Στο καφενείο «Ορειβάτης» στο Μονοδένδρι, ο Σταύρος, ο σερβιτόρος, δεν είναι μόνος του. Ξέρει ότι, ακόμα κι όταν γεμίσει το μαγαζί, δεν θα χρειαστεί να γίνει χίλια κομμάτια για να εξυπηρετήσει τον κόσμο. Όποτε χρειαστεί βοήθεια, αυτή έρχεται άμεσα. Το καφενείο αυτό είναι ένα συνεταιριστικό καφενείο, ένα καφενείο που προέκυψε μέσα από την κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση με την επωνυμία «Το Ζαγόρι της Αλληλεγγύης»
Σχεδόν 30 άνθρωποι ένωσαν τις δυνάμεις του με σκοπό να κάνουν κάτι διαφορετικό για τον τόπο τους. Οι περισσότεροι από αυτούς έχουν δουλειά. Αυτό που θέλουν, είναι να δώσουν ζωή στον πρωτογενή τομέα και τον αγροτουρισμό αλλά και θέσεις εργασίας σε νέους ανθρώπους, όπως είναι ο Σταύρος. «Το Ζαγόρι της Αλληλεγγύης» είναι μια οργάνωση, ένας συνεταιρισμός, μια ομάδα με κοινούς στόχους που εντάσσεται στο πεδίο της κοινωνικής οικονομίας. Η κοινωνική οικονομία μπορεί να ανθίζει στην υπόλοιπη Ευρώπη, όπως στην Ολλανδία ή στη Γαλλία, στην Ελλάδα όμως μόλις τα τελευταία χρόνια αρχίζει να κάνει τα πρώτα της βήματα. Κι αυτά όχι μέσα στο καλύτερο δυνατό νομοθετικό πλαίσιο.
Η πρώτη δράση της κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης ήταν η λειτουργία αυτού του καφενείου. «Θέλαμε έναν χώρο στον οποίο να μαζευόμαστε και να μιλάμε αλλά και να εκθέτουμε παράλληλα τα τοπικά μας προϊόντα. Επιλέξαμε το Μονοδένδρι γιατί δέχεται το μεγαλύτερο τουριστικό κύμα» τονίζει ο Κώστας Κοντοδήμος, ο οποίος εργάζεται στη Ριζάρειο Σχολή. Η μεγάλη αγάπη του κ. Κοντοδήμου είναι η γη. Τα τελευταία χρόνια, ασχολείται ασταμάτητα με ένα μποστάνι. «Υπάρχει ένας λόφος όπου ήταν τα κηπευτικά του Μονοδενδρίου. Χάρη σε αυτά δεν πείνασαν οι κάτοικοι στην Κατοχή. Αυτόν τον λόφο μπορούμε να τον καλλιεργήσουμε ξανά όλοι μαζί» αναφέρει.
Στην κουβέντα μας μπαίνει και ο επίκουρος καθηγητής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης Βασίλης Δαλκαβούκης, που κατάγεται από το Μονοδένδρι . «Είμαι και παραγωγός φακής εδώ στην περιοχή» μας λέει και μας ενημερώνει ότι κάποτε, τη δεκαετία του ’30, οι φακές του Ζαγορίου είχαν βραβευτεί στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Η συζήτηση διακόπτεται. Το καθήκον καλεί τον κ. Δαλκαβούκη. Σπεύδει να βοηθήσει τον Σταύρο και να καθαρίσει ένα τραπέζι στον εξωτερικό χώρο. Τα μέλη μιας κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης, μπορούν να προσφέρουν εθελοντικά υπηρεσίες –σημειωτέον ότι μια επιχείρηση τέτοιου είδους τα κέρδη δεν τα βάζει στην τσέπη της αλλά πρέπει να τα επενδύσει σε θέσεις εργασίας. Όση ώρα λείπει, ο κ. Κοντοδήμος μάς μιλάει και για άλλα τοπικά προϊόντα που πρέπει να στηριχθούν, όπως το μέλι και οι γίγαντες, και τα οποία βρίσκονται στα ράφια του καφενείου-παντοπωλείου.
Σε αυτό το σημείο, τον λόγο παίρνει ο πρόεδρος της κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης Άγις Καραβασίλης, ο οποίος, παρεμπιπτόντως, καλλιεργεί γίγαντες στο Καβαλλάρι Ζαγορίου. «Οι παραγωγές μας είναι μικρές. Ξεκινάμε σιγά σιγά και θα δούμε. Το πλάνο μας είναι να κάνουμε μια μικρή μονάδα καθαρισμού και τυποποίησης των οσπρίων, τα οποία τώρα τα πηγαίνουμε αλλού. Σκεφτόμαστε και για τυροκομεία, αλλά είναι μακριά ακόμα. Αν θέλεις πραγματικά να κάνεις επαναστατικά πράγματα, πρέπει να κάνεις παραγωγή» τονίζει.
Με την επιστροφή του, ο κ. Δαλκαβούκης μάς μιλάει για ένα ακόμη πρότζεκτ της ομάδας: τη δημιουργία προγραμμάτων για την προσέλκυση στο Ζαγόρι εκπαιδευτικών σχολικών εκδρομών, θυμίζοντας ότι η δράση αυτή αποτελεί και μέρος του προεκλογικού προγράμματος της δημοτικής παράταξης «Το Κοινόν των Ζαγορισίων» στην οποία συμμετέχει και ο ίδιος . «Σχεδιάζουμε εκπαιδευτικά θεματικά προγράμματα τα οποία θα καταθέσουμε στο υπουργείο Παιδείας» υπογραμμίζει. Σύμφωνα με τον ίδιο, η υλοποίηση τέτοιων προγραμμάτων θα οδηγήσει και στην αύξηση της απασχόλησης
Μικρά μικρά βήματα λοιπόν για ένα όραμα που το πιστεύουν πολλοί. Στη διαδρομή αυτή, που κάθε άλλο παρά μοναχική είναι, το σίγουρο είναι ότι κανείς δεν έχει να χάσει τίποτα, αλλά μόνο να κερδίσει.