Σουδάν: Στα πρόθυρα ανθρωπιστικής κρίσης

Σουδανοί και ξένοι συνεχίζουν να εγκαταλείπουν την πρωτεύουσα Χαρτούμ και άλλες εμπόλεμες ζώνες, καθώς οι μάχες χθες Τρίτη ακύρωσαν μια νέα τριήμερη εκεχειρία που έγινε με τη μεσολάβηση των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σαουδικής Αραβίας. Οι οργανώσεις αρωγής σήμαναν συναγερμό για την καταρρέουσα ανθρωπιστική κατάσταση σε μια χώρα που εξαρτάται από την εξωτερική βοήθεια.

Μια σειρά από σύντομες εκεχειρίες την περασμένη εβδομάδα είτε απέτυχαν εντελώς είτε έφεραν μόνο μικρές ανάπαυλες στις μάχες που μαίνονται μεταξύ των δυνάμεων που είναι πιστές στους δύο κορυφαίους στρατηγούς της χώρας από τις 15 Απριλίου. Τα διαλείμματα ήταν αρκετά για δραματικές εκκενώσεις εκατοντάδων ξένων από αέρος και ξηράς, οι οποίες συνεχίστηκαν και την Τρίτη.

Όμως δεν έχουν φέρει ανακούφιση σε εκατομμύρια Σουδανούς που βρίσκονται σε διασταυρούμενα πυρά και αγωνίζονται να βρουν τροφή, στέγη και ιατρική περίθαλψη, καθώς εκρήξεις, πυροβολισμοί και πλιατσικολόγοι καταστρέφουν τις γειτονιές τους. 

Σε μια χώρα όπου το ένα τρίτο του πληθυσμού των 46 εκατομμυρίων χρειαζόταν ήδη ανθρωπιστική βοήθεια, πολλές υπηρεσίες βοήθειας αναγκάστηκαν να αναστείλουν τις επιχειρήσεις τους και δεκάδες νοσοκομεία αναγκάστηκαν να κλείσουν. Η υπηρεσία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες δήλωσε ότι προετοιμάζεται για την πιθανή φυγή δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων σε γειτονικές χώρες.

Οι εκκλήσεις για διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό της κρίσης στην τρίτη μεγαλύτερη χώρα της Αφρικής έχουν αγνοηθεί. Για πολλούς Σουδανούς, η αναχώρηση διπλωματών, εργαζομένων σε ανθρωπιστικές οργανώσεις και άλλων ξένων και το κλείσιμο των πρεσβειών είναι σημάδια επιδείνωσης του χάους.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες προειδοποίησε ότι η πάλη για την εξουσία μεταξύ αντίπαλων στρατηγών και των στρατιωτικών τους δυνάμεων δεν θέτει μόνο το μέλλον του Σουδάν σε κίνδυνο, «ανάβει ένα φιτίλι που θα μπορούσε να εκραγεί πέρα από τα σύνορα, προκαλώντας τεράστια δεινά για χρόνια και πηγαίνοντας την ανάπτυξη δεκαετίες πίσω».

Ο επικεφαλής του ΟΗΕ κάλεσε τον σουδανικό στρατό, υπό τη διοίκηση του στρατηγού Αμπντέλ Φατάχ Μπουρχάν, και τις αντίπαλες Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης, μια παραστρατιωτική ομάδα υπό τον στρατηγό Μοχάμεντ Χαμντάν Νταγκάλο, «να σιγήσουν τα όπλα» αμέσως.

«Η σύγκρουση δεν θα επιλυθεί, και δεν πρέπει να επιλυθεί, στο πεδίο της μάχης», δήλωσε ο Γκουτέρες σε έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ αργά το βράδυ της Τρίτης.

Ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ για το Σουδάν Φόλκερ Πέρτες, ο οποίος μετακόμισε από το Χαρτούμ στο Πορτ Σουδάν μαζί με το μεγαλύτερο μέρος του προσωπικού του ΟΗΕ και πολλές ανθρωπιστικές οργανώσεις, κατηγόρησε τα δύο αντιμαχόμενα μέρη ότι πολεμούν «με περιφρόνηση των νόμων και των κανόνων του πολέμου», αναφέροντας επιθέσεις σε πυκνοκατοικημένες περιοχές.

Με τις γραμμές ανεφοδιασμού να εξαντλούνται, είπε, αυξάνεται ο φόβος για αύξηση της εγκληματικότητας και «οι αναφορές για απελευθέρωση κρατουμένων από κέντρα κράτησης σε όλο το Χαρτούμ έχουν επιτείνει αυτούς τους φόβους».

Μαύρη αγορά

Χιλιάδες Σουδανοί έχουν εγκαταλείψει το Χαρτούμ και τη γειτονική πόλη Omdurman. Οι σταθμοί λεωφορείων στην πρωτεύουσα ήταν γεμάτοι το πρωί της Τρίτης με ανθρώπους που είχαν διανυκτερεύσει εκεί με την ελπίδα να επιβιβαστούν σε ένα υπό αναχώρηση λεωφορείο.

Οι οδηγοί αύξησαν τις τιμές, μερικές φορές στο δεκαπλάσιο, για τα δρομολόγια προς το συνοριακό πέρασμα με την Αίγυπτο ή την ανατολική πόλη του Πορτ Σουδάν στην Ερυθρά Θάλασσα. Οι τιμές των καυσίμων έχουν εκτοξευθεί στα ύψη, στα 67 δολάρια το γαλόνι από 4,20 δολάρια, και οι τιμές των τροφίμων και του νερού έχουν διπλασιαστεί σε πολλές περιπτώσεις, δήλωσε το Νορβηγικό Συμβούλιο Προσφύγων.

Κλιμάκωση μαχών

Οι συγκρούσεις στο μεταξύ κλιμακώθηκαν στην περιοχή του δυτικού Νταρφούρ, δήλωσαν κάτοικοι. Ένοπλες ομάδες, που φορούσαν στολές των RSF, επιτέθηκαν σε διάφορες περιοχές της Γενένα, πρωτεύουσας της επαρχίας, καίγοντας και λεηλατώντας περιουσίες και καταυλισμούς εκτοπισμένων.

Περισσότεροι μαχητές με μοτοσικλέτες και άλογα έχουν εισρεύσει στην πόλη για να συμμετάσχουν στις μάχες, με πτώματα να κείτονται στους δρόμους, σύμφωνα με το Darfur 24, ένα διαδικτυακό ειδησεογραφικό δίκτυο που επικεντρώνεται στην κάλυψη της κατεστραμμένης από τον πόλεμο περιοχής.

Η RSF έχει τις ρίζες της στο Νταρφούρ, όπου προέκυψε από τις διαβόητες πολιτοφυλακές Janjaweed που διέπραξαν φρικαλεότητες εκεί ενώ κατέστειλαν μια εξέγερση τη δεκαετία του 2000.

Εκατοντάδες νεκροί, χιλιάδες μετανάστες

Τουλάχιστον 459 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων άμαχοι και μαχητές, έχουν σκοτωθεί και πάνω από 4.000 έχουν τραυματιστεί από την έναρξη των μαχών, ανέφερε η υπηρεσία υγείας του ΟΗΕ, επικαλούμενη το υπουργείο Υγείας του Σουδάν. Ανάμεσά τους 166 νεκροί και πάνω από 2.300 τραυματίες στο Χαρτούμ, ανέφερε.

Ο Γενικός Γραμματέας Γκουτέρες δήλωσε ότι τέσσερις υπάλληλοι του ΟΗΕ σκοτώθηκαν. Ο ΟΗΕ ανέφερε ότι επρόκειτο για τρεις Σουδανούς που εργάζονταν για το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα και έναν Σουδανό που εργαζόταν για τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης.

Τουλάχιστον 20.000 άνθρωποι έχουν καταφύγει από το Χαρτούμ στην πόλη Γουάντ Μαντάνι, 160 χιλιόμετρα νότια, ανέφερε το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ. 

Περίπου 20.000 Σουδανοί έχουν καταφύγει στο Τσαντ και περίπου 4.000 πρόσφυγες από το Νότιο Σουδάν που ζουν στο Σουδάν επέστρεψαν στα σπίτια τους, σύμφωνα με την υπηρεσία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, η οποία προετοιμάζεται για δεκάδες χιλιάδες ακόμη πρόσφυγες που θα καταφύγουν σε γειτονικές χώρες.

Με πληροφορίες από AP