Το debate και οι «πλαστοί ήλιοι του ΠΑΣΟΚ»

Το ρετρό του «Τύπου Ιωαννίνων» σε τακτά χρονικά διαστήματα είναι αφιερωμένο στην ιστορία των αυτοδιοικητικών εκλογών στα Γιάννενα

Το 1986, οι δημοτικές εκλογές στα Γιάννενα επεφύλαξαν αρκετές εκπλήξεις. Τουλάχιστον έτσι μοιάζουν τα αποτελέσματα στη μετέπειτα ανάγνωση των γεγονότων, καθώς αρκετά από τα πρόσωπα που θα παίξουν σημαντικό ρόλο στην πορεία των δημοτικών πραγμάτων στην πόλη, έκαναν τότε την πρώτη τους εμφάνιση στα κοινά.

Η πόλη, αλλά και ολόκληρη η χώρα, ήταν απασχολημένη με το «κύκλωμα Γούκου» όπως είχε παρουσιαστεί τότε η υπόθεση με τις κατηγορίες για τοκογλυφία.

Επίσης, η ΔΕΥΑΙ ανακοίνωνε τη λειτουργία του πρώτου της ηλεκτρονικού υπολογιστή, τον οποίο είχε αγοράσει έναντι 5 εκατ. δραχμών. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, ο υπολογιστής «λειτουργεί με 7 τερματικά, έχει μνήμη κεντρική 2 μέγα μπάιτς και περιφερειακή 8 μέγα μπάιτς».

Ενώ λοιπόν ακόμα και η παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα εγκατέλειπε τον ψυχρό πόλεμο, στα Γιάννενα η υποψηφιότητα του Φίλιππα Φίλιου με το ΚΚΕ, αλλά και με μια ευρύτερη «κοινωνική συμμαχία» στην πραγματικότητα, τον… επανέφερε στην επικαιρότητα.

Η Νέα Δημοκρατία στήριξε στις εκλογές για δεύτερη φορά την υποψηφιότητα του Θεόδωρου Γεωργιάδη, ο οποίος είχε χάσει στις δημοτικές το 1982 και το 1985 είχε εκλεγεί βουλευτής Ιωαννίνων με τη ΝΔ.

Ο «άνθρωπος για όλες τις δουλειές» στη γιαννιώτικη ΝΔ της δεκαετίας του ’80, ανέλαβε το βάρος μιας υποψηφιότητας που φάνταζε σίγουρη νικήτρια.

Ο λόγος ήταν ότι οι «απέναντι» ήταν διασπασμένοι σε δύο ψηφοδέλτια. Το επίσημο ΠΑΣΟΚ μαζί με το ΚΚΕ Eσωτερικού στήριζαν τη «Δημοτική Αλλαγή-Συνεργασία Δημοκρατικών Δυνάμεων» και τον Αλέκο Σόφη. Η συμφωνία κοινής καθόδου μεταξύ των δύο κομμάτων, περιλάμβανε τότε τα Γιάννενα, τον Δήμο Υμηττού, τη Θήβα και τον Δήμο Νέας Σμύρνης. Η «Δημοτική Αλλαγή» ήταν η συνέχεια της παράταξης που είχε κρατήσει τα ηνία στα Γιάννενα, από το 1982.

Ωστόσο, ο πρώην δήμαρχος και αναφερόμενος περίπου στον ίδιο πολιτικό χώρο, Χαρίλαος Τόλης κατέβασε δικό του ψηφοδέλτιο με το ίδιο όνομα: «Δημοτική Αλλαγή» το ονόμασε, προσθέτοντας το «Ανεξάρτητος Συνδυασμός». Η προφανής διάθεση να αντλήσει ψήφους από το χώρο του ΠΑΣΟΚ, καταγγέλθηκε επίσημα από τη νομαρχιακή επιτροπή Ιωαννίνων στις 9 Οκτωβρίου

Η νομαρχιακή επιτροπή Ιωαννίνων του κόμματος κατήγγειλε το συνδυασμό Τόλη ότι κυκλοφόρησε στα Γιάννενα πλαστό έντυπο με τον ήλιο του ΠΑΣΟΚ, που καλούσε τους πολίτες να ψηφίσουν Τόλη. Στον συνδυασμό του κ. Τόλη, συμμετείχε τότε ένας νεαρός δικηγόρος που έμελλε αργότερα να γίνει και αυτός δήμαρχος: ο Νίκος Γκόντας…

Με ένα άλλο ψηφοδέλτιο, αυτό του Γεωργιάδη, θα εκλεγόταν δημοτικός σύμβουλος ένας επίσης μετέπειτα δήμαρχος, ο Τάσος Παπασταύρος.

Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή ή δωρεά, εδώ:

Η βάση του ΠΑΣΟΚ όμως δεν ήταν ενιαία. Ο μεν Σόφης δεν ήταν κομματικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, ο δε Τόλης δεν είχε την «έγκριση» του κόμματος και ένα τμήμα της νομαρχιακής του ΠΑΣΟΚ αποφάσισε να στηρίξει την υποψηφιότητα Φίλιου. Μια από τις τάσεις του κόμματος, η ΣΟΣΕΚ, η οποία είχε κυρίως συνδικαλιστική βάση, ήταν ο βασικός φορέας αυτής της απόφασης.

Οι εκλογές αυτές όμως είχαν και άλλες ιδιαιτερότητες στα Γιάννενα. Καταρχάς, ήταν οι πρώτες (και οι μοναδικές, με ελάχιστες εξαιρέσεις), που περιλάμβαναν δημόσια, κοινή αναμέτρηση υποψηφίων, ένα debate, όπως το γνωρίσαμε μεταγενέστερα.

Το debate έγινε στο κινηματοθέατρο «Παλλάδιο», στις 5 Οκτωβρίου 1986, ημέρα Κυριακή. Τη συζήτηση συντόνισε ο δικηγόρος Σπύρος Σπέγγος, πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ιωαννίνων τότε και η διαδικασία είχε ως εξής: Οι τέσσερις υποψήφιοι έκαναν πεντάλεπτες εισηγήσεις και κατόπιν, δέχονταν ερωτήσεις από δημοσιογράφους, με τη σειρά που είχε προκύψει από κλήρωση μεταξύ των μέσων ενημέρωσης που συμμετείχαν.

Η διαδικασία εκτυλίχθηκε μπροστά σε κοινό (1.500 άτομα σύμφωνα με εφημερίδα της εποχής) που ενίοτε συμμετείχε στη διαδικασία με επιδοκιμασίες.

Το debate που κράτησε περίπου τέσσερις ώρες, κινδύνεψε να διαλυθεί μόνο στο τέλος του, στην ερώτηση για τους σκοπούς που έχουν οι υποψήφιοι εάν δεν περάσουν στον δεύτερο γύρο.

Εκεί, ο Φίλιππας Φίλιος απάντησε τελευταίος, λέγοντας «αισθάνομαι ότι ήδη εκλέχτηκα», ατάκα που προκάλεσε επευφημίες από κομμάτι του κοινού, αλλά και αντιδράσεις από τους άλλους υποψηφίους, μέχρι να δοθούν εξηγήσεις και να ηρεμήσουν τα πράγματα.

Ο Φίλιος εκλέχτηκε όντως. Πέρασε στον δεύτερο γύρο με μόλις 253 ψήφους περισσότερους από τον Σόφη. Ο δεύτερος, έκανε άμεσα δήλωση στήριξης του Φίλιου, μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων και οι δύο υποψήφιοι συναντήθηκαν στο εκλογικό κέντρο του Σόφη, που βρισκόταν στον θερινό «Ορφέα».

Το κλίμα της εκλογικής μάχης του 1986 μόνο ήρεμο δεν ήταν. Η ανάδειξη ενός υποψηφίου του ΚΚΕ ως σοβαρού διεκδικητή του δημαρχιακού θώκου, προκάλεσε εμφυλιοπολεμικές αντιδράσεις από το χώρο της Δεξιάς και της τοπικής Νέας Δημοκρατίας με πρωτοσέλιδους τίτλους του φίλιου Τύπου όπως «θα παραδοθούμε στον κομμουνισμό;». Αυτά, όχι το 1946, αλλά το 1986.

To εντυπωσιακότερο στοιχείο όλων όμως, είναι ότι ανάμεσα στα επιχειρήματα κατά της υποψηφιότητας Φίλιου, υπήρξαν δηλώσεις στελεχών του ΚΚΕ που μοιάζουν με προάγγελο της κυβερνητικής προσέγγισης με τη ΝΔ το 1989, όπως αυτή του Μίμη Ανδρουλάκη, μέλος του πολιτικού γραφείου τότε, περί «μπαμπούλα της Δεξιάς». Φυσικά, οι δηλώσεις έχουν αντληθεί αποσπασματικά, προκειμένου να «επικεντρώσουν» στην προσπάθεια να μη στηρίξουν οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ την υποψηφιότητα Φίλιου.

Tελικά, ο Φίλιππας Φίλιος κέρδισε τις εκλογές της 21 ης Οκτωβρίου 1986 με 54,14%. Το βράδυ των εκλογών, η νίκη εξελίχθηκε σε πανηγύρι των υποστηρικτών του συνδυασμού στην κεντρική πλατεία της πόλης. Όπως περιγράφει ο ίδιος ο Φίλιος, για να πάει από το εκλογικό κέντρο της παράταξης, που βρισκόταν στην αρχή της οδού Ναπολέοντα Ζέρβα, στην κεντρική πλατεία, μια απόσταση λίγων δεκάδων μέτρων δηλαδή, χρειάστηκε μισή ώρα λόγω του συγκεντρωμένου κόσμου.

Η πρώτη θητεία του Φίλιππα Φίλιου στον δημαρχιακό θώκο, είχε και μια άλλη πρωτιά: Η γιατρός Λωρέτα Ράτσικα, θα γινόταν η πρώτη γυναίκα πρόεδρος δημοτικού συμβουλίου στα Γιάννενα.

Πηγές:

Αγγέλη Β., Τσαντίκος Γ., «Οι ‘αποστάτες’, τα ρέντζελα και οι δήμαρχοι/Οι δημοτικές εκλογές στα Γιάννενα, 1925-2014», 2019

Φίλιππας Φίλιος, «Έχε με, μισήσε με… λείψε με, γυρέψε με»

* Φωτογραφία: Ο νέος δήμαρχος Φίλιππας Φίλιος με τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου μετά την ορκωμοσία τους (από το βιβλίο του Χρήστου Τσέτση "Αυτοί που κυβέρνησαν τα Γιάννινα"