Μπορεί οι αναγορεύσεις καθηγητών ξένων πανεπιστημίων ως επίτιμων διδακτόρων να βοηθούν στην εξωστρέφεια, ωστόσο η καλύτερη «διαφήμιση»για το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων δεν μπορεί να είναι άλλη από την αναγνώριση του ερευνητικού του έργου.
Το ερευνητικό πεδίο ιδίως είναι αυτό που μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερες ακαδημαϊκές επιδόσεις, να δημιουργήσει επιστήμονες υψηλών προσόντων και εντέλει να χτίσει το brandname ενός ιδρύματος. Παρά τα οφέλη, η βασική έρευνα δεν τυγχάνει ιδιαίτερης χρηματοδότησης από την ελληνική πολιτεία -κάτι που συμβαίνει παραδοσιακά. Την τελευταία δεκαετία, ιδίως, τα πανεπιστήμια και τα διάφορα ινστιτούτα ευελπιστούν στην ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για την επιβίωση της έρευνας και για την επιτέλεση της αποστολής τους.
Το πιο μεγάλο και πιο δύσκολο ευρωπαϊκό πρόγραμμα που «τρέχει» και που δίνει βαρύτητα στην έρευνα και στην καινοτομία είναι το Horizon 2020 (Ορίζοντας 2020) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ένα ιδιαίτερα γενναιόδωρο αλλά και πολύ ανταγωνιστικό πρόγραμμα, με τις προτάσεις έργων από διάφορους φορείς να συσσωρεύονται. Μόλις δε το 8% των προτάσεων, παίρνει το πράσινο φως.
Μέσα σε αυτό το ανταγωνιστικό πλαίσιο, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων είχε την τύχη, πριν από λίγο καιρό, να μπει δυναμικά στον ερευνητικό χάρτη όχι μόνο της Ελλάδας αλλά της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εγκρίνει ερευνητικό έργο για την απεικόνιση εγκεφαλικών βλαβών με συνολική χρηματοδότηση 4,7 εκατ. ευρώ -η μεγαλύτερη δυνατή χρηματοδότηση μέσω του Horizon 2020- για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Το έργο βασίζεται στην πρωτοπόρα έρευνα του καθηγητή Πυρηνικής Ιατρικής Ανδρέα Φωτόπουλο και των συνεργατών του. Μια έρευνα που δεν προέκυψε έτσι ξαφνικά μια μέρα, αλλά μετά από μια δεκαετή δουλειά. Αναμφίβολα, η εξέλιξη αυτή αποτελεί το επιστέγασμα των προσπαθειών του Τμήματος Πυρηνικής Ιατρικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ιωαννίνων, το οποίο συνεχίζει έντονα την ερευνητική του δραστηριότητα και σε άλλα θεματικά πεδία, ενώ παράλληλα δημιουργεί ένα νέο κεφάλαιο εφαρμογών στηνκλασική πυρηνικιή ιατρική σε παγκόσμιο επίπεδο. Αποδεικνύει επίσης ότι η επένδυση στη βασική έρευνα δεν μπορεί να πάει ποτέ χαμένη.
Το «γιαννιώτικο» έργο λοιπόν για την απεικόνιση των εγκεφαλικών βλαβών είναι το μοναδικό εγκεκριμένο έργο στον χώρο της πυρηνικής ιατρικής σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και ένα από τα λίγα χρηματοδοτούμενα έργα στον χώρο της υγείας. Η έρευνα ευελπιστεί να δώσει λύση στο διαγνωστικό πρόβλημα ασθενών (περισσότερα από 700.000 νέα περιστατικά κατ’ έτος πανευρωπαϊκά), οι οποίοι σε αρκετές περιπτώσεις δεν θα χρειάζεται να υποβάλλονται σε άσκοπες επεμβάσεις και βιοψίες, ενώ ανάλογα με τη διάγνωση θα τροποποιείται και η θεραπεία.
Κατά τη δεκαετή έρευνα στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων, το διαγνωστικό εργαλείο του Τμήματος Πυρηνικής Ιατρικής εφαρμόστηκε σε 300 ασθενείς. «Αναπτύξαμε ένα τεστ πυρηνικής ιατρικής βάσει του οποίου μπορούμε να πούμε τι είδους βλάβη έχει ο εγκέφαλος. Μπορεί να ξέραμε ότι υπάρχει βλάβη, με τη συνδρομή μεθοδολογιών όπως η μαγνητική τομογραφία, δεν ξέραμε όμως τι είδους βλάβη. Αν για παράδειγμα είναι καρκίνος ή όχι. Έτσι αναγκαζόμαστε να προχωράμε σε βιοψίες και χειρουργεία» τονίζει στον «Τύπο» ο κ. Φωτόπουλος. Το διαγνωστικό αυτό τεστ πρέπει όμως να εφαρμοστεί σε χιλιάδες ασθενείς για να υπάρξει ταυτοποίηση με τα αποτελέσματα του Τμήματος Πυρηνικής Ιατρικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ιωαννίνων.
Η υλοποίηση του έργου γίνεται σε συνεργασία με μια φαρμακευτική και δύο συμβουλευτικές εταιρίες από τη Γερμανία. Η πρώτη κλινική μελέτη θα εφαρμοστεί σε επιλεγμένα νοσοκομεία της Ευρώπης. Σε αυτό το στάδιο, δεν θα συμμετέχει κανένα νοσοκομείο της Ελλάδας, καθώς δεν πληρούν προδιαγραφές (στο ίδιο νοσοκομείο πρέπει να λειτουργούν τμήμα πυρηνικής ιατρικής, νευροχειρουργική κλινική και pet-scan). Στην επόμενη κλινική μελέτη, θα ανοίξει ο δρόμος και για τα ελληνικά νοσοκομεία. Η ταυτοποίηση των αποτελεσμάτων θα οδηγήσει τα επόμενα χρόνια σε καλύτερη περίθαλψη (χωρίς άσκοπες επεμβάσεις) των ασθενών αλλά και σε σημαντική εξοικονόμηση πόρων για το σύστημα υγείας.
Το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων κατάφερε, με άλλα λόγια, να βγει μπροστά και μια έρευνά του να πάρει το λιγότερο πανευρωπαϊκή διάσταση. Το Τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής, δουλεύοντας με συνέπεια και με χαμηλούς τόνους επί χρόνια, πέτυχε να βάλει τον σπόρο ενός μεγάλου ερευνητικού έργου και θα μπορεί να περηφανεύεται για την πνευματική ιδιοκτησία ενός διαγνωστικού τεστ.