Ο έφιππος αντιστράτηγος από τη Βούρμπιανη

Ο Σωκράτης Δημαράτος γεννήθηκε στη Βούρμπιανη, το 1889 (ή το '91). Αποφοίτησε από τη Ζωσιμαία σχολή και στη συνέχεια, από το Μπάγκειο γυμνάσιο, στην Κορυτσά.

Ακολούθησε την καριέρα του πατέρα του, Λουκά, αρχιάτρου του ελληνικού στρατού και αποφοίτησε από τις στρατιωτικές σχολές με το βαθμό του ανθυπιλάρχου.

Συμμετείχε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στο Μέτωπο της Θεσσαλονίκης και αργότερα, πήρε μέρος στην Μικρασιατική Εκστρατεία.

Λίγο πριν τον πόλεμο, ήταν υπασπιστής του βασιλιά Γεωργίου και με το ξέσπασμα του πολέμου, επέστρεψε στον τόπο καταγωγής του.

Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή ή δωρεά, εδώ:

Ο Δημαράτος ήταν τότε συνταγματάρχης του ιππικού, διοικητής της ανεξάρτητης ταξιαρχίας που έδρευε στον Λαγκαδά. Έμελλε να παίξει σημαντικό ρόλο στην «πρωτοβουλία» των δυνάμεων της Ηπείρου, που επέμεναν στη γραμμή άμυνας στο Καλπάκι.

Στις 31 Οκτωβρίου 1940 η «μεραρχία Δημαράτου» πήρε εντολή να μετακινηθεί στη Νεάπολη Κοζάνης, στην έδρα του Β’ Σώματος Στατού και από εκεί, στα υψώματα του Δουτσικού και με κατεύθυνση προς τη Σαμαρίνα, την οποία η Ιταλοί είχαν καταλάβει, η μεραρχία του ιππικού έφτασε στην Αννίτσα, όπου έγινε η πρώτη μάχη και η προέλαση μέχρι το Μέτσοβο, αποτράπηκε. Ο Δημαράτος και η μεραρχία του μπήκαν στο Δίστρατο, αποκόπτοντας οριστικά αυτό το κομμάτι της ιταλικής επίθεσης και καταφέρνοντας την πρώτη νίκη κατά του βασικού όγκου των ιταλικών δυνάμεων.

Αργότερα, το στρατιωτικό σώμα του Δημαράτου πέρασε στην Αλβανία, κοντά στον Άψο, όπου πολέμησε μέχρι σχεδόν την κατάρρευση του μετώπου, λίγο πριν τη συνθηκολόγηση του ελληνικού στρατού.

Τον Ιούλιο του 1943, ο Δημαράτος εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ, διοικητής της 9^ης Μεραρχίας, στον Πεντάλοφο. Ωστόσο, λίγους μήνες αργότερα θα αποχωρήσει.

Μετά τον πόλεμο θα περάσει στην… αντίπερα όχθη, πολιτευόμενος με τον Ελληνικό Συναγερμό του Παπάγου. Θα εκλεγεί βουλευτής Ιωαννίνων το 1952 και διετέλεσε υφυπουργός Άμυνας για έξι περίπου μήνες, καθώς και υφυπουργός Στρατιωτικών. Το 1956, ο Δημαράτος είχε μεταπηδήσει στο Κόμμα των Φιλελευθέρων και το ’58, με τη «δυαρχία» Σοφοκλή Βενιζέλου-Γεωργίου Παπανδρέου, ο Δημαράτος, άλλωστε υπασπιστής του βασιλιά, δεν καταφέρνει να εκλεγεί.

Ο αντιστράτηγος Σωκράτης Δημαράτος πέθανε στην Αθήνα, στις 29 Οκτωβρίου 1966. Η φυσιογνωμία του αποτυπώθηκε και σε λογοτεχνικές καταγραφές του μετώπου του ’40, όπως αυτή του Γιάννη Μπεράτη, που γνώριζε προσωπικά τον Δημαράτο, στο «Πλατύ ποτάμι».

Προτομή του Δημαράτου, φιλοτεχνημένη από τον Κυριάκο Ρόκο, υπάρχει στη Βούρμπιανη, στο προαύλιο του ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Το όνομά του στα Γιάννενα φέρει ένας μικρός δρόμος.

Πηγές:

Εδιπίδης Αλ. Ιστορία του Ελληνοϊταλικού πολέμου 1940-1941. 1959

Χατζής Θ. Η νικηφόρα επανάσταση που χάθηκε. 1983