«Ο παππούς μου, ο μπιζανομάχος»

Στις μάχες για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων, πολέμησαν 3.500 εθελοντές από την Κρήτη, οργανωμένοι σε 3 τάγματα. Ανάμεσα τους ήταν και ο Γιώργης Θεοδωράκης, πατέρας του Μίκη Θεοδωράκη.

«...σε χτύπησε ο Τούρκος στο Μπιζάνι... τραγούδησε ο πατέρας μου, για τον πατέρα του, πολλά χρόνια μετά, στις φυλακές Αβέρωφ, μέσα στο σκοτάδι μιας πολύκαιρης απομόνωσης, την εποχή της Χούντας. Ήταν το 1967. Κι εμείς μάθαμε ιστορία. Ήταν ήρωας ο παππούς μου ο Κρητικός...».

Με αυτά τα λόγια η Μαργαρίτα Θεοδωράκη, αρχίζει να ξεδιπλώνει την ιστορία του παππού της Γιώργη Θεοδωράκη, που γράφτηκε στο Μπιζάνι το 1913.

Μιλάει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και θυμάται, τις διηγήσεις του παππού της, του ηρώα των παιδικών της χρόνων.

«Ο παππούς ο Κρητικός, πολέμησε εθελοντής στο Μπιζάνι. Μικρό αμούστακο παλικαράκι, δεκάξι χρονών, το 'σκασε από τον πατέρα του, τον ράφτη στα Χανιά και μπάρκαρε κρυφά στ' αμπάρι του πλοίου. Έφτασε στον Πειραιά, κατόπιν στο σταθμό Λαρίσης. Μπήκε στο τρένο μαζί με χιλιάδες άλλους νέους-παλικαράκια, εθελοντές που έτρεχαν στις μάχες για την ελευθερία της πατρίδας τους.

Η σφαίρα μπήκε από μπροστά και βγήκε από πίσω! Τον κοιτάζαμε με τα μάτια ανοιχτό να μας διηγείται εκείνες τις φοβερές μάχες! Τι ψηλός που ήταν ο παππούς μας!».

Ο Θεοδωράκης τραυματίστηκε σοβαρά στις μάχες. «Ο παππούς, μας διηγούταν για τη τελική μάχη στο Μπιζάνι, όταν πηγαίναμε καθημερινά στο διαμερισματάκι τους, στη Στροφή Νέας Σμύρνης μπαίνοντας από τη λεωφόρο Συγγρού, δυο βήματα από το δικό μας σπίτι. Ο παππούς ο Κρητικός, με τη γιαγιά την Κρητικιά, έτσι την αποκαλούσαμε κι αυτήν κι ας ήταν Μικρασιάτισσα, από τον Τσεσμέ. Κατά τις διηγήσεις του, όταν έφτανε στο κρίσιμο σημείο του, σχεδόν, θανάσιμου τραυματισμού του έλεγε: «όταν το βόλι με χτύπησε, να’ και σήκωνε απαλά τη λευκή φανέλα του, αποκαλύπτοντας μία τεράστια κοιλιά κι ένα τεράστιο σώμα! Τότε τον θαυμάζαμε με το στόμα ανοιχτό. Κάθε φορά μας έκανε τεράστια εντύπωση όλη αυτή η μεγαλοσύνη του». !

Τις ανήλιες μέρες στο κελί νούμερο 4, στην απομόνωση της Γενικής Ασφάλειας Αθηνών, ο Μίκης Θεοδωράκης, θα δημιουργήσει την ποιητική συλλογή «Ήλιος και Χρόνος». Στις 6 Σεπτεμβρίου 1967, στις 11 το πρωί, συναντά στο επισκεπτήριο τον πατέρα του και την σύζυγό του, την Μυρτώ. Όταν επιστρέφει στην σκοτεινή του καθημερινότητα, γράφει με μολύβι σ ένα χαρτί.

«Έκτη Σεπτεμβρίου

ώρα έντεκα πρωινή.

Τώρα λούζονται τα πουλιά

στα ποτάμια

στα έλατα τρίβονται

οι Βοριάδες.

Σε χτύπησε ο Τούρκος

στο Μπιζάνι.

Τώρα κάθεσαι και με κοιτάς,

πίνεις καφέ,

στάζεις φαρμάκι,

αγάπη, αγάπη.

Ο Ήλιος ψήνει

το σταφύλι

ώρα έντεκα πρωινή».

Οι στίχοι μελοποιήθηκαν από το ίδιο και τραγούδησε η Μαρία Φαραντούρη.

Τα απομνημονεύματα του Γεωργίου Θεοδωράκη, «Πολεμικαί σελίδες, από την εποποιίαν του 1912» έχουν εκδοθεί από την Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών το 2013, με συγκινητικό πρόλογο του Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος μιλάει για μια «μυστηριακή» σχέση τον ίδιο με τον πατέρα του.

*στη φωτογραφία, δεξιά, ο Γ. Θεοδωράκης κρατάει τα εγγόνια του, κατά την επιστροφή του Μ. Θεοδωράκη από το Παρίσι, το 1962

Πηγή: ΑΠΕ