Όταν o Βίος ενός Δασκάλου Συνυφαίνεται με το Δημοκρατικό Πανεπιστήμιο

Του Γιώργου Μαυρογιώργου

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ: Το κείμενο που ακολουθεί είναι μέρος γραπτής εισήγησης που πρόκειται να συμπεριληφθεί στα Πρακτικά Ημερίδας που ήταν αφιερωμένη στη μνήμη του πανεπιστημιακού μας δασκάλου, στον Τομέα Παιδαγωγικής του Τμήματος ΦΠΨ στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, του Χρήστου Φράγκου. Σκέφτηκα πως το κείμενο έχει την αρνητική του επικαιρότητα. Αν και έχει γραφεί πριν από τις δραματικές εξελίξεις που έχουν σημειωθεί, μετά την κατάργηση του Τμήματος ΦΠΨ στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, μπορεί να διαβαστεί ως μια ανυποψίαστη  γραφή αποτίμησης της συνεισφοράς του ιστορικού Τομέα Παιδαγωγικής που καταργήθηκε με το  νόμο 4559/2018! Το Τμήμα ΦΠΨ καταργήθηκε και στη θέση του ιδρύθηκαν δύο νέα Τμήματα, το Τμήμα Φιλοσοφίας και το Τμήμα Ψυχολογίας! Ο ιστορικός τομέας Παιδαγωγικής καταργήθηκε, με απόφαση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ! Πρόκειται για μια άκρως αρνητική και συντηρητική εξέλιξη, αν λάβουμε υπόψη ότι από την επίθεση των συγχωνεύσεων και των καταργήσεων στα ΑΕΙ/ΑΤΕΙ, είχαν ειδική μεταχείριση οι Τομείς Παιδαγωγικής στα αντίστοιχα Τμήματα, στο ΕΚΠΑ και στο ΑΠΘ. Ο Τομέας Παιδαγωγικής του ΦΠΨ στο ΕΚΠΑ  αναβαθμίζεται σε αυτοδύναμο Τμήμα Εκπαίδευσης Εκπαιδευτικών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Στο ΑΠΘ, το Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής εξακολουθεί να λειτουργεί, χωρίς να αλλάξει κάτι. Λες και το «μάρμαρο το πλήρωσε» ο Τομέας Παιδαγωγικής Ιωαννίνων! 

Φαίνεται πως η αρνητική αυτή εξέλιξη έχει ισχυρούς πρωταγωνιστές, αν κρίνουμε από το γεγονός ότι  η κατάργηση ενός  ιστορικού Τομέα Παιδαγωγικής υπήρξε «αναίμακτη». Δεν ακούστηκε φωνή διαμαρτυρίας. Οι πανεπιστημιακοί του ΦΠΨ, στο ΕΚΠΑ, επέδειξαν ιδιαίτερα έντονη κινητοποίηση. Ούτε υπήρξε  θέμα διαβούλευσης. Όλα έγιναν σιωπηρά και στα «μουλωχτά»! Ως ένα βαθμό ήταν υπόθεση  σιωπηρής διαπραγμάτευσης με την προηγούμενη πρυτανική αρχή, με επικεφαλής τον τότε πρύτανη, τον κ. Καψάλη. Μήπως, είχε λόγους να «βγάλει τον Τομέα» απ τα πόδια τους στο ΠΤΔΕ; Τι να σημαίνει, άραγε, η  ακαδημαϊκά απαράδεκτη απόφαση ώστε την «παιδαγωγική και διδακτική επάρκεια»  των φοιτητών Φιλολογίας να την αναλάβει το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης; Η υπόθεση που κάνουμε είναι ότι οι συντελεστές του ενταφιασμού της ιστορίας του Τομέα Παιδαγωγικής και της όποιας προοπτικής εξέλιξης και ανάπτυξής του βρίσκονται μέσα στο Πανεπιστήμιο και μέσα στο ίδιο το Τμήμα. Δεν αποκλείεται να έχουν δραστηριοποιηθεί ευτελείς προσωπικές στρατηγικές μελών ή μέλους ΔΕΠ  με στόχο την ακαδημαϊκή τους κινητικότητα προς πανεπιστήμια της Αθήνας. Η όλη υπόθεση ευνοείται όταν τα μέλη ΔΕΠ που ενδιαφέρονται για κινητικότητα ασκούν  διοίκηση. Δεν αποκλείεται ο κατακερματισμός του ΦΠΨ και  η δημιουργία δύο νέων ανεξάρτητων Τμημάτων (Φιλοσοφίας –Ψυχολογίας), με συνδυασμένη εξαφάνιση του Τομέα Παιδαγωγικής, να ευνοήθηκε από το δέλεαρ που προσφέρθηκε στα μέλη ΔΕΠ του Τομέα Ψυχολογίας για αναβάθμιση σε Τμήμα Ψυχολογίας. Ένας Τομέας που, αν και συγκέντρωνε τις προτιμήσεις μεγάλου μέρους των φοιτητών/τριών και  υπολειτουργούσε από άποψη μελών ΔΕΠ, αναβαθμίστηκε σε Τμήμα Ψυχολογίας, με υπόσχεση για αύξηση του αριθμού των μελών ΔΕΠ. Αλήθεια, τη στιγμή που, για χρόνια τώρα, γίνεται μεγάλη συζήτηση για την αναγκαιότητα καθιέρωσης προγράμματος «Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας» των εκπαιδευτικών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, πώς και εξαφανίστηκε από τον «χάρτη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης» ο Τομέας Παιδαγωγικής; Γιατί να είναι  ο μοναδικός Τομέας που καταργήθηκε; Μήπως, γιατί ήταν μοναδικός με τη μεγάλη συμβολή του στα εκπαιδευτικά πράγματα της χώρας;

Τώρα που το σκέφτομαι: ο δάσκαλος Χρήστος Φράγκος έφυγε μόλις το 2014. Αν ζούσε τέσσερα χρόνια ακόμη, θα είχε βιώσει τον ενταφιασμό και θα είχε βρεθεί αντιμέτωπος με την ταφόπλακα  που βάζουν στο δημιούργημά του. Που να φανταζόταν πως ο θεσμικός ενταφιασμός του Τομέα Παιδαγωγικής  συντελέστηκε με κυβέρνηση της Αριστεράς. Κάτι που αυτόχρημα σηματοδοτεί την αντίστοιχη αναβάθμιση της υπόληψης του Τομέα Παιδαγωγικής του  αθηναίικου ΕΚΠΑ!  Σελίδα που είναι κι αυτή… Κάποτε, σε δύσκολους καιρούς του παρελθόντος  και σε καιρούς έντονων κοινωνικών κινητοποιήσεων για την εκπαίδευση, ο Τομέας Παιδαγωγικής ήταν Εργαστήριο Ιδεών και Προτάσεων για  ριζοσπαστική δημοκρατική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων χάνει την ιδιαίτερη  εκείνη κριτική αφυπνιστική κι απελευθερωτική φωνή για τα εκπαιδευτικά πράγματα της χώρας, σε δύσκολους καιρούς του παρόντος και του μέλλοντος, εκτός εάν… 

Όλο το κείμενο είναι εδώ:Όταν o Βίος ενός Δασκάλου Συνυφαίνεται με το Δημοκρατικό Πανεπιστήμιο.doc