Οι περιπέτειες του Ρολογιού

Το Ρολόι αποτελεί αναμφίβολα ένα από τα εμβληματικά μνημείατης πόλης. Ο Πύργος του Ωρολογίου, όπως αποκαλείται, διά χειρός του δημομηχανικού Περικλή Μελίρρυτου, κατασκευάστηκε το 1905 μετά από εντολή του Οσμάν πασά, βαλή και γενικού διοικητή της Ηπείρου και της Νοτίου Αλβανίας, ο οποίος ήθελε να γιορτάσει το ιωβηλαίο του σουλτάνου Αβδούλ Χαμήτ Χαν. Το μνημείο τοποθετήθηκε στην κάτω πλατεία, σε διαφορετικό σημείο από αυτό που είναι σήμερα, στην «καρδιά» της αποκαλούμενης τότε συνοικίας Μεχμέτ Αγά (από το ομώνυμο τζαμί που υπήρχε τότε στη θέση της ΔΕΥΑΙ), στην αρχή της οδού Αβέρωφ.

Η πρώτη εικοσαετία της «ζωής» του Ρολογιού δεν ήταν εύκολη. Μάλιστα, το μνημείο, μείγμα νεοκλασικού, μεσογειακού και ανατολίτικου ρυθμού, «φλέρταρε» με τον κίνδυνο να εξαφανιστεί από τη ζωή της πόλης.

Όλα ξεκίνησαν το 1918, όταν κατά την παρέλαση του πυροβολικού για τον εορτασμό της νίκης των συμμάχων στον α’ παγκόσμιο πόλεμο, ένα κανόνι χτύπησε στο σιδερένιο κάγκελο του Ρολογιού. Ο τότε γενικός διοικητής Ηπείρου Αριστείδης Στεργιάδης διέταξε τον δήμαρχο Γιώργο Ιωαννίδη να μεταφερθεί το Ρολόι σε άλλο σημείο. Τη μεταφορά (πέτρα-πέτρα) την ανέλαβε ο αρχικός κατασκευαστής Περικλής Μελίρρυτος. «Το Δημοτικόν Συμβούλιον επί τη προτάσει του κ. Δημάρχου αποφαίνεται παμψηφεί και ψηφίζει πίστωσιν δρ. τριακοσίων δι’ έξοδα κατεδαφίσεως και μεταφοράς του υλικού του Ωρολογίου από της κεντρικής πλατείας εις τον παραπλεύρως του δημαρχιακού καταστήματος χώρου» αναφέρεται σε απόφαση του δημοτικού συμβουλίου το 1918. 

Όμως χρειάστηκε να περάσουν επτά χρόνια για να γίνει η ανακατασκευή του. Κατά τη διάρκεια των επτά χρόνων, υπήρξαν φωνές στην τοπική κοινωνία που δεν συμμερίζονταν την ανάγκη αναστήλωσης του Πύργου του Ρολογιού. Το 1923, κάποιοι δημοτικοί σύμβουλοι επικαλούνται διάφορους λόγους για να μη γίνει η αναστήλωση σε μια προσπάθεια να ξεφορτωθεί η πόλη το οθωμανικό της παρελθόν. 

«Ο τοιούτος δε (σ.σ. ο πύργος) διά την ημετέραν πόλιν μόνον ως αναχρονιστικόν μνημείον της σκοτεινής εποχής θα ηδύνατο να χρησιμεύση» αναφέρει δημοτικός σύμβουλος, ενώ άλλος σύμβουλος επισημαίνει ότι «ουδαμού ανεγείρονταν κεχωρισμένοι πύργοι αλλά προσκολλώνταν τοιούτοι εις διάφορα κτίρια». Το δημοτικό συμβούλιο αποφασίζει τελικά να αναστηλώσει τον πύργο. «Το Συμβούλιον αποφασίζη όπως ο πύργος ανεγερθή συμφώνως προς το παλαιόν σχέδιον» είναι η οριστική απόφαση εν έτει 1923 με δήμαρχο τον Βασίλειο Πυρσινέλλα. Το 1925, η αναστήλωση ολοκληρώνεται. Από τότε το Ρολόι δίνει το παρών σε όλες τις σημαντικές στιγμές της πόλης. 

* Το Ρολόι στον μεσοπόλεμο (1938) με τον φακό του Βαγγέλη Κουτσαβέλη