Τα επικίνδυνα σχέδια της ΕΕ για την παρακολούθηση των δημοσιογράφων

Το σχέδιο νόμου που δημοσίευσαν οι ηγέτες της ΕΕ και το οποίο θα επέτρεπε στις εθνικές υπηρεσίες ασφαλείας να κατασκοπεύουν δημοσιογράφους καταδικάστηκε από τα μέσα ενημέρωσης και τις ομάδες της κοινωνίας των πολιτών ως επικίνδυνο και περιγράφηκε από κορυφαίο ευρωβουλευτή ως «ακατανόητο».

Την Τετάρτη, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δημοσίευσε σχέδιο της Ευρωπαϊκής Πράξης για την Ελευθερία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης που θα επιτρέπει την τοποθέτηση κατασκοπευτικού λογισμικού στα τηλέφωνα των δημοσιογράφων, εάν μια κυβέρνηση το θεωρούσε απαραίτητο.

Η Ολλανδή ευρωβουλευτής Σόφι ιντ Βελντ, η οποία έχει επιβλέψει την έρευνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τη χρήση του κατασκοπευτικού λογισμικού Pegasus σε δημοσιογράφους και δημόσια πρόσωπα, δήλωσε ότι ο ισχυρισμός ότι η άδεια για την κατασκοπεία του Τύπου ήταν απαραίτητη για λόγους εθνικής ασφάλειας ήταν «ψέμα».

Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (EFJ), η οποία εκπροσωπεί περισσότερα από 300.000 μέλη του Τύπου σε 45 χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, δήλωσε ότι η κίνηση αυτή αποτελεί «πλήγμα στην ελευθερία των μέσων ενημέρωσης» που θα «θέσει τους δημοσιογράφους σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο» από ό,τι ήδη βρίσκονται. 

Η παροχή της εξουσίας στις κυβερνήσεις να τοποθετούν κατασκοπευτικό λογισμικό στα τηλέφωνα των δημοσιογράφων για λόγους «εθνικής ασφάλειας» θα είχε «ανατριχιαστικό αποτέλεσμα για τους πληροφοριοδότες» και άλλες πηγές, προειδοποίησε.

«Γνωρίζουμε πολύ καλά πώς η υπεράσπιση της εθνικής ασφάλειας χρησιμοποιείται καταχρηστικά για να δικαιολογήσει παραβιάσεις της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης», πρόσθεσε σε ανακοίνωσή της, καλώντας το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να «σώσει» το σχέδιο νόμου από αυτή την απειλή.

Όπως ισχύει, τα κράτη μέλη θα μπορούν να χακάρουν τα τηλέφωνα των δημοσιογράφων εάν υποψιάζονται ότι οι πηγές τους μπορεί να μιλούν με εγκληματίες που εμπλέκονται σε οτιδήποτε το κράτος θεωρεί απειλή.

Με πρωτοβουλία της Γαλλίας

Η αλλαγή έγινε με πρωτοβουλία της Γαλλίας, η οποία κέρδισε την υποστήριξη μιας τροπολογίας για την προστασία των δημοσιογράφων, αλλά όχι «με την επιφύλαξη της ευθύνης των κρατών μελών για τη διαφύλαξη της εθνικής ασφάλειας». Επίσης το γαλλικό αίτημα υποστήριξαν οι κυβερνήσεις της Γερμανίας, της Ολλανδίας, της Τσεχικής Δημοκρατίας, του Λουξεμβούργου και της Ελλάδας.

Πέρυσι οι ερευνητές των γαλλικών μυστικών υπηρεσιών επιβεβαίωσαν ότι το κατασκοπευτικό λογισμικό Pegasus είχε βρεθεί στα τηλέφωνα τριών δημοσιογράφων, συμπεριλαμβανομένου ενός ανώτερου στελέχους του τηλεοπτικού ειδησεογραφικού σταθμού France 24.

Η μη κερδοσκοπική οργάνωση μέσων ενημέρωσης Forbidden Stories και η Διεθνής Αμνηστία δήλωσαν ότι πιστεύουν ότι τουλάχιστον 180 δημοσιογράφοι μπορεί να έχουν επιλεγεί ως άτομα ενδιαφέροντος πριν από την πιθανή παρακολούθηση από κυβερνητικούς πελάτες του ισραηλινού ομίλου NSO.

Την περασμένη εβδομάδα, το European Digital Rights (EDRi), ένα δίκτυο ΜΚΟ και υποστηρικτών των ψηφιακών δικαιωμάτων, κάλεσε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να «επανεξετάσει» τις εξαιρέσεις εθνικής ασφάλειας για την κατασκοπεία του Τύπου.

«Το Συμβούλιο κάνει επικίνδυνα βήματα προς τη νομιμοποίηση απαράδεκτων μορφών παρακολούθησης κατά των δημοσιογράφων και των πηγών τους», δήλωσε η Chloé Berthélémy, ανώτερη σύμβουλος πολιτικής στο EDRi.

Το τελικό κείμενο του νόμου πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης με το Κοινοβούλιο και την Επιτροπή πριν ψηφιστεί και τεθεί σε ισχύ.