![[300,399] Ψιχάλες](https://openweathermap.org/img/wn/50d@2x.png)
Η Κληματιά είναι ένα χωριό του Δήμου Ζίτσας, που βρίσκεται σε απόσταση 20 χλμ περίπου από την πόλη των Ιωαννίνων.
Η παλαιά ονομασία του χωριού ήταν Βελτσίστα. Ως «Βελτζίστα» αναφέρεται ήδη από τον 14 αιώνα σε δύο σημαντικά κείμενα: Στο Χρυσόβουλο του 1321, με το οποίο ο βυζαντινός αυτοκράτορας Ανδρόνικος Β’ Παλαιολόγος παραχωρούσε προνόμια στη Μητρόπολη Ιωαννίνων, και λίγο αργότερα στο Χρονικό των Ιωαννίνων.
Οι λόγιοι του 19ου αιώνα Παναγιώτης Αραβαντινός και Ιωάννης Λαμπρίδης έχουν τη δική τους ερμηνεία για την προέλευση της ονομασίας. Ο Αραβαντινός κάνει αναφορά σε «κώμη εν τω θέματι των Ιωαννίνων, ήτις… πιθανώς ωνομάσθη ούτω διά το βέλτιστον των γαιών αυτής». Την ερμηνεία «ίσως γραπτέον Βέλτιστη» δίνει στη Βελτσίστα και ο Λαμπρίδης.
Οι περισσότεροι, κατοπινοί ερευνητές συμφωνούν πάντως ότι η προέλευση της ονομασίας «Βελτσίστα» είναι σλάβικη. Ο καθηγητής Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Κώστας Ευ. Οικονόμου («Τα οικωνύμια του νομού Ιωαννίνων-Γλωσσολογική εξέταση») εκτιμά ότι το τοπωνύμιο είναι κυριώνυμο ή ζωωνύμιο. Είτε κυριώνυμο είτε ζωωνύμιο, ο Οικονόμου υποστηρίζει ότι το τοπωνύμιο προέρχεται από σλάβικη λέξη που σημαίνει «λύκος».
Το χωριό διατήρησε το όνομα «Βελτσίστα» μέχρι το 1928. Οπότε και μετονομάστηκε σε Κληματιά – «ονομάζει τόπο όπου υπήρχε κλήμα σκαρφαλωμένο σε δέντρο» σύμφωνα με τον Οικονόμου.
Στην περιοχή, έχει εντοπιστεί αρχαία οχύρωση που προέρχεται από τειχισμένη πόλη. Οι αρχαιολογικές έρευνες έχουν αποδώσει την ίδρυση της τειχισμένης αυτής πόλης πιθανόν στον 3ο αιώνα π.Χ.
Πολύ σημαντικά μνημεία στην Κληματιά είναι οι μεταβυζαντινοί ναοί: Ο ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, με τις σπουδαίες τοιχογραφίες των Θηβαίων ζωγράφων Φράγγου και Γιώργου Κονταρή (16ος αιώνας), ο ναός του Αγίου Δημητρίου (όπου επίσης «έδρασε» το εργαστήριο των δύο Θηβαίων ζωγράφων») και ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου (17ος αιώνας).
