Οκτώβριος 1990: Η δεύτερη θητεία Φίλιου

Το ρετρό του «Τύπου Ιωαννίνων» σε τακτά χρονικά διαστήματα είναι αφιερωμένο στην ιστορία των αυτοδιοικητικών εκλογών στα Γιάννενα

Το 1990 ήταν η χρονιά της «δεύτερης μεταπολίτευσης». Το ΠΑΣΟΚ είχε χάσει τις εκλογές του 1989, αλλά είχε καταφέρει να διατηρήσει τον κύριο όγκο των δυνάμεών του. Ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε περάσει περιπέτεια υγείας, η ΝΔ είχε συγκροτήσει κυβέρνηση με τον Συνασπισμό και τον Οκτώβριο του 1990 που έγιναν οι δημοτικές εκλογές, τίποτε πια δεν ήταν το ίδιο.

Από τον Απρίλιο του ίδιου έτους ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ήταν πρωθυπουργός με πλειοψηφία 151 ψήφων, η Αριστερά βρισκόταν σε κρίση, και στα Γιάννενα και αρκετοί από τους ανθρώπους που στήριξαν τον Φίλιππα Φίλιο στις εκλογές του 1986, έχουν αποχωρήσει από το ΚΚΕ. Μαζί τους και ο ίδιος ο κ. Φίλιος.

Στον Δήμο Ιωαννιτών, κάποια πράγματα γίνονταν. Είχαν γίνει ήδη τα πρώτα βήματα για την εγκατάσταση της μονάδας βιολογικού καθαρισμού, ενώ η πρώτη δημαρχία Φίλιου συνέπεσε με την ελεύθερη ραδιοφωνία, που στα Γιάννενα εκφράστηκε με τη δημιουργία του Δημοτικού Ραδιοφώνου το 1989.

Η υποψηφιότητα Φίλιου είχε αυτή τη φορά διαφορετικό όνομα «Γιάννενα, πρωτοβουλία πολιτών» και αρκετά νέα πρόσωπα που σηματοδοτούσαν την πολιτική διεύρυνση. Ο Σάββας Νικολάτος, μελλοντικός αντιδήμαρχος ο οποίος στις προηγούμενες εκλογές ήταν υποψήφιος με τον Χαρίλαο Τόλη, αλλά και πολλά στελέχη του ΠΑΣΟΚ, συνυπήρχαν με κάποια στελέχη του ΚΚΕ και ακόμα περισσότερα του μετέπειτα αυτόνομου Συνασπισμού.

Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή ή δωρεά, εδώ:

Η δημοτική περίοδος 1986-1990 είχε αρκετές συναινέσεις. Όπως περιγράφει ο ίδιος ο κ. Φίλιος στο βιβλίο του «Έχε με, μίσησε με… λείψε με, γύρεψέ με», το θέμα του βιολογικού καθαρισμού ήταν «καθολικής αποδοχής» και συμμετείχε στην προετοιμασία του έργου και η αντιπολίτευση του Δήμου, ο Γιώργος Κωνσταντόπουλος τότε, είχε βοηθήσει με τεχνογνωσία σε θέματα αδειών κ.λπ. Ωστόσο, αργότερα ως υποψήφιος της «Νέας Πορείας» ο κ. Κωνσταντόπουλος θα χαρακτήριζε «απάτη και φιάσκο» τα εγκαίνια του βιολογικού.

Σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο, ο Συνασπισμός, μετά την εκλογική του ήττα το 1990 όταν έχασε περίπου 120.000 ψήφους, βάδιζε γοργά προς τη διάσπαση που ήρθε τελικά το 1991. Ωστόσο, ως ενιαίος κομματικός σχηματισμός ακόμα, αποφάσισε να συνεργαστεί στις δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου, παρότι μόλις ένα χρόνο πριν είχε συνεργαστεί με τη ΝΔ προκειμένου να επιτευχθεί η «κάθαρση» στο πολιτικό σκηνικό και να παραπεμφθούν σε δίκη στελέχη του ΠΑΣΟΚ και ο ίδιος ο πρόεδρός του Α. Παπανδρέου.

Βέβαια, στο μεσοδιάστημα Συνασπισμός, ΠΑΣΟΚ και Νέα Δημοκρατία είχαν συνεργαστεί σε κυβερνητικό επίπεδο με την κυβέρνηση Ζολώτα, σε μια πολιτική περίοδο που καθόρισε σε σημαντικό βαθμό τις πολιτικές εξελίξεις μέχρι και τις μέρες μας, αλλά καθορίστηκε και η ίδια ως κοινωνικό φαινόμενο.

Η προεκλογική περίοδος κρατούσε ακόμα κάποια στοιχεία παλιότερων ετών. Για παράδειγμα, οι «γιορτές μίσους» στον Γράμμο ανακοινώνονταν κανονικά στον Τύπο, ο οποίος έκανε πρωτοσέλιδα «μνημόσυνα του σοσιαλισμού» με την ευκαιρία της συνάντησης των ευρωπαϊκών κομμάτων της Δεξιάς στο Ελσίνκι.

Η συμφωνία του ΠΑΣΟΚ και του Συνασπισμού για τα Γιάννενα και τον Φίλιππα Φίλιο δεν ήταν εύκολη, αλλά τελικά, επιτεύχθηκε.

Ούτε όμως η θητεία Φίλιου ήταν «αναίμακτη». Λίγες μέρες πριν τις εκλογές, σε δημοτικό συμβούλιο όπου οι τόνοι ανέβηκαν αρκετά, παραιτήθηκαν δύο αντιδήμαρχοι, ο Αλέκος Καμπέρης και ο Μιχάλης Κώτσης, καταγγέλλοντας τη δημοτική αρχή (με την οποία είχαν εκλεγεί) για «αντεργατικές αποφάσεις και ρουσφετολογικές μεθοδεύσεις» για τη μονιμοποίηση προσωπικού του Δήμου.

Ο «εκλεκτός» της Νέας Δημοκρατίας ήταν ο Γιώργος Κωνσταντόπουλος, ο οποίος είχε πάρει τη θέση του Θεόδωρου Γεωργιάδη στο δημοτικό συμβούλιο, καθότι ο υποψήφιος του 1986, είχε εκλεγεί βουλευτής με τη ΝΔ. Ο κ. Κωνσταντόπουλος στο πρόγραμμά του έκανε λόγο τότε για «κοινωνική ιδιωτικοποίηση» της καθαριότητας στον Δήμο, με την εκχώρηση της υπηρεσίας σε ιδιώτες, με συμβάσεις περιορισμένου χρόνου.

Στις 13 Σεπτεμβρίου του 1990, ανακοινώθηκε επίσημα ότι ο Φ. Φίλιος θα είναι κοινός υποψήφιος του ΠΑΣΟΚ και του Συνασπισμού στον Δήμο Ιωαννιτών. Μάλιστα, τότε ο υποψήφιος δήμαρχος έκανε κάλεσμα και στη «Δημοκρατική Ανανέωση», το κόμμα του μετέπειτα Προέδρου της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλου να τον στηρίξει. Λίγους μήνες πριν, η ΔΗΑΝΑ είχε εκλέξει βουλευτή, τον Θεόδωρο Κατσίκη, ο οποίος όμως την εγκατέλειψε και προσχώρησε στη ΝΔ για να γίνει ο 151 ος βουλευτής του κόμματος.

Ο Νίκος Βασδέκης, πρόεδρος της νομαρχιακής επιτροπής της ΔΗΑΝΑ στα Γιάννενα, θα έμπαινε στο ψηφοδέλτιο της παράταξης «Γιάννινα-Πρωτοβουλία πολιτών» του Φίλιου.

Άλλο ένα χαρακτηριστικό των εκλογών του 1990 ήταν οι δημοσκοπήσεις, οι οποίες και πάλι θα έπεφταν έξω. Στις 2 Οκτωβρίου δημοσιεύτηκε στον γιαννιώτικο Τύπο γκάλοπ που έδινε 44,23% στον Γ. Κωνσταντόπουλο και 38,94% στον Φ. Φίλιο.

Στις τοπικές εφημερίδες της εποχής, δημοσιεύτηκε επίσης η συνέντευξη ενός δικηγόρου, υποψηφίου στον Δήμο Κηφισιάς: Επρόκειτο για τον μετεπειτα βουλευτή της ΝΔ Κώστα Τασούλα. Ταυτόχρονα, στον Δήμο Μετσόβου ένας άλλος γνώριμος, ο Αλέκος Καχριμάνης, θα κέρδιζε τη μάχη των εκλογών.

Ο απερχόμενος δήμαρχος Ιωαννίνων κάλεσε τον αντίπαλό του να επαναλάβουν ουσιαστικά το debate του 1986, αλλά στην κεντρική πλατεία αυτή τη φορά. «Εγώ την Τετάρτη το βράδυ (σ.σ. 10 Οκτωβρίου 1990) θα είμαι στην πλατεία. Αν δεν έλθει ο κ. Κωνσταντόπουλος, θα κάνω διάλογο με τους συμπολίτες» έλεγε ο κ. Φίλιος σε δηλώσεις του.

Τελικά ο κ. Κωνσταντόπουλος δεν θα πήγαινε και ο κ. Φίλιος θα απαντούσε απλώς σε ερωτήσεις δημοσιογράφων.

Οι εκλογές του 1990 θα κρίνονταν από την πρώτη Κυριακή. Ο Φίλιππας Φίλιος κέρδισε την εκλογική αναμέτρηση με 56,85%.

Πηγές: 

Αγγέλη Β., Τσαντίκος Γ., «Οι ‘αποστάτες’, τα ρέντζελα και οι δήμαρχοι/Οι δημοτικές εκλογές στα Γιάννενα, 1925-2014», 2019

* Φωτογραφία: Ο δήμαρχος Φίλιππας Φίλιος με δημοτικούς συμβούλους μετά την ορκωμοσία τους (Από το βιβλίο του Χρήστου Τσέτση "Αυτοί που κυβέρνησαν τα Γιάννινα")