Ήπειρος: Πού βρίσκονται τα 34.724 led;

Εδώ και δυόμισι χρόνια, η αντικατάσταση του οδοφωτισμού με led με στόχο τη μείωση του περιβαλλοντικού και του οικονομικού κόστους βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας. Διαγωνισμοί που «τρέχουν», διαγωνισμοί που ακυρώνονται, διαγωνισμοί που επαναδημοπρατούνται, διαγωνισμοί που καθυστερούν.

Δυόμισι χρόνια μετά, από τα 34.724 φώτα που έχουν προγραμματιστεί να αλλάξουν στην Ήπειρο, στο πλαίσιο τριών μεγάλων διαγωνισμών, ούτε ένα δεν  έχει αλλάξει. Κι όλα δείχνουν ότι κάτι τέτοιο δεν θα γίνει πριν περάσουν τουλάχιστον δύο χρόνια. Δύο χρόνια για να ξεκινήσει ουσιαστικά κάποιο από τα έργα, όχι για να υλοποιηθεί. Τα όποια οφέλη (και στον βαθμό που αυτά θα υπάρξουν) από την εξοικονόμηση ενέργειας, δεν πρόκειται να γίνουν αντιληπτά στους πολίτες πριν περάσει μια πενταετία…

Οι τρεις διαγωνισμοί που βρίσκονται σε εξέλιξη, είναι: «Παροχή υπηρεσιών αναβάθμισης της ενεργειακής απόδοσης του συστήματος και των υποδομών του οδικού και αστικού φωτισμού του Δήμου Πρέβεζας» με Σύμβαση Ενεργειακής Απόδοσης και με προϋπολογισμό 8,9 εκατ. ευρώ, «Παροχή υπηρεσιών αναβάθμισης της ενεργειακής απόδοσης του συστήματος και των υποδομών του οδικού και αστικού φωτισμού του Δήμου Ιωαννιτών» με Σύμβαση Ενεργειακής Απόδοσης και με προϋπολογισμό 19,2 εκατ. ευρώ, και «Αναβάθμιση του Οδοφωτισμού στο Εθνικό και Επαρχιακό Οδικό Δίκτυο της Περιφέρειας Ηπείρου» με Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) και με προϋπολογισμό 6,6 εκατ. ευρώ (συν άλλα 10 εκατ. ευρώ για τη λειτουργία).

Και τα τρία έργα γίνονται μέσω του Μηχανισμού ELENA της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Η σύμβαση χρηματοδότησης της τεχνικής βοήθειας μεταξύ της ΕΤΕπ και της Περιφέρειας Ηπείρου είχε υπογραφεί τον Ιούλιο του 2016, με την πρώτη μέσω του ELENA να δίνει χρηματοδότηση 1,5 εκατ. ευρώ στην Περιφέρεια Ηπείρου εν είδει τεχνικές βοήθειας.

Το «πακέτο» των ενεργειακών έργων της Περιφέρειας, με σαφή προσανατολισμό υλοποίησής του με τη μορφή ΣΔΙΤ, ήταν αρχικά η αντικατάσταση του οδοφωτισμού με led στο εθνικό δίκτυο και στο δημοτικό δίκτυο των Δήμων Άρτας, Πρέβεζας και Ηγουμενίτσας, η αντικατάσταση του στόλου των πλοιαρίων της Παμβώτιδας σε συνδυασμό με νέες λιμενικές υποδομές και η ενεργειακή αναβάθμιση 15 μεγάλων κτιρίων. Oι μελέτες έγιναν, οι μελέτες πληρώθηκαν. Και τα έργα; Από όλα αυτά προχωρούν μόνο τα έργα οδοφωτισμού. Τα υπόλοιπα όχι…

Η ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ

Στο κομμάτι λοιπόν του οδοφωτισμού, ο αρχικός σχεδιασμός αφορούσε το εθνικό και επαρχιακό δίκτυο της Περιφέρειας και το δίκτυο των Δήμων Αρταίων, Πρέβεζας και Ηγουμενίτσας. Στην πορεία οι Δήμοι Αρταίων και Ηγουμενίτσας αποχώρησαν από το σχήμα, κρίνοντας, βάσει των μελετών που είχαν γίνει, ότι η υλοποίηση της αντικατάστασης του οδοφωτισμού με μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων (ΣΔΙΤ ή ΣΕΑ) δεν είναι συμφέρουσα.

Μετά τις εκλογές του 2019, τη  θέση των δύο αποχωρούντων Δήμων πήρε… ο Δήμος Ιωανννιτών, με τη νέα δημοτική αρχή του Μωυσή Ελισάφ να ακυρώνει τον διαγωνισμό για αντικατάσταση του φωτισμού με 2.649 led και με προϋπολογισμό 3 εκατ. ευρώ (με ιδίους πόρους μέσω των ανταποδοτικών τελών και με την προσδοκία ένταξης της παρέμβασης στο ΕΣΠΑ).

Από το καλοκαίρι του 2019 μέχρι το επόμενο του 2020, η πόλη των Ιωαννίνων βίωσε πολλά. Μια δημοτική αρχή που ήθελε έναν μεγαλύτερο διαγωνισμό led υπό τη σκέπη της Περιφέρειας Ηπείρου και μέσω του μηχανισμού ELENA, μια αντιπολίτευση που αντιδρούσε έντονα, έναν νόμο Θεοδωρικάκου που ήρθε να λύσει μεταξύ άλλων και τα χέρια της δημοτικής αρχής Ελισάφ, ένα μεγάλο έργο που «επικυρώθηκε» με απόφαση μόνο της Οικονομικής Επιτροπής και με προκλητική παράκαμψη του ανώτατου οργάνου, του Δημοτικού Συμβουλίου. Και κυρίως, η όλη υπόθεση άφησε ένα πολύ θολό τοπίο για το πόσο συμφέρουσα είναι τελικά η αντικατάσταση του οδοφωτισμού με τη μέθοδο ΣΕΑ και για την πραγματική σχέση κόστους-οφέλους.

Λίγο πριν την εκπνοή του 2020, η Περιφέρεια Ηπείρου, ως φορέας υλοποίησης, προχώρησε στη δημοπράτηση των δύο έργων οδοφωτισμού του Δήμου Ιωαννιτών και του Δήμου Πρέβεζας. Δύο μήνες μετά, ήρθε η ακύρωση των διαγωνισμών μετά από προσφυγές ενδιαφερόμενων εταιριών στην Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών.

Τον Ιούλιο του 2021, η Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας ενέκρινε την επαναδημοπράτηση και των δύο έργων. Ο διαγωνισμός για τα led του Δήμου Ιωαννιτών ήταν να γίνει τον Νοέμβριο του 2021. Πήρε παράταση για τις 14 Ιανουαρίου του 2022, μετά από αίτημα της εταιρίας «ΤΕΡΝΑ».

Από τη διαγωνιστική διαδικασία, παρά τις προσδοκίες για συμμετοχή πολλών εταιριών, προέκυψε μόνο μία προσφορά: αυτή της κοινοπραξίας «ΤΕΡΝΑ Α.Ε.-Fotagon LED A.E.».

Μέσα στον Φεβρουάριο, έγινε και ο διαγωνισμός για τα led του Δήμου Πρέβεζας, με δύο εταιρίες να καταθέτουν προσφορά: η Intrakat και η Citelum Italia SRL.

Μέχρι σήμερα, δεν έχει υπάρξει καμία εξέλιξη στην όλη υπόθεση, με τα led του Δήμου Ιωαννιτών, τρεις μήνες μετά, να περιμένουν τον έλεγχο των δικαιολογητικών της μοναδικής ενδιαφερόμενης κοινοπραξίας.

Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με το σχέδιο προγραμματικής σύμβασης που έχει υπογραφεί μεταξύ Περιφέρειας Ηπείρου και Δήμου Ιωαννιτών, θα χρειαστούν 18 μήνες για την υπογραφή της σύμβασης με τον όποιο ανάδοχο προκύψει από τη διαγωνιστική διαδικασία (η οποία βρίσκεται στα αρχικά της στάδια) και άλλοι 18 μήνες για την ολοκλήρωση του έργου…

Και για τους δύο διαγωνισμούς ΣΕΑ στους Δήμους Ιωαννιτών και Πρέβεζας, η περίοδος λειτουργίας από τον ιδιώτη έχει οριστεί στα 12 χρόνια. Οι Δήμοι θα πληρώνουν το ποσό των δαπανών που θα προκύψει, μέσω των ανταποδοτικών τελών.

Ο ΟΔΟΦΩΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ

Και πάμε στο έργο του οδοφωτισμού στο εθνικό και επαρχιακό δίκτυο, το οποίο έχει αναλάβει η Περιφέρεια Ηπείρου με ΣΔΙΤ. Ένα έργο που πήρε το πράσινο φως για δημοπράτηση τον Ιούλιο του 2019. Λίγους μήνες πριν, τον Απρίλιο, η Διυπουργική Επιτροπή ΣΔΙΤ είχε εγκρίνει το έργο με την περιφερειακή αρχή να αναδεικνύει τη μοναδικότητά του.

Στις 13 Ιανουαρίου του 2020, έξι εταιρικά σχήματα ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την Α’ φάση της προκήρυξης του ανταγωνιστικού διαλόγου για την επιλογή του Ιδιωτικού Φορέα Σύμπραξης.

Τον Ιούνιο του 2020, η Οικονομική Επιτροπή ενέκρινε το πρακτικό της επιτροπής διενέργειας του διαγωνισμού. Στη Β’ φάση του διαγωνισμού πέρασαν οι εξής εταιρίες: «Intrakat-Omexom-VE TTE», «ΤΕΡΝΑ Α.Ε.-Fotagonled» και «Μυτιληναίος Α.Ε.». Πολλούς μήνες μετά, τον Μάρτιο του 2021, η Οικονομική Επιτροπή ενέκρινε το πρακτικό για την πληρότητα των φακέλων συμμετοχής στον ανταγωνιστικό διάλογο και των τριών εταιριών. Από τότε, βρίσκεται σε εξέλιξη ο ανταγωνιστικός διάλογος.

Το επόμενο στάδιο που αναμένεται, είναι το αποτέλεσμα αυτού του διαλόγου να πάει και πάλι στην Οικονομική Επιτροπή για να ακολουθήσει μετά το στάδιο των δεσμευτικών προσφορών. Υπάρχει ακόμη, δηλαδή, πολύς δρόμος μπροστά.

Η χρηματοδότηση κατασκευής του έργου αυτού έχει υπολογιστεί κατ’ εκτίμηση στα 6,6 εκατ. ευρώ. Με τη διάρκεια παραχώρησης του έργου να είναι στα 16 χρόνια, ο συνολικός προϋπολογισμός των πληρωμών διαθεσιμότητας (εκτιμώμενο κόστος αποπληρωμής, λειτουργίας και συντήρησης του Έργου) που θα καταβληθούν στον Ιδιωτικό Φορέα Σύμπραξης κατά την περίοδο μετά την έναρξη λειτουργίας των υποδομών, έχει ενδεικτικά εκτιμηθεί στα 10 εκατ. ευρώ.