«Όχι» στο υδροηλεκτρικό έργο Αυλακίου στην Κοιλάδα του Αχελώου

Tην αντίθεσή της με την κατασκευή ενός μεγάλου υδροηλεκτρικού έργου στην Κοιλάδα του Αχελώου εκφράζει με ανακοίνωσή της η Πρωτοβουλία Πολιτών και Φορέων για την Προστασία και Ανάδειξη της Κοιλάδας του Αχελώου.

Η παρέμβαση της Πρωτοβουλίας γίνεται με αφορμή τη διαβούλευση επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του Υδροηλεκτρικού Έργου Αυλακίου, ισχύος 83,60 MW, στον ποταμό Αχελώο. Η Πρωτοβουλία Πολιτών και Φορέων κάνει λόγο με τον πιο σαφή τρόπο για «ανεπάρκεια, παραλείψεις και ευθείες παραβιάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας».

Η κατάθεση των απόψεών της είναι δε πολύ αναλυτική.

Συνοπτικά, οι απόψεις αφορούν τα εξής:

Ι. Παράβαση των άρθρων 3 και 5 και του παραρτήματος IV της οδηγίας 2011/92/ΕΕ

-Από το ΥΗΕ αναμένεται να υπάρχουν εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (CO2, οξείδια του αζώτου, μεθάνιο κλπ.) Ενώ είναι υποχρεωτικό να γίνει στη ΜΠΕ εκτίμηση των άμεσων και έμμεσων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αυτό δεν έγινε. Επίσης, η τρωτότητα του έργου στην κλιματική αλλαγή δεν εκτιμήθηκε από την ΜΠΕ αν και η εκτίμηση της ευπάθειας του έργου στις μελλοντικές κλιματικές αλλαγές είναι επιτακτική, δεδομένου ότι τα ΥΗΕ ανήκουν σε αυτά τα έργα καθόσον η κλιματική αλλαγή επιφέρει δραματικές αλλαγές στην υδρολογία των ποταμών. Οι ως άνω πληροφορίες  προβλέπονται στην οδηγία 2011/92/ΕΕ αλλά δεν περιλαμβάνονται στη ΜΠΕ.

II. Παράβαση του άρθρου 6, παράγραφος 3, της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ

-Το ΥΗΕ βρίσκεται εντός της προστατευόμενης περιοχής ΖΕΠ GR 2110006 «Κοιλάδα Αχελώου και όρη Βάλτου» που ανήκει στο δίκτυο Natura 2000.. Επειδή η, περιλαμβανόμενη στο φάκελο, Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση (ΕΟΑ) δεν αναφέρει, εκτός των άλλων, το σύνολο των ειδών και των φυσικών οικοτόπων που βρίσκονται εντός και εκτός των ορίων του προστατευόμενου τόπου και κατά συνέπεια δεν αξιολογούνται οι επιπτώσεις του έργου στα εν λόγω είδη και οικοτόπους ώστε να εκτιμηθεί εάν οι επιπτώσεις αυτές επηρεάζουν τους σκοπούς διατηρήσεως του τόπου, σύμφωνα με τη νομοθεσία και τη νομολογία του ΔΕΕ. Να σημειωθεί ότι η βιοποικιλότητα της περιοχής είναι από τις πλουσιότερες της Ελλάδας.

- Στην ΕΟΑ αναφέρονται οι αρνητικές επιπτώσεις στην ιχθυοπανίδα της περιοχής χωρίς ωστόσο να κάνει καμία αναφορά σε τι συνίσταται η εν λόγω ιχθυοπανίδα και ιδίως ελλείπει παντελώς η αναφορά στην πέστροφα του Αχελώου που χρήζει ειδικής προστασίας σύμφωνα με το εθνικό πρόγραμμα δράσης (ΦΕΚ Β΄3722/2021).  Επίσης, στην ΕΟΑ αναφέρονται οι αρνητικές επιπτώσεις σε άλλα είδη πανίδας εκτός της ορνιθοπανίδας (πχ αρκούδα, λύκος, ζαρκάδι), χωρίς όμως να καταλήξει στο λογικό συμπέρασμα ότι θα υπάρξει βλάβη της ακεραιότητας της  ΖΕΠ και ως εκ τούτου είναι σε πλήρη αντίθεση με την οδηγία 92/43.

-Στην ΕΟΑ αναφέρεται ότι το εμβαδόν της επιφάνειας κατάκλυσης θα είναι έως 12,80 τετρ. χιλιόμετρα. Αυτό σημαίνει ότι θα μειωθεί, αντίστοιχα, η έκταση της προστατευόμενης περιοχής που καλύπτεται από ώριμο δρυοδάσος. Η μείωση του δασικού οικότοπου σε μόνιμη βάση, όπως εν προκειμένω, απαγορεύεται διότι έρχεται σε αντίθεση με την οδηγία 92/43. Σε αυτό πρέπει να προστεθεί και η παράνομη καταστροφή οικοτόπων και δασικών εκτάσεων για την κατασκευή δρόμων.

III.  Παράβαση της οδηγίας 2000/60

-Επειδή, εξ αιτίας του εν λόγω ΥΗΕ θα υπάρξουν αρνητικές επιπτώσεις στα υδατικά συστήματα της περιοχής, όπως συμβαίνει με όλα τα ΥΗΕ σύμφωνα με την επιστημονική βιβλιογραφία. Είναι απολύτως σαφές ότι δεν περιλαμβάνονται στις αξιολογήσεις της ΜΠΕ οι απαιτήσεις  της οδηγίας 2000/60 αναφορικά τόσο με τα ουσιαστικά ζητήματα όσο και με την ακολουθητέα διαδικασία και ιδίως αναφορικά με τα κριτήρια και τις υποχρεώσεις που προβλέπονται, στην εν λόγω οδηγία. 2000/60. Αυτό έχει σαν συνέπεια να μην καθορίζεται η ποσοτική και η ποιοτική κατάσταση των υδάτων του ποταμού και των υπόγειων υδάτων. Ως εκ τούτου, παραβιάζεται το άρθρο 4, παράγραφος 1, της οδηγίας 2000/60.

IV. Παράβαση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την προστασία του τοπίου (ν. 3827/2010)

-Επειδή, στη ΜΠΕ αναφέρεται ρητά ότι από την κατασκευή του έργου και ειδικότερα από τη δημιουργία του ταμιευτήρα θα κατακλυστούν Τα αρχαιολογικά λείψανα Μεσόπυργου, η γέφυρα Καμάρα στο Μονόξυλο, η χειροκίνητη τροχαλία Μεσόπυργου-Πράβας, η χειροροκίνητη τροχαλία Δίλοφου-Βατηρής.

Περαιτέρω, προβλέπεται η μεταφορά του γεφυριού Καμάρα σε άλλη θέση. Οι εν λόγω επιπτώσεις στα μνημεία παραβιάζουν την ευρωπαϊκή σύμβαση για την προστασία του τοπίου και ειδικότερα το άρθρο 5 αυτής. που θεσπίζει υποχρέωση για τα κράτη μέλη να λαμβάνουν μέτρα για την προστασία του τοπίου.

«Πιστεύουμε ότι η κατασκευή ενός επιπλέον φαραωνικού υδροηλεκτρικού έργου στον Αχελώο θα έχει τεράστιες αρνητικές και καταστροφικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην οικονομική και κοινωνική ζωή των κατοίκων της Κοιλάδας Αχελώου αλλά και της ευρύτερης περιοχής. Τα τελευταία χρόνια κάτοικοι και φορείς της περιοχής καταβάλλουμε προσπάθειες για μια ήπια βιώσιμη ανάπτυξη φιλική προς το περιβάλλον. Επίσης έχουμε ξεκινήσει αγώνα για να αναδείξουμε την Κοιλάδα και να χαρακτηριστεί μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και φυσικής ομορφιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ. Μαζί μας σε αυτή τη προσπάθεια έχουμε προσωπικότητες από την Ελλάδα και την Ευρώπη […]. Αυτός ο τόπος είναι η κληρονομιά μας και είναι χρέος όλων μας να την προστατεύσουμε. Δεν ανήκει σε μας, ανήκει στις επόμενες γενιές…» τονίζει η Πρωτοβουλία.