«Το Μπουλούκι στο Γεφύρι»

Ένα δωδεκαήμερο εργαστήριο για την πέτρινη δόμηση, με τίτλο «Το Μπουλούκι στο Γεφύρι» θα γίνει σε χώρο κοντά στο γεφύρι της Πλάκας, μεταξύ 20 και 31 Αυγούστου.

Τη δράση συνδιοργανώνουν η ομάδα «Μπουλούκι», ο Δήμος Βορείων Τζουμέρκων και το Μετσόβιο Κέντρο Διεπιστημονικής Έρευνας (ΜΕ.Κ.Δ.Ε.) του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ).

Το αντικείμενο του εργαστηρίου περιλαμβάνει το σύνολο της διαδικασίας μιας πέτρινης κατασκευής, από την επιλογή του καταλληλότερου υλικού κατά την εξόρυξη, έως την επεξεργασία του με το πελέκημα και τον τρόπο δομής, το χτίσιμο. Σχετικά με τον τρόπο δομής, θα παρουσιαστούν τα τρία δομικά μέρη ενός πέτρινου γεφυριού: το τόξο (με ξύλινο καλούπι), ο τοίχος (με και χωρίς κονίαμα) και το λιθόστρωτο καλντερίμι (κατάστρωμα).

Στο εργαστήριο θα διδάξουν και θα επιβλέπουν την πρόοδο των εργασιών έμπειροι και καταξιωμένοι μάστορες από την ευρύτερη περιοχή των Τζουμέρκων, ο καθένας από τους οποίους εξειδικεύεται σε κάποια από τις παραπάνω τεχνικές. 

O Χάρης Μπουμπουγιάννης από το Μιχαλίτσι, ο Χρήστος Τσέκας από τους Ραφταναίους, ο Παύλος Βήχας από τους Κτιστάδες, ο Κώστας Πλιακοπάνος από το Μονολίθι, ο Γιώργος Τριαντάφυλλος από το Γραικικό, ο Δημήτρης Φώτης από τα Κουκούλια, ο Δημήτρης Γεωργούλης από τους Χουλιαράδες και ο Δημήτρης Λαγός από το Μιχαλίτσι, είναι οι κύριοι συνεργάτες της ομάδας στη δράση αυτή. Επίσης, στο χώρο του εργαστηρίου θα παρευρεθούν παλιοί μάστορες της περιοχής, που έχουν πλέον αποσυρθεί από την ενεργό δράση, όπως ο Γιάννης Σκέντος από τους Μελισσουργούς, ο Λάμπρος Γιώτης από την Πράμαντα, ο Γιώργος Μεράντζας από την Τσόπελα, ο Γιώργος Θεοχάρης από Κτιστάδες και αρκετοί άλλοι, βοηθώντας από τη μεριά τους τους συμμετέχοντες να προσεγγίσουν την τέχνη που γνώρισαν και υπηρέτησαν όλα αυτά τα χρόνια.

Παράλληλα με τα πρακτικά μαθήματα, το πρόγραμμα του εργαστηρίου θα υποστηριχθεί με μια σειρά διαλέξεων θεωρητικού, αλλά και τεχνικού περιεχομένου, από έγκριτους ακαδημαϊκούς.

Το εργαστήριο απευθύνεται σε ντόπιους πετράδες, που θέλουν να εξειδικεύσουν τις γνώσεις τους, καθώς και σε όσους ενδιαφέρονται για την παραδοσιακή αρχιτεκτονική, την αρχιτεκτονική κληρονομιά και την πολιτιστική διαχείριση.

Κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου θα τεθούν προς συζήτηση τα θέματα της προώθησης και της προβολής του γεφυριού της Πλάκας και του εργοταξίου της αναστήλωσης, της προστασίας και της ανάδειξης των λιθοσωμάτων του κατεστραμμένου γεφυριού, της πιθανής αξιοποίησης του μεταλλότυπου, που θα χρησιμοποιηθεί για την αναστήλωση, καθώς και της διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου του μνημείου και της πρόσβασης σε αυτό.

Στο πρόγραμμα του εργαστηρίου περιλαμβάνεται εκδρομή με επισκέψεις σε χώρους πολιτισμού και αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος της περιοχής, καθώς και πολιτιστικές δράσεις σε συνεργασία με τους τοπικούς συλλόγους. Το εργαστήριο θα ολοκληρωθεί με τον απολογισμό της δράσης και την απονομή των πιστοποιητικών συμμετοχής.

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Το εργαστήριο θα ξεκινήσει τη Δευτέρα 20 Αυγούστου, στις 9 το πρωί, στη Μονή Μουχουστίου Πλάκας. Χαιρετισμούς θα απευθύνουν ο Δήμαρχος Βορείων Τζουμέρκων Γιάννης Σεντελές, ο καθηγητής στη Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων – Μεταλλουργών του ΕΜΠ, διευθυντής του Μετσόβιου Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας Δημήτρης Καλιαμπάκος και εκπρόσωπος της ομάδας «Μπουλούκι». Θα ακολουθήσει ομιλία του Δ. Καλιαμπάκου με θέμα «Το Μετσόβιο Κέντρο Διεπιστηµονικής Έρευνας & η έρευνα για τις ορεινές περιοχές». Το πρόγραμμα της πρώτης ημέρας περιλαμβάνει και μία εκδρομή σε Πλάκα, Φορτόσι, Γέφυρα Πολιτσάς, Πράμαντα και Μελισσουργούς.

Την Τρίτη 21 Αυγούστου, στη Μονή Μουχουστίου Πλάκας, θα γίνουν μια σειρά διαλέξεις. Από τις 9 το πρωί έως τη 1 το μεσημέρι θα μιλήσουν ο αναπληρωτής καθηγητής Ιστορίας Αρχιτεκτονικής του πανεπιστημίου Πατρών Σταύρος Μαμαλούκος με θέμα «Η λιθοδοµή στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική», ο επίκουρος καθηγητής Ιστορίας Αρχιτεκτονικής του πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γ. Σμύρης με θέμα «Λίθος, Λάθος, Άλοθι» και ο Διευθυντής Ευρωπαϊκών Έργων του Ινστιτούτου Αποκατάστασης Ιστορικών Κτιρίων (IHBC) David Baxter με θέμα «The Arch that never sleeps», ενώ από τις 5 το απόγευμα έως τις 9 το βράδυ θα μιλήσουν εκπρόσωπος του Οικομουσείου Ζαγορίου με θέμα «Η αναγνώριση των ξερολιθικών τοπίων ως πολιτισµικών τοπίων και η ανάδειξή τους σε πολιτιστικές διαδροµές», εκ νέου ο D. Baxter με θέμα «Heritage Management & Development of educa- tional skills using traditional building techniques» και ο γλύπτης, ομότιμος καθηγητής γλυπτικής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών Θεόδωρος Παπαγιάννης με θέμα «Ο χτίστης που κρύβω µέσα µου».

Το πρόγραμμα της Τετάρτης 22 Αυγούστου περιλαμβάνει επίδειξη εξόρυξης πέτρας το πρωί και επίδειξη σβέσης και κονιαμάτων ασβέστη το απόγευμα, με δύο ακόμη εισηγήσεις για τη χρήση του ασβεστοκονιάματος από τον Διευθυντή Ευρωπαϊκών Έργων του Ινστιτούτου Αποκατάστασης Ιστορικών Κτιρίων (IHBC) D. Baxter.

Επίδειξη καλλιτεχνικού πελεκήματος θα πραγματοποιηθεί το πρωί της Πέμπτης 23 Αυγούστου στο παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου Πλακας, ενώ το απόγευμα θα γίνει καθαρισμός παλιού μονοπατιού. Οι εργασίες στο παλιό μονοπάτι θα συνεχιστούν έως και την Πέμπτη 30 Αυγούστου, τις πρωινές ώρες, ενώ τα απογεύματα το πρόγραμμα περιλαμβάνει πολιτιστικές δράσεις και προβολή ταινιών μικρού μήκους από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Προσήλιου (το Σάββατο 25 Αυγούστου).

Ένα διάλειμμα θα κάνουν οι συμμετέχοντες την Κυριακή 26 Αυγούστου, όταν, από τις 10 το πρωί έως τις 4 το απόγευμα, οργανώνεται πεζοπορία με τίτλο «Το φυσικό και πολιτισμικό τοπίο των Τζουμέρκων» από τον Νίκο Μάνθο.

Η αυλαία θα πέσει την Παρασκευή 31 Αυγούστου, στη Μονή Μουχουστίου Πλάκας, με τον απολογισμό του Εργαστηρίου. Από τις 9 το πρωί έως τη 1 το μεσημέρι θα μιλήσουν η υποδιευθύντρια του Cultural Heritage Without Boarders στην Αλβανία, αρχιτέκτονας Ε. Μαμάνη με θέμα «Cultural heritage as a platform for sustainable development of the local communities», ο καθηγητής Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων και Θεωρίας Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ Β. Γκανιάτσας με θέμα «Θεωρικές & θεωρητικές προσεγγίσεις της µαστορικής τέχνης ως γνώσης» και ο καθηγητής της Κοινωνικής Λαογραφίας του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του πανεπιστημίου Ιωαννίνων Β. Νιτσιάκος με θέμα «Οι μαστόροι της Ηπείρου: Από την γεωργο-κτηνοτροφική αυτάρκεια στην τεχνική ειδίκευση». 

Θα ακολουθήσουν από τις 5 το απόγευμα έως τις 9 το βράδυ οι διαλέξεις του επίκουρου καθηγητή Ιστορίας Αρχιτεκτονικής του πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γ. Σμύρη με θέμα «Σχετικά µε την πρώτη φάση θεµελίωσης του γεφυριού», του καθηγητή στη Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων – Μεταλλουργών του ΕΜΠ Δημήτρη Καλιαμπάκου με θέμα «Οι κρίσιµες αποφάσεις στο έργο της αναστήλωσης του γεφυριού της Πλάκας» και του ομότιμου καθηγητή Ιστορίας Αρχιτεκτονικής της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ Μανώλη Κορρέ για την αποκατάσταση του Γεφυριού της Πλάκας.