Τα χρόνια της κρίσης στην Ήπειρο

Σήμερα είναι η πρώτη «μεταμνημονιακή μέρα», υποτίθεται, για την Ελλάδα, μετά από οκτώ χρόνια επαχθών συμφωνιών, πέντε πρωθυπουργών, πέντε εκλογικών αναμετρήσεων, τουλάχιστον πέντε ταραγμένων ετών με κινητοποιήσεις και αντιδράσεις ενός λαού που κλήθηκε να «πληρώσει το μάρμαρο». Για να ξεκαθαρίζουμε τα πράγματα, τα μνημόνια δεν τελειώνουν σήμερα, υπό την έννοια ότι δεν είναι μια δύσκολη σχολική χρονιά που όταν τελειώνει, πετάς τα βιβλία και τρέχεις στις παραλίες.

Οι μνημονιακές συμφωνίες όλων των ελληνικών κυβερνήσεων από το 2009 μέχρι σήμερα είναι πολύ περισσότερο μια συνολική προσπάθεια να αλλάξει η ελληνική κοινωνία και να γίνουν ακόμα πιο μεγάλες οι διαφορές ανάμεσα στις τάξεις της, παρά να «θεραπευτούν» τα ελλείμματα (που έτσι και αλλιώς, αυξήθηκαν) ή να «αλλάξουμε νοοτροπία».  Κοινώς, η απόπειρα που δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, είναι βασικά να προστατευτεί και να αυξηθεί το κέρδος στον καπιταλισμό, εις βάρος του εργαζόμενου.  

Ωστόσο, η ελληνική έξοδος διαθέτει ένα συμβολικό χαρακτήρα και κυρίως, η επόμενη μέρα, εκτός από τα επαχθή μέτρα που συνεχίζουν κανονικά να ισχύουν με τη μορφή απαιτήσεων για διατήρηση δεικτών, δίνει στην ελληνική κυβέρνηση κάποια εργαλεία για να ασκήσει «κοινωνική πολιτική», με όλα τα επακόλουθα.

Προς μεγάλη απογοήτευση της ΝΔ κατά βάση, αυτή τη δυνατότητα θα τη χρησιμοποιήσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ με τους ΑΝΕΛ, που εφάρμοσαν όλο το μνημονιακό πρόγραμμα, το οποίο δεν ολοκλήρωσαν οι κυβερνήσεις ΝΔ-ΠΑΣΟΚ.

Πώς βγαίνει όμως η Ήπειρος από αυτή την οκταετία; Παρακάτω, ο Τύπος Ιωαννίνων ανατρέχει στους επίσημους αριθμούς των τελευταίων ετών, προσπαθώντας να φτιάξει μια εικόνα για το πώς ήμασταν και πώς είμαστε σήμερα.

Καταρχάς, είμαστε λιγότεροι-ες

Το φαινόμενο που «χτύπησε» όλες τις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ (και παρότι κάποιες από αυτές παρουσιάζουν «ανάπτυξη», συνεχίζει να τις χτυπάει), είναι η μείωση του πληθυσμού. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, την 1/1/2001 ο πληθυσμός της Ηπείρου ήταν 346.503 άτομα και την 1/1/2017 ήταν πάνω από 10.000 άτομα λιγότερα: 335.250. Ο δε νομός Ιωαννίνων ήταν εκείνος που γνώρισε τη μεγαλύτερη μείωση πληθυσμού, με 5.200 κατοίκους λιγότερους μέσα σε μια οκταετία.  Συνολικά, ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώθηκε κατά 400.000 άτομα περίπου. 

Επίσης, οι γεννήσεις είναι λιγότερες. Το 2016, τελευταία χρονιά με διαθέσιμα στοιχεία, έφτασαν σε όλη την Ήπειρο τις 2.466, ενώ το 2011 ήταν 2.968.

Ζούμε με λιγότερα χρήματα

Παρότι η Ήπειρος δεν υπήρξε ποτέ «η φτωχότερη περιφέρεια της Ευρώπης» και το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι ένα στατιστικό που δεν φανερώνει όλη την πραγματικότητα (δεν υπάρχουν μέσοι όροι μεταξύ ενός πολύ πλούσιου και ενός πολύ φτωχού ανθρώπου), τα στοιχεία είναι ενδεικτικά και πλέον, όντως η Ήπειρος είναι στις τελευταίες θέσεις της ευρωζώνης, μαζί με Περιφέρειες της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας: Το 2011 το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ήταν 13.328 ευρώ και το 2015, 11.500…

Το 2011, το λειτουργικό πλεόνασμα των λογαριασμών των νοικοκυριών στην Ήπειρο, ήταν 1,496 εκατ. ευρώ. Το 2015, είχε μειωθεί στα 1,095 ευρώ. Σημειωτέον ότι η ΕΛΣΤΑΤ διαθέτει αναθεωρημένα και τελικά στοιχεία μέχρι το 2015.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat που φτάνουν ως και το 2016, το 2010 η Ήπειρος διέθετε το 59% του μέσου όρου του κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην ΕΕ. Το 2016, διέθετε το 48%.

Σύμφωνα τέλος με την έρευνα της GfK, η Ήπειρος διέθετε 8.519 ευρώ αγοραστική δύναμη ανά κάτοικο το 2017, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 61,1% του αντίστοιχου δείκτη στην ΕΕ.

Το χρήμα στις τράπεζες

Οι πραγματικά ευνοημένες από αυτή την οκταετία, είναι οι τράπεζες. Τον Ιούνιο του 2010, στις τράπεζες των Ιωαννίνων υπήρχαν 502.797 τραπεζικοί λογαριασμοί με σχεδόν 2,680 εκατ. ευρώ. Τον περασμένο Δεκέμβριο, παρότι ο αριθμός των λογαριασμών είχε αυξηθεί ξανά μετά από καιρό, το ποσό των χρημάτων στις τράπεζες του νομού Ιωαννίνων ανερχόταν περίπου στα 1,802 εκατ. ευρώ. Ο Δεκέμβριος του ’17 ήταν και ο πρώτος μήνας με αυξημένες καταθέσεις μετά από σχεδόν τρία χρόνια.

Εν ολίγοις, αυτή η οκταετία «επίσημης κρίσης» αφήνει την Ήπειρο σε πολύ χειρότερη, από την ήδη μέτρια οικονομικά, στην οποία τη βρήκε. Δείκτες που έχουν να κάνουν με την κοινωνική ειρήνη και αρμονία όπως η ανεργία, κυμαίνονται σε υψηλά επίπεδα για χρόνια, σε βαθμό που να έχουν διαμορφώσει βαθιά κρισιακά χαρακτηριστικά που δεν ξεπερνιούνται με απλές διακηρύξεις. Τάσεις ανάκαμψης υπάρχουν, σαφώς. Αλλά το θέμα είναι για ποιους θα είναι αυτή η ανάκαμψη…

Πηγές:

Eurostat regional yearbook 2017

ΕΛΣΤΑΤ

GfK Purchasing Power Europe 2017

Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων