Ο κύκλος των… χαμένων ποιητών

Σε έναν μεγάλο κύκλο, οκτώ ποιητές και πεζογράφοι αντιμέτωποι ο ένας με τον άλλο. Οκτώ αν όλοι βρίσκονταν εκεί. Στο Άλσος –στο άλσος των ποιητών όπως το ονόμασε η Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών (ΕΗΜ) με πρόεδρο τον Κωνσταντίνο Φρόντζο τη δεκαετία του ’50- τα οκτώ βάθρα φιλοξενούν πια έξι προτομές. Όλες τους γεμάτες μπογιές και μερικές με αυτοκόλλητα… Με την αίγλη τους να έχει χαθεί.

Η πρώτη προτομή που στήθηκε στο Άλσος ήταν του εκ Συρράκου ποιητή Κώστα Κρυστάλλη, διά χειρός του γλύπτη Νικόλα (Νικόλαος Παυλόπουλος) τον Μάιο του 1959. «Δεν μας το ζητούν εκείνοι, αλλά εμείς τους θέλουμε μαρμαρωμένα σύμβολα μπροστά μας, είδωλα της αγάπης και του σεβασμού μας, πρότυπα φρονηματισμού, δαδούχους και οδηγούς στη λεωφόρο των γνησίων παραδόσεών μας, παράδειγμα ες αεί» είχε πει στην τελετή των αποκαλυπτηρίων ο Φρόντζος. Στην επιγραφή της προτομής του Κρυστάλλη, αναγράφεται «ο ποιητής του βουνού και της στάνης».

Ο επόμενος ποιητής η προτομή του οποίου φιλοτεχνήθηκε –κι αυτή από τον γλύπτη Νικόλα-, ήταν του Γιώργου Ζαλοκώστα, εκ Συρράκου επίσης. Στα αποκαλυπτήρια τον Απρίλιο του 1960, η Φιλαρμονική και η στρατιωτική μπάντα έπαιζαν μελοποιημένα ποιήματα. Σήμερα η προτομή του Ζαλοκώστα δεν υπάρχει στο Άλσος –ούτε καν κάποια επιγραφή σε βάθρο. Υπάρχει μόνο ένα κενό βάθρο.

Το 1963, δημιουργήθηκε από τον Νικόλα η προτομή του ποιητή-πεζογράφου, δημοσιογράφου και εκδότη της εφημερίδας «Ελευθερία» Χρήστου Χρηστοβασίλη (1881-1937). Τρία χρόνια μετά, ο γιαννιωτοεβραίος ποιητής-μεταφραστής του μεσοπολέμου Γιοσέφ Ελιγιά (1901-1931) πήρε τη θέση του στο βάθρο (γλύπτης –ποιος άλλος;- ο Νικόλας).

Σειρά στον κύκλο των… ποιητών και των πεζογράφων είχε μετά ο λόγιος που άφησε έντονα το στίγμα του στην ηπειρώτικη πεζογραφία, ο Δημήτρης Σαλαμάγκας (1894-1965). Η προτομή του φιλοτεχνήθηκε από τον γλύπτη Κυριάκο Ρόκο και τα αποκαλυπτήριά της έγιναν τον Μάιο του 1969. Πρόκειται κατά πιθανότατα για την προτομή στο Άλσος που δεν φέρει σήμερα κάποια επιγραφή.

Το 1972, ο Κυριάκος Ρόκος φιλοτέχνησε την προτομή του ποιητή, συγγραφέα και διευθυντή της εφημερίδας «Ήπειρος» Γιώργου Χατζή-Πελλερέν (1881-1930). Στον κύκλο των ποιητών εισήλθε κατά τη μεταπολίτευση ο ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, με σημαντική συνεισφορά στην Εθνική Αντίσταση ως αντάρτης του ΕΛΑΣ, ο Γιώργος Κοτζιούλας (1909-1956), με καταγωγή από την Πλατανούσα Ιωαννίνων. Το 1975 ο γλύπτης Θεόδωρος Παπαγιάννης φιλοτέχνησε την προτομή του ποιητή.

Και ο κύκλος στο Άλσος κλείνει με τον Τέλλο Άγρα (1899-1944) -τον ποιητή, όχι τον μακεδονομάχο, και τον μοναδικό μη Ηπειρώτη. Το πραγματικό όνομα του Τέλλου Άγρα ήταν Ευάγγελος Ιωάννου και καταγόταν από την Καλαμπάκα. Η προτομή του διά χειρός Γιώργου Χουλιαρά, τοποθετήθηκε το 1980.