Ποιοι κλάδοι είναι πιο ευάλωτοι στο ξέπλυμα «μαύρου χρήματος»

Λίγο πάνω από το 20% του εθνικού εισοδήματος εκτιμάται η παράνομη οικονομική δραστηριότητα στην Ελλάδα, τοποθετώντας τη χώρα σε υψηλή θέση σε επίπεδο παραοικονομίας μεταξύ των 27 κρατών μελών της ΕΕ και πάντως σημαντικά υψηλότερη από τον μέσο όρο της ΕΕ.

Τα παραπάνω αποτελούν ένα από τα συμπεράσματα της έκθεσης «Εκτίμησης Εθνικού Κινδύνου για τη Νομιμοποίηση Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες και τη Χρηματοδότηση της Τρομοκρατίας», ο οποία δημοσιεύτηκε σήμερα στον ιστότοπο του Υπουργείου Οικονομικών.

Σύμφωνα με την έκθεση ευάλωτοι σε ενδεχόμενο ξέπλυμα βρώμικου χρήματος θεωρούνται οι κλάδοι δικηγόρων, συμβολαιογράφων και μεσιτών ακινήτων. Υψηλό επίπεδο κινδύνου ξεπλύματος βρώμικου χρήματος αντιμετωπίζει και ο κλάδος των παρόχων υπηρεσιών εμβασμάτων. Ακολουθούν ο τραπεζικός κλάδος στην κατηγορία «Μέσου - Υψηλού» κινδύνου, ενώ στην ίδια κατηγορία κατατάσσονται και τα τυχερά παιχνίδια (που διεξάγονται επίγεια), οι ενεχυροδανειστές και οι έμποροι αγαθών μεγάλης αξίας.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η έκθεση «οι συμβολαιογράφοι, οι δικηγόροι και οι μεσίτες ακινήτων που μεσολαβούν στις αγοραπωλησίες ακινήτων, δύναται να συμμετέχουν στη φοροδιαφυγή, η οποία αποτελεί βασικό αδίκημα του ξεπλύματος χρήματος και χρησιμοποιούνται συχνά ως διαμεσολαβητές για τη νομιμοποίηση εσόδων, προερχόμενων από διαφθορά και παράνομη διακίνηση ναρκωτικών, πολλές φορές και εν αγνοία τους. Τα στοιχεία από τους φορολογικούς ελέγχους έδειξαν ότι οι πραγματικές τιμές πώλησης των ακινήτων ήταν συνήθως και για μεγάλο χρονικό διάστημα, ιδιαίτερα πριν από την οικονομική κρίση, κατά πολύ μεγαλύτερες σε σχέση με την αναγραφόμενη στο συμβόλαιο τιμή, που συνέπιπτε με την αντικειμενική αξία του ακινήτου. Κατά συνέπεια οι αγοραστές κατέβαλαν φόρο κατά πολύ μικρότερο του αναλογούντος».

Σε ειδική ενότητα αναφορικά με τον κλάδο των συμβολαιογράφων σημειώνεται ότι κίνδυνος για ξέπλυμα χρήματος αυξάνεται εξαιτίας της μη απαγόρευσης της χρήσης μετρητών στις αγοραπωλησίες ακινήτων. Όπως αναφέρεται αποτέλεσμα της χρήσης μετρητών είναι η ύπαρξη αυξημένου κινδύνου φοροδιαφυγής και κατ' επέκταση νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες.

Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι για τις περιπτώσεις αγοροπωλησίας ακινήτου ή μίσθωσης ξενοδοχειακών καταλυμάτων ή τουριστικών κατοικιών άνω των 250.000 ευρώ για τις οποίες χορηγείται σε πολίτη τρίτης χώρας άδεια διαμονής το τίμημα καταβάλλεται με δίγραμμη τραπεζική επιταγή ή με άλλη τραπεζική συναλλαγή, τα ειδικότερα στοιχεία της οποίας πρέπει να δηλώνονται υπευθύνως από τους συμβαλλόμενους ενώπιον του συμβολαιογράφου που συντάσσει το συμβόλαιο και τα αναγράφει σε αυτό. Επίσης, η χρήση μετρητών έχει περιοριστεί από το 2015 και μετά λόγω των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων.

Παρά τα ανωτέρω, οι συμβολαιογράφοι σε σχετική ερώτηση στο ερωτηματολόγιο δήλωσαν σε ποσοστό 88% ότι στις συναλλαγές στις οποίες εμπλέκονται γίνεται χρήση μετρητών και συνεπώς το ύψος των δραστηριοτήτων του κλάδου σε μετρητά κρίνεται υψηλό.

Επίσης, για τους δικηγόρους και συμβολαιογράφους, όπως και τους λογιστές - φοροτεχνικούς, «η απειλή για ξέπλυμα χρήματος σχετίζεται με τη συμμετοχή τους στη δημιουργία, τη λειτουργία ή τη διαχείριση εταιρειών, δεδομένου ότι ορισμένες φορές επιχειρείται νομιμοποίηση εσόδων από τα βασικά εγκλήματα (π.χ. διακίνηση ναρκωτικών) μέσω νέων ή υφιστάμενων επιχειρήσεων».

Οι έμποροι αγαθών υψηλής αξίας «χρησιμοποιούνται από εγκληματικές ομάδες για να νομιμοποιήσουν τα έσοδα από παράνομη δραστηριότητα, η οποία αφορά κυρίως σε λαθρεμπόριο ή αδικήματα κατά της ιδιοκτησίας». 

ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Στην ενότητα «Απειλή» η έκθεση αναφέρει ότι η  διακίνηση ναρκωτικών είναι η μεγαλύτερη παράνομη αγορά σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Στην Ελλάδα το εμπόριο ναρκωτικών αποτελεί μια από τις πιο επικερδείς μορφές παράνομων δραστηριοτήτων με εκτιμώμενα «έσοδα» για τα έτη 2014, 2015 και 201611 σε 188.000.000 €, 62.000.000 € και 200.000.000 € αντίστοιχα. Κατά τα έτη αυτά, η διακίνηση κοκαΐνης, ηρωίνης και κάνναβης, από οργανωμένες εγκληματικές ομάδες, στην ελληνική επικράτεια, ανέρχεται σε 75%, 83% και 35% αντίστοιχα, αντίστοιχα, ενώ έχουν εξαρθρωθεί 188 εγκληματικές οργανώσεις, τα μέλη των οποίων ήταν κυρίως Έλληνες και Αλβανοί, ακολουθούμενοι από υπηκόους Βουλγαρίας και Νιγηρίας.

Συνοπτικά από την ανάλυση των στοιχείων, τα αδικήματα με το υψηλότερο επίπεδο απειλής ως προς το ξέπλυμα χρήματος είναι τα κάτωθι, με αλφαβητική σειρά: 

• Διακίνηση ναρκωτικών 
• Διαφθορά 
• Εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας 
• Οικονομικά εγκλήματα 
• Παράνομη διακίνηση μεταναστών και προσφύγων 
• Φορολογικά αδικήματα 

Η έκθεση εκπονήθηκε στο πλαίσιο ενίσχυσης της δράσης και της αποτελεσματικότητας του εθνικού μηχανισμού ενάντια στα συναφή αδικήματα, από ομάδα εξειδικευμένων στελεχών των αρμόδιων φορέων του δημοσίου τομέα. Η εκπόνηση της μελέτης έγινε με τη συμμετοχή και εκπροσώπων του ιδιωτικού τομέα και εγκρίθηκε από την Επιτροπή Στρατηγικής για την Αντιμετώπιση της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας και της Χρηματοδότησης της Διάδοσης Όπλων Μαζικής Καταστροφής.

Ο  σύνδεσμος για την έκθεση: https://www.minfin.gr/documents/31331/5659601/GREECE_NRA_gr_FINAL.pdf/a25846dd-c1f8-492f-a003-331c024ba394