Τα χνάρια που δεν έσβησαν…

Ένας χαμουρτζής, ένας σαμαράς, ένας πλανόδιος φωτογράφος, ένας αμαξάς, ένας ψαράς, ένας πεταλωτής, ένας μάστορας, ένας βιβλιοδέτης, ένας καρεκλάς: Επαγγελματίες μιας άλλης εποχής, που δούλευαν ολημερίς σε δύσκολες συνθήκες, που δεν ζουν πια αλλά που η φωνή τους δεν έχει ξεχαστεί.

Κι αυτό χάρη στον Πέρο Μπέχλη, εικαστικό και συντηρητή έργων τέχνης, που πριν από τρεις δεκαετίες μίλησε ραδιοφωνικά στην ΕΡΑ Ιωαννίνων με όλους αυτούς τους ανθρώπους. Η φωνή του Κώστα Μπουλουξή, του Αντώνη Σιδερά, του Μιχάλη Γκουργκούλη και των υπόλοιπων επέστρεψε, μέσα από αποσπάσματα των ηχογραφήσεων της δεκαετίας του ’90, την Κυριακή, ένα βράδυ με τη χαρακτηριστική υγρασία των Ιωαννίνων, σε ένα ιδιαίτερο σημείο της πόλης: στο Ιτς Καλέ, και πιο συγκεκριμένα στον αύλειο χώρο του Μουσείου Αργυροτεχνίας, σε έναν πολιτιστικό χώρο που έχει την ικανότητα να μεταμορφώνεται ανάλογα με το είδος της εκδήλωσης.

Οι ηχογραφήσεις αποτέλεσαν ένα από τα στοιχεία της αφηγηματικής βραδιάς που διοργάνωσε το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς. Πριν από δύο χρόνια, ο Πέρος Μπέχλης προχώρησε στην έκδοση ενός βιβλίου με τίτλο «Τα χνάρια π’ αφήκαμαν» όπου αποτυπώθηκαν οι αφηγήσεις αυτών των Γιαννιωτών (το βιβλίο εκδόθηκε από την Περιφέρεια Ηπείρου και δεν διατίθεται προς πώληση. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να το βρουν στις δημόσιες βιβλιοθήκες της πόλης). Όπως είπε και ο ίδιος, συγγραφείς του βιβλίου είναι οι Γιαννιώτες εκείνοι.

Στην εκδήλωση της Κυριακής, πέντε ηθοποιοί απέδωσαν τα κείμενα. Ο Γιώργος Νάκος, η Γιολάντα Καπέρδα, ο Δημήτρης Κατσάνος, ο Παναγιώτης Νάκος και ο Βασίλης Σιάφης μετέφεραν το κοινό σε κάποια άλλα Γιάννενα. Εντυπώσεις από μια άλλη πόλη, με τα χάνια της και τα καφενεία της, όπου η φτώχια ήταν απίστευτη, όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, και το μεροκάματο έβγαινε πολύ δύσκολα. Οι πρωταγωνιστές του βιβλίου βίωσαν και τις αλλαγές του επαγγέλματός τους και της ίδιας της πόλης. Ένας από αυτούς λέει χαρακτηριστικά: «Τώρα εάν ένας εδώ και 30 χρόνια ήταν πεθαμένος και βγει, όχ’ Καλούτσιαν’ δε θα γνωρίζει… Το μόνο που έμ’νε είναι του τζαμί. Αν φύγ’ και το τζαμί, δε γνωρίζ’ τίποτα».

Η αφηγηματική βραδιά πλαισιώθηκε από παραδοσιακούς ήχους και τραγούδια, με τον Γιώργο Μπέλλο στο κλαρίνο και τη Μαριάνα Σεργίου στο βιολοντσέλο να παρεμβαίνουν δημιουργικά και αρμονικά. 

Η εκδήλωση, την επιμέλεια και τον συντονισμό της οποίας είχε ο Πέρος Μπέχλης, ήταν γενικότερα πολύ προσεγμένη, με αισθητική και με σεβασμό στον θεατή.