Ο Μάρκος ντα Κόστα Λύει Σιωπή

Ο Μάρκος ντα Κόστα είναι ο συγγραφέας του βιβλίου «Λύω, σιωπή!». Είναι (και) από τα Γιάννενα, αλλά είναι και από πολλές μεριές του κόσμου ταυτόχρονα και σήμερα, μιλάει στο «Εξώφυλλο» για το πρώτο, ολοδικό του βιβλίο.

Αυτό είναι το πρώτο μυθιστόρημα που εκδίδεις, σωστά; Υπάρχει κάτι πιο πριν;

Σωστά. Δηλαδή εν μέρει σωστά. Παρ’ όλο που το «Λύω, σιωπή!» είναι το πρώτο επίσημο λογοτεχνικό μου πόνημα, δεν είναι και το μοναδικό. Από μικρός που διάβαζα βιβλία, ένιωθα τη γοητεία της λογοτεχνίας και ήξερα πως μεγαλώνοντας ήθελα κείμενά μου να την ασκούν εξίσου σε άλλους. Έτσι, το 2012 κρυφά απ’ όλους πήρα μέρος στον πρώτο μου διαγωνισμό και κατέκτησα την 3η θέση στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Πρωτόλειου Διηγήματος του Κληροδοτήματος της Αικατερίνης Λασκαρίδη. Το 2016, ωστόσο, ήταν η πρώτη φορά που είδα το όνομά μου σε βιβλίο με το διήγημα «Ληθοβολημένα Κουφάρια» βραβευμένο στο διαγωνισμό των Εκδόσεων iWrite. Την επόμενη χρονιά συμμετείχα στο ΦantastiCon του Hellenic American College (HAEC) και απέσπασα την 3η θέση στην κατηγορία του Horror με το διήγημα «Η Αλίκη Και Οι Μαργαρίτες Στο Ταβάνι» ενώ την ίδια χρονιά ακολούθησαν η βράβευση και έκδοση του «Λεωφορείον ο Πνιγμός» στον Λογοτεχνικό Διαγωνισμό των Εκδόσεων Γράφημα και η βράβευση από το Bonsai Stories για «Το Δώδεκα» [2018] . Η σημασία αυτών των συμμετοχών και διακρίσεων υπήρξε καθοριστική.

Η αναγνώριση των διηγημάτων μου από διακεκριμένους κριτικούς με όπλισε με το θάρρος που χρειαζόμουν για να υποβάλλω το έργο μου προς αξιολόγηση. Και… 9 μήνες μετά έπιασα το παιδικό μου όνειρο για πρώτη φορά στα χέρια μου.

Το ολόδικό μου βιβλίο. Το «Λύω, σιωπή!».

Ο τίτλος επιδέχεται αρκετών «ερμηνειών». Επίσης, αυτή είναι η σωστή… παρατακτική γραφή ή μπορούν να υπάρχουν και άλλα σημεία στίξης ανάμεσα, όπως πχ θαυμαστικά ή τελείες;

Όταν μπήκα στη διαδικασία της τιτλοφορίας, σκέφτηκα πως χρειαζόμουν ένα λογοπαίγνιο που θα επιδεχόταν πολλών μεταφράσεων. Ήθελα κάτι οικείο σε εμένα και πολύ ανοίκειο στο αναγνωστικό κοινό, κάτι μοναδικό που να κεντρίζει το ενδιαφέρον και να θέτει τον τόνο ολόκληρου του έργου. Έτσι, ο τίτλος εμπνεύστηκε αρχικά από μια ρήση που χρησιμοποιώ στην καθημερινότητά μου. Είναι η φράση που απευθύνω στον σκύλο μου τον Λύω όταν εκείνος γαυγίζει ανεξέλεγκτα και εγώ τον μαλώνω για να ηρεμήσει. Σε ένα δεύτερο επίπεδο ωστόσο, που ουσιαστικά αποκαλύπτει περισσότερα για το ύφος, σκέφτηκα πως παραλείποντας τα σημεία στίξης προκύπτει το «λύω σιωπή», αφού πρόκειται για την πρώτη επίσημη συγγραφική μου «εξομολόγηση».

Ταυτόχρονα, σχεδόν συνειρμικά ακούγοντας κανείς το αρχαιοελληνικό ρήμα που φάγαμε στη μάπα στα μαθητικά μας χρόνια, η γλώσσα τρέχει στο β’ και γ’ πρόσωπο (λύεις, λύει) έπειτα ακολουθεί η λέξη «σιωπή» και στο τέλος ένα εννοούμενο ερωτηματικό που βάζει σε σκέψεις τον καθέναν από εμάς, σχετικά με το πόσο συχνά λύνουμε τις σιωπές μας και μιλάμε για τα όσα μας βαραίνουν. Προσωπικά, βρίσκω μια μορφή ίασης στο να μοιράζομαι και να φιλτράρω τις σκέψεις μου με άλλους. Βέβαια, κάθε άνθρωπος που μοιράζεται το έργο του, έχει όνειρο ο κόσμος να το κάνει δικό του και να βάλει τα δικά του σημεία στίξης και τις δικές του ερμηνείες.

Με τι ασχολείται το «Λύω, Σιωπή»;

Είναι ένα βιβλίο 222 σελίδων και βάρους 0.3100 kg που ξεπερνά κατά πολύ σε έκταση και βαρύτητα το πεπερασμένο των αριθμών αυτών. Μέσα στα 8 του διηγήματα, βρίσκει τους πρωταγωνιστές του in medias res πάνω στην κόψη των πιο καθοριστικών στιγμών της ζωής τους. Κάτω από το βάρος αυτών των συνθηκών δοκιμάζεται αντοχή και η ακεραιότητα των χαρακτήρων τους, κάνοντας ψυχογραφικές βουτιές στα θολά νερά που οι προβληματισμοί αυτοί δημιουργούν.

Το «Λύω, σιωπή!» έχει αμιγώς κοινωνική θεματολογία απ’ την οποία και αφορμάται, θίγοντας μια πληθώρα ευαίσθητων κοινωνικών ζητημάτων και τον τρόπο διαχείρισής τους από τους ήρωες των διηγημάτων του. Καταπιάνεται με τερματικές νόσους, με περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης, με εθισμούς, με τυπολατρικές πρακτικές και εθνικιστικές τάσεις, με ζητήματα ενδοοικογενειακής βίας αλλά και ρατσιστικών φαινομένων απέναντι σε κάθε μορφή διαφορετικότητας, είτε αυτή συσχετίζεται με το σεξουαλικό προσανατολισμό των ηρώων ή τον τόπο καταγωγής τους. Εν γένει με φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας που από μεμονωμένες περιπτώσεις ανάγονται σε καθολικά βιώματα που όλοι έχουμε υποστεί, είτε ως θύτες, είτε ως θύματα. Κοντολογίς, το «Λύω, σιωπή!» έχει εμπνευστεί και ασχολείται με την ίδια τη ζωή.

Προσπάθησα με το έργο αυτό να εξιλεώσω τον εαυτό μου για τις στιγμές που σιώπησα όταν θα έπρεπε να έχω φωνάξει. Προσπάθησα να δημιουργήσω ήρωες της διπλανής πόρτας, με τους οποίους να μπορούν να ταυτιστούν οι αναγνώστες και να βρουν τις δικές τους φωνές για τις χρόνιες σιωπές τους.

Τα διηγήματά του, έχουν βάση στην πραγματικότητα;

Η ζωή μιμείται την τέχνη και τ’ αντίστροφο. Ή τουλάχιστον έτσι λένε… Και το ίδιο ισχύει και για το «Λύω, σιωπή!». Κάθε ιστορία έχει είτε σημείο εκκίνησης, είτε πολλαπλά σημεία επαφής με πραγματικά γεγονότα και καταστάσεις. Απ’ αυτά άλλα προέρχονται κατευθείαν από άμεση εμπειρία και προβληματισμούς επ’ αυτής, και άλλα από έμμεσα βιώματα καταστάσεων που μου έχουν εξιστορηθεί, αποτίοντας έτσι τον ελάχιστο φόρο τιμής στους ανθρώπους που δεν τα παράτησαν και μου δίδαξαν πώς να προχωρώ ακόμα κι όταν αυτό φαντάζει αδύνατον. Φυσικά, κάθε διήγημα είναι ταυτόχρονα διανθισμένο από πολλαπλά μυθιστορηματικά στοιχεία που εξυπηρετούν στην εξέλιξη της πλοκής και στην κατακλείδα, κρατώντας πάντα ως πυρήνα ωστόσο την πραγματικότητα, την αλήθεια. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο κάθε μήνυμα που λαμβάνω μετά την κυκλοφορία από αναγνώστες, ακολουθείται από μια προσωπική μαρτυρία. Γιατί κάπου μέσα στις λέξεις, ίσως ανακαλύπτουν και πτυχές των δικών τους εαυτών. Τα διηγήματα αυτά είναι ενδεχομένως τα άγνωστα side stories που παραλείπονται από τις χιλιοειπωμένες επαναλήψεις των παραμυθιών όπως τα έχουμε μάθει μέχρι σήμερα. Δεν πρωταγωνιστούν γαλαζοαίματοι και δράκοι, αλλά εμείς οι ίδιοι.

Υπάρχει συνέχεια μετά από αυτό το βιβλίο;

Ελπίζω! Χαχα! Το «Λύω, σιωπή!» ευελπιστώ να είναι μόνο η αρχή μιας συγγραφικής πορείας σε ένα δρόμο πολύ, πολύ δύσβατο τον οποίο όμως θα ήθελα να συνεχίσω να τραβάω και να με τραβάει, για όσο τραβιόμαστε. Η αλήθεια είναι πως η παραγωγή λόγου με αφορά σε όλα τα μήκη και πλάτη της και θα ήθελα να εντρυφήσω σε κάθε μορφή της, όπως ήδη έχω ξεκινήσει να κάνω δειλά-δειλά. Είτε αυτό ονομάζεται στιχουργία, είτε, σεναριογραφία, ή δραματουργία. Στα άμεσα πλάνα βρίσκεται η κυκλοφορία του «Λύω, σιωπή!» στην αγγλική σε ηλεκτρονική μορφή και έπειτα ένα πιο εκτενές διήγημα που έχω ήδη ξεκινήσει να εργάζομαι, ίσως ακόμα και η ολοκλήρωση μιας φουτουριστικής μυθιστορηματικής τριλογίας που είχα ξεκινήσει κάποτε! Αν φυσικά καταφέρω ποτέ να πειθαρχήσω και να ολοκληρώσω κάτι τόσο εκτενές.

Ταυτόχρονα, θα συνεχίσω να τρέχω τον λογαριασμό μου στο Instagram (www.instagram.com/mark.da.costa) μέσω του οποίου μοιράζομαι τις  καθημερινές εικαστικές μου ανησυχίες, που ποτέ δεν περίμενα πως θα ενδιέφεραν κανέναν, κι όμως σήμερα έφτασε να μετρά 16.500 ακολούθους ανά τον κόσμο.  Η μεγαλύτερη ωστόσο συνέχειά μου θα είναι να εφευρίσκω συνεχώς τρόπους για να συμβάλλω σε μια περίεργη μαθηματική πράξη που αναφέρω και στο βιβλίο και έχει ως εξής:

 «Η αγάπη είναι για να πολλαπλασιάζεται και το μίσος για να διαιρείται…»