τον σκότωσαν στο γεφύρι. Από βόλι των οθωμανικών αποσπασμάτων ή από βόλι του δραγάτη; Η… επίσημη ιστορία αποδέχεται το «τούρκικο βόλι». Αυτό αναφέρεται και στην ενημερωτική πινακίδα που βρίσκεται στην περιοχή.

Ο θάνατος του καπετάν Αρκούδα άφησε το στίγμα του στο Ζαγόρι εκείνης της εποχής. Μάλιστα δημοτικό τραγούδι εξιστορεί τα γεγονότα της δολοφονίας του μακεδονομάχου, με τη λαϊκή μούσα να καταθέτει τη δική της εκδοχή: «[…] Τρεις ντουφεκιές του έριξε ο Λάμπρος ο ντραγάτης η μια τον πήρε ξόφαλτσα κι η άλλη στο ποδάρι η τρίτη ήταν φαρμακερή, τον πήρε στη καρδιά του…».

Σήμερα, στην περιοχή, εκτός από την ενημερωτική πινακίδα για το «τούρκικο βόλι», υπάρχει και μια αναθηματική στήλη για τον Σαμαριναίο μακεδονομάχο, το οποίο ανεγέρθηκε με δαπάνη της πρώην Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ιωαννίνων. Τα εγκαίνια του μνημείου έγιναν το 2012, με τον περιφερειάρχη Ηπείρου Αλέκο Καχριμάνη να κάνει λόγο για «αυτούς που τα δύσκολα χρόνια, όταν οι διάφορες προπαγάνδες (σ.σ. εννοεί κυρίως τη ρουμάνικη) δεν έδιναν χώρο στην Ελλάδα, κάποιοι έψαχναν την πατρίδα. Ένας από αυτούς ήταν ο θηριώδης στην όψη καπετάν Αρκούδας».