Ο στρατάρχης με τη σπασμένη ράβδο

Βρισκόμαστε στο 1953. Πρωθυπουργός της χώρας είναι ο Αλέξανδρος Παπάγος, ο οποίος ήταν αρχιστράτηγος του Ελληνικού Στρατού κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο.

Ήταν αυτός στον οποίο ανατέθηκε η αρχιστρατηγία του κυβερνητικού στρατού κατά το τελικό στάδιο του εμφυλίου πολέμου. Ήταν ο στρατιωτικός στον οποίο, μετά την έκβαση του εμφυλίου, ο βασιλιάς Παύλος απένειμε για πρώτη φορά τον τίτλο του «στρατάρχη». Ήταν ο στρατάρχης που έγινε πολιτικός με την ίδρυση του κόμματος «Ελληνικός Συναγερμός», που έβαλε τις βάσεις για τη «νέα Δεξιά» (ο Παπάγος αποτελούσε σύμβολο του Εθνικού Διχασμού κατά τον Μεσοπόλεμο) και που έγινε πρωθυπουργός το 1952. Στην πρωθυπουργία έμεινε μέχρι τον θάνατό του, το 1955.

Εν έτει 1953, ο Παπάγος ζούσε και κυβερνούσε την Ελλάδα. Όντας εν ζωή, στήθηκε ο ανδριάντας του στην πόλη των Ιωαννίνων. Ένας μαρμάρινος ανδριάντας που αποτελούσε δώρο των Ενόπλων Δυνάμεων. Στα αποκαλυπτήρια, τις παραμονές της επετείου 28^ης Οκτωβρίου, ο Παπάγος δεν ήταν παρών. Ήταν παρόντες όμως ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εθνικής Άμυνας Παναγιώτης Κανελλόπουλος και ο υφυπουργός Στρατιωτικών Σωκράτης Δημαράτος.

Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή ή δωρεά, εδώ:

«Τα Ιωάννινα, η ηρωική ακρόπολις της Ηπείρου, απέτισαν φόρον τιμής προς τον στρατάρχην Παπάγον διά των αποκαλυπτηρίων του ανδριάντος του ενδόξου τέκνου της Ελλάδας» ανέφεραν τα κινηματογραφικά Επίκαιρα.

Λίγους μήνες πριν, το Δημοτικό Συμβούλιο Ιωαννίνων είχε αποδεχτεί το δώρο των ενόπλων δυνάμεων, με τον δήμαρχο Θ. Θεοδωρίδη να υποστηρίζει ότι πρόκειται για μια «αναγνώρισιν της εξαιρετικής συμβολής της Ηπείρου εις τους εθνικούς αγώνας μας και δη κατά την εποποιίαν του 1940-41» και να ευχαριστεί τις Ένοπλες Δυνάμεις για την «εξαιρετικήν τιμήν εις την πόλιν μας».

Ο ανδριάντας του στρατάρχη ήταν τοποθετημένος στην κεντρική πλατεία των Ιωαννίνων, στην ανατολική της πλευρά. Εκεί έγιναν τα αποκαλυπτήρια και η πανηγυρική τελετή.

Τρία χρόνια μετά, ο στρατάρχης έπρεπε να μετακομίσει λόγω των έργων διαμόρφωσης και εξωραϊσμού της κεντρικής πλατείας. Ο ανδριάντας μεταφέρθηκε στον κήπο του Ρολογιού όπου παραμένει μέχρι σήμερα. «Ως νέαν θέσιν προτείνω εις τον κήπον του Μνημείου των Μπιζανομάχων ένθα ευρίσκεται η προτομή του πολεμάρου Νότη Μπότσαρη και άλλα αγάλματα. Η θέσις αύτη καθ’ ημάς κρίνεται η καταλληλοτέρα» ανέφερε το 1958, σε συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου, ο δήμαρχος Γρηγόρης Σακκάς.

Τον ανδριάντα φιλοτέχνησε ο γλύπτης Βάσος Φαληρέας. Ο Παπάγος απεικονίζεται με την επίσημη στολή του να κρατάει στο δεξί του χέρι τη στραταρχική ράβδο και στο αριστερό το ξίφος του. Πίσω του, μια ανάγλυφη φτερωτή Νίκη με δάφνινο στεφάνι στο χέρι.

Εδώ υπάρχει μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια. Η στραταρχική ράβδος δεν είναι πια ολόκληρη. Είναι σπασμένη.

Λίγο… φως στο τι μπορεί να έγινε, ρίχνει μια απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου εν έτει 1954, όταν ο ανδριάντας βρισκόταν ακόμα στην κεντρική πλατεία. Το Δημοτικό Συμβούλιο ενέκρινε πίστωση 12 εκατ. δραχμών για την κατασκευή μιας περίφραξης, ενός σιδερένιου κιγκλιδώματος, μετά από αίτημα της Αστυνομίας. Μια απόφαση που ήρθε για λόγους ασφαλείας του ανδριάντα. «Και τούτο διότι πλειστάκις εθεάθησαν μικροί παίδες αναρριχώμενοι επί του ανδριάντος με κίνδυνον καταστροφής της ράβδου ή άλλου εύθραυστου σημείου αυτού»…

Ο μαρμάρινος Παπάγος με ολόκληρη τη στραταρχική ράβδο κατά τα αποκαλυπτήριά του (Επίκαιρα, από το Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο)

Πηγές

Ιστορικό Αρχείο του Δήμου Ιωαννιτών

Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο

Παπασταύρος Αν., Ιωαννίνων Γλυπτοθήκη, 2009, Ιωάννινα