Πόλεμος Χαμάς-Ισραήλ: Τι πρέπει να γνωρίζετε μέχρι τώρα

Η ισραηλινή κυβέρνηση υποσχέθηκε τη Δευτέρα να κυνηγήσει τους μαχητές της Χαμάς και να τιμωρήσει τη Λωρίδα της Γάζας μετά την αιφνιδιαστική επίθεση το περασμένο Σαββατοκύριακο.

Μία ημέρα μετά την επίσημη κήρυξη του πολέμου, ο στρατός του Ισραήλ εργάστηκε για να συντρίψει τους μαχητές της Χαμάς που παρέμεναν στις νότιες πόλεις και ενέτεινε τον βομβαρδισμό της Γάζας, όπου σχεδόν 500 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους.

Οι μαχητές ανατίναξαν έναν οχυρωμένο συνοριακό φράχτη και πυροβόλησαν πολίτες και στρατιώτες σε ισραηλινές κοινότητες κατά μήκος των συνόρων της Γάζας κατά τη διάρκεια μιας εβραϊκής γιορτής. Το Ισραήλ αντεπιτέθηκε με αεροπορικές επιδρομές, συμπεριλαμβανομένης μιας που ισοπέδωσε έναν πύργο 14 ορόφων που φιλοξενούσε γραφεία της Χαμάς.

Το Associated Press καταγράφει ορισμένα βασικά συμπεράσματα από τη σύγκρουση:

Τι σημαίνει η κήρυξη του πολέμου;

Η διακήρυξη έδωσε το πράσινο φως στο Ισραήλ να λάβει «σημαντικά στρατιωτικά μέτρα» κατά της Χαμάς. Ο στρατός κάλεσε περίπου 300.000 εφέδρους και ένα σημαντικό ερώτημα είναι αν ο ισραηλινός στρατός θα εξαπέλυε χερσαία επίθεση στη Γάζα.

Ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Γιοάβ Γκαλάντ δήλωσε τη Δευτέρα ότι διέταξε «πλήρη πολιορκία» της Γάζας και ότι οι αρχές θα κόψουν το ηλεκτρικό ρεύμα και θα εμποδίσουν την είσοδο τροφίμων και καυσίμων στο παλαιστινιακό έδαφος.

Η ανακοίνωση ήρθε αφού ο ισραηλινός στρατός δήλωσε ότι ανέκτησε τον «έλεγχο» των συνοριακών κοινοτήτων που κατέλαβε η Χαμάς. Μιλώντας σε δημοσιογράφους, ο επικεφαλής στρατιωτικός εκπρόσωπος, ο υποναύαρχος Ντάνιελ Χαγκάρι, δήλωσε ότι υπήρξαν κάποια μεμονωμένα περιστατικά, αλλά δεν συνεχίζονταν μάχες το πρωί της Δευτέρας.

Προειδοποίησε, ωστόσο, ότι μπορεί να υπάρχουν ακόμη μαχητές στην περιοχή και ότι οι δυνάμεις διεξάγουν έρευνες.

Το Ισραήλ και η Αίγυπτος έχουν επιβάλει διάφορα επίπεδα αποκλεισμού στη Γάζα από τότε που η Χαμάς κατέλαβε την εξουσία από τις αντίπαλες παλαιστινιακές δυνάμεις το 2007.

Το Ισραήλ είχε πλήξει περισσότερους από 1.000 στόχους στη Γάζα από τη Δευτέρα, σύμφωνα με τον στρατό του. Οι αεροπορικές επιδρομές ισοπέδωσαν μεγάλο μέρος της πόλης Μπέιτ Χανούν στη βορειοανατολική γωνία του θύλακα. Η Χαμάς χρησιμοποιούσε την πόλη ως ορμητήριο για επιθέσεις, δήλωσε ο Χαγκάρι.

Ο ηγέτης της παλαιστινιακής Ισλαμικής Τζιχάντ, η οποία συμμετείχε στην επίθεση του Σαββάτου, δήλωσε ότι κρατά περισσότερους από 30 Ισραηλινούς μεταξύ δεκάδων αιχμαλώτων στη Γάζα. Είπε ότι δεν θα απελευθερωθούν μέχρι να απελευθερωθούν όλοι οι Παλαιστίνιοι κρατούμενοι στις ισραηλινές φυλακές.

Ποια ήταν η απάντηση των ΗΠΑ και άλλων κρατών;

Ο υπουργός Άμυνας Λόιντ Όστιν διέταξε την ομάδα κρούσης του αεροπλανοφόρου Ford να πλεύσει στην Ανατολική Μεσόγειο για να είναι έτοιμη να βοηθήσει το Ισραήλ. Η ανάπτυξη -η οποία περιλαμβάνει επίσης μια σειρά από πλοία και πολεμικά αεροσκάφη- υπογραμμίζει την ανησυχία που έχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες στην προσπάθειά τους να αποτρέψουν την κλιμάκωση της σύγκρουσης.

Οι προκαταρκτικές αναφορές έδειξαν ότι τουλάχιστον τέσσερις Αμερικανοί πολίτες σκοτώθηκαν στις επιθέσεις και άλλοι επτά αγνοούνται, δήλωσε Αμερικανός αξιωματούχος.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ συνεδρίασε εκτάκτως και δεν έλαβε άμεσα μέτρα στο αίτημα των ΗΠΑ να καταδικάσουν τα 15 μέλη του την επίθεση της Χαμάς.

Ο πρεσβευτής της Ρωσίας στον ΟΗΕ δήλωσε στο Associated Press ότι οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών που έχουν σταματήσει εδώ και καιρό πρέπει να συνεχιστούν. Ο πρεσβευτής της Κίνας δήλωσε ότι είναι σημαντικό να επιστρέψουμε σε μια λύση δύο κρατών, όπου το Ισραήλ και η Παλαιστίνη θα ζουν δίπλα-δίπλα.

Αλλά ο αναπληρωτής πρέσβης των ΗΠΑ Ρόμπερτ Γουντ δήλωσε ότι πρέπει πρώτα να αντιμετωπιστεί η συνεχιζόμενη βία.

Η υπουργός Ανάπτυξης της Γερμανίας δήλωσε ότι η χώρα της θα επανεξετάσει τη βοήθειά της για τις παλαιστινιακές περιοχές.

Στο Ιράν -μακροχρόνιο υποστηρικτή της Χαμάς και άλλων μαχητικών ομάδων- ανώτεροι αξιωματούχοι επαίνεσαν την εισβολή. Ο πρόεδρος Εμπραχίμ Ραΐσι μίλησε τηλεφωνικά με τον ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια και τον ηγέτη της Ισλαμικής Τζιχάντ Ζιαντ αλ-Νακχάλαχ, μετέδωσε την Κυριακή το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων IRNA.

Η Αίγυπτος μίλησε και με τις δύο πλευρές για μια πιθανή εκεχειρία, αλλά ένας Αιγύπτιος αξιωματούχος δήλωσε ότι το Ισραήλ δεν είναι ανοιχτό σε μια εκεχειρία «σε αυτό το στάδιο».

Ένας αστυνομικός στην Αίγυπτο άνοιξε πυρ την Κυριακή εναντίον Ισραηλινών τουριστών στην πόλη Αλεξάνδρεια, σκοτώνοντας τουλάχιστον δύο Ισραηλινούς και έναν Αιγύπτιο, ανακοίνωσαν οι αρχές. Η πρεσβεία των ΗΠΑ στο Κάιρο κάλεσε τους Αμερικανούς που βρίσκονται στη χώρα να λάβουν προφυλάξεις, καθώς η επίθεση θα μπορούσε να σχετίζεται με τις κόντρες μεταξύ του Ισραήλ και των Παλαιστινίων μαχητών.

Γίνεται κάτι για την προστασία των πολιτών;

Ο αριθμός των εκτοπισμένων κατοίκων της Γάζας που διαμένουν σε σχολεία που μετατράπηκαν σε καταφύγια αυξήθηκε κατά δεκάδες χιλιάδες, σε περίπου 123.000, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Η υπηρεσία του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες, η UNRWA, δήλωσε ότι ένα σχολείο που στέγαζε περισσότερους από 225 ανθρώπους δέχθηκε άμεσο χτύπημα, αλλά δεν υπήρξαν θύματα εν μέσω σφοδρών βομβαρδισμών και αεροπορικών επιδρομών σε διάφορα μέρη της πυκνοκατοικημένης περιοχής των 2 εκατομμυρίων κατοίκων.

«Τα σχολεία και άλλες μη στρατιωτικές υποδομές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που φιλοξενούν εκτοπισμένες οικογένειες, δεν πρέπει ποτέ να δέχονται επιθέσεις», ανέφερε η UNRWA σε ανακοίνωσή της.

Οι εκεχειρίες σταμάτησαν τις μεγάλες μάχες σε προηγούμενους γύρους συγκρούσεων, αλλά αποδείχθηκαν πάντα επισφαλείς. Κάθε συμφωνία στο παρελθόν προσέφερε μια περίοδο ηρεμίας, αλλά τα βαθύτερα, υποκείμενα ζητήματα σπάνια αντιμετωπίστηκαν, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για τον επόμενο γύρο αεροπορικών επιδρομών και ρουκετών.

Τι προκάλεσε την επίθεση;

Αξιωματούχοι της Χαμάς αναφέρθηκαν σε εντάσεις που υποβόσκουν εδώ και καιρό, συμπεριλαμβανομένης της διαμάχης για το ευαίσθητο τέμενος Αλ Ακσά, ιερό τόσο για τους μουσουλμάνους όσο και για τους Εβραίους. Οι ανταγωνιστικές διεκδικήσεις σχετικά με την τοποθεσία, γνωστή στους Εβραίους ως Όρος του Ναού, έχουν ξεσπάσει σε βία και στο παρελθόν, συμπεριλαμβανομένου ενός αιματηρού 11ήμερου πολέμου μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς το 2021.

Τα τελευταία χρόνια, οι ισραηλινοί θρησκευτικοί εθνικιστές -όπως ο Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ, ο υπουργός εθνικής ασφάλειας- έχουν αυξήσει τις επισκέψεις τους στο συγκρότημα. Την περασμένη εβδομάδα, κατά τη διάρκεια της εβραϊκής γιορτής συγκομιδής Sukkot, εκατοντάδες υπερορθόδοξοι Εβραίοι και ισραηλινοί ακτιβιστές επισκέφθηκαν τον χώρο, προκαλώντας την καταδίκη της Χαμάς και τις κατηγορίες ότι οι Εβραίοι προσεύχονταν εκεί κατά παράβαση της συμφωνίας για το καθεστώς.

Η Χαμάς επικαλέστηκε επίσης την επέκταση των εβραϊκών οικισμών σε εδάφη που διεκδικούν οι Παλαιστίνιοι για ένα μελλοντικό κράτος και τις προσπάθειες του Μπεν-Γκβιρ να αυστηροποιήσει τους περιορισμούς για τους Παλαιστίνιους κρατούμενους στο Ισραήλ.

Οι εντάσεις κλιμακώθηκαν με τις πρόσφατες βίαιες παλαιστινιακές διαδηλώσεις. Στις διαπραγματεύσεις με το Κατάρ, την Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Έθνη, η Χαμάς πίεσε για ισραηλινές παραχωρήσεις που θα μπορούσαν να χαλαρώσουν τον 17ετή αποκλεισμό του θύλακα και να βοηθήσουν να σταματήσει η επιδεινούμενη οικονομική κρίση.

Τι συνέβη πρόσφατα στο διαιρεμένο Ισραήλ;

Το ξέσπασμα της βίας έρχεται σε μια δύσκολη στιγμή για το Ισραήλ, το οποίο αντιμετωπίζει τις μεγαλύτερες διαμαρτυρίες στην ιστορία του για την πρόταση του Νετανιάχου να αποδυναμώσει το Ανώτατο Δικαστήριο, ενώ ο ίδιος δικάζεται για διαφθορά.

Το κίνημα διαμαρτυρίας κατηγορεί τον Νετανιάχου ότι προβαίνει σε αρπαγή της εξουσίας. Αυτό έχει διχάσει πικρά την κοινωνία και έχει εξαπολύσει αναταραχή στον στρατό, με εκατοντάδες εφέδρους να απειλούν να σταματήσουν να παρουσιάζονται εθελοντικά για υπηρεσία σε ένδειξη διαμαρτυρίας.

Οι έφεδροι αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του στρατού και οι διαμαρτυρίες στις τάξεις του έχουν εγείρει ανησυχίες για τη συνοχή, την επιχειρησιακή ετοιμότητα και την αποτρεπτική ισχύ του, καθώς αντιμετωπίζει απειλές σε πολλαπλά μέτωπα. Ο Νετανιάχου κάλεσε το Σάββατο σε «εκτεταμένη κινητοποίηση των εφεδρικών δυνάμεων».

Πηγή: ΑΡ. Φωτογραφία: AP Photo/Fatima Shbair