Μια (σπάνια) βόλτα πάνω στα τείχη του Κάστρου

Είναι μία από τις πιο εντυπωσιακές διαδρομές της πόλης των Ιωαννίνων. Ο περίδρομος στα τείχη του Κάστρου δίνει την ευκαιρία στους επισκέπτες, Γιαννιώτες και μη, να δουν την πόλη και την καστροπολιτεία με μια άλλη προοπτική, να ανακαλύψουν «κρυφές» γωνιές και να κατανοήσουν καλύτερα την πολιτιστική κληρονομιά. Όπως και να ‘χει, είναι μια ιδιαίτερη εμπειρία να περπατά κανείς πάνω στα τείχη ενός κάστρου και να βλέπει από ψηλά έναν τόπο. Μόνο που αυτή η εμπειρία είναι… σπάνια.

Κι αυτό επειδή η διαδρομή επίσκεψης στον περίδρομο είναι σχεδόν πάντα κλειστή, με τις αρχαιολογικές υπηρεσίες των Ιωαννίνων να επικαλούνται την έλλειψη προσωπικού φύλαξης.

Τις τελευταίες ημέρες, δεκάδες Γιαννιώτες και τουρίστες είχαν την ευκαιρία παντως να περπατήσουν πάνω στα τείχη του Κάστρου χάρη στις «EU Open Days», στο πλαίσιο της πανευρωπαϊκής πρωτοβουλίας «Η Ευρώπη στην Περιφέρειά μου» κατά τη διάρκεια της οποίας οι πολίτες είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν συγχρηματοδοτούμενα από την Ε.Ε. έργα.

Και κάπως έτσι ο περίδρομος άνοιξε για τους πολίτες (μεγάλο ρόλο φέρεται δε να έπαιξε και το γεγονός της παράλληλης φιλοξενίας του ευρωπαϊκού φόρουμ Αδριατικής-Ιονίου). Τα χορτάρια κόπηκαν, ο χώρος καθαρίστηκε και η πύλη για την είσοδο στη διαδρομή άνοιξε για τις μερες αυτες.

Πώς είναι αυτός ο περίδρομος που σπάνια τον περπατάμε; Η πύλη εισόδου βρίσκεται στο Ιτς Καλέ, κοντά στο Μουσείο Αργυροτεχνίας. Εκεί, τον επισκέπτη «υποδέχεται» ένα παρκαρισμένο τζιπ της πρώην 8ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων… Κι αφού περάσει την πύλη ξεκινά ο περίδρομος επί του νότιου εξωτερικού τείχους (από την πλευρά της Σκάλας) και πάνω από τους χώρους στρατωνισμού, που κάποτε θεωρούνταν ότι είναι «μπεζεστένι», δηλαδή σκεπαστή αγορά. Στη συνέχεια συναντά το πιο στενό σημείο του περίδρομου, μια μεταλλική γέφυρα που έχει τοποθετηθεί σε τμήμα των τειχών που ήταν κατεστραμμένο . Η υπόλοιπη διαδρομή είναι ιδιαίτερα ευρύχωρη. Ο προμαχώνας της Σκάλας και μετά στροφή στο δυτικό σκέλος των τειχών (από τη μεριά της οδού Εθνικής Αντιστάσεως). 

Λίγα βήματα ακόμη και ο επισκέπτης περπατά ανάμεσα σε δύο μεγάλες ιστορικές περιόδους του Κάστρου και της πόλης: στα αριστερά του έχει το οθωμανικό τείχος και στα δεξιά του το βυζαντινό τείχος. Το «τέρμα» είναι στο μεγάλο πλάτωμα πάνω από την κεντρική πύλη, στον πύργο του Ρολογιού του Κάστρου. Και μετά επιστροφή… Βέβαια, στα τείχη κοντά στην κεντρική πύλη, υπάρχει ράμπα εξόδου από τον περίδρομο που οδηγεί εσωτερικά του Κάστρου, στον πύργο του Θωμά, η οποία είναι κλειστή. 

Η όλη διαδρομή διαμορφώθηκε το 2008 με πόρους του Γ’ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, στο πλαίσιο υλοποίησης έργου για την αποκατάσταση των εξωτερικών τειχών του Κάστρου. Εκείνη την εποχή, η διαδρομή επίσκεψης στον περίδρομο του Κάστρου είχε προβληθεί αρκετά, δεδομένου ότι αποτελούσε μια δράση η οποία αφορούσε άμεσα τους πολίτες. Παρά τους σχεδιασμούς, όμως, ο περίδρομος στα τείχη του Κάστρου δεν άνοιξε παρά μόνο λίγες φορές (μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού) για το κοινό.

Εδώ τίθεται ένα σημαντικό ζήτημα διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς. Ό,τι συμβαίνει με τον περίδρομο, συμβαίνει και με τις στοές που έχουν αποκατασταθεί δίπλα από την κεντρική πύλη. Κλειστές κι αυτές. Σημαντικές παρεμβάσεις που έγιναν για τον πολίτη, αλλά ο τελευταίος ούτε καν τις βλέπει. Ο περίδρομος, ιδιαίτερα, αποτελεί και ένα δυνατό χαρτί για την προσέλκυση τουριστών. Δεν είναι και συχνό φαινόμενο το να περπατά κανείς στα τείχη ενός Κάστρου, μέσα στο οποίο φιλοξενείται μια μικρή πολιτεία. Παρόλα αυτά, όλα μένουν αναξιοποίητα…