Μια Διακήρυξη για τα ευρωπαϊκά ποτάμια

Στα τέλη Σεπτεμβρίου, στο Σαράγεβο, έγινε η 1^η Συνάντηση για τα Ευρωπαϊκά Ποτάμια, με τη συμμετοχή δεκάδων εκπροσώπων από περιβαλλοντικές οργανώσεις, ακτιβιστών και επιστημόνων. Σε αυτήν συμμετείχαν και εκπρόσωποι περιβαλλοντικών οργανώσεων της Ελλάδας. Βασικός στόχος της Συνάντησης ήταν ο συντονισμός των δράσεων ενάντια στην απειλή της κατασκευής φραγμάτων στα ποτάμια. Από τη Συνάντηση προέκυψε μια Διακήρυξη, ένα σημαντικό κείμενο που μπορεί να αποτελέσει έναν οδηγό τοπικής, εθνικής και διεθνούς δράσης στον αγώνα για τη σωτηρία των ποταμών της Ευρώπης. Το μεταφρασμένο κείμενο της Διακήρυξης αυτής έδωσε στη δημοσιότητα η γιαννιώτικη οργάνωση «Πίνδος Περιβαλλοντική», μέλη της οποίας συμμετείχαν στη Συνάντηση του Σαράγεβο.

Η Διακήρυξη θέτει το διεκδικητικό πλαίσιο απέναντι στα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τους διεθνείς χρηματοδοτικούς οργανισμούς και τις κυβερνήσεις, που βασίζεται στον στόχο της κοινοτικής οδηγίας-πλαίσιο 2000/60 για επαναφορά των ευρωπαϊκών υδάτων σε καλή οικολογική κατάσταση μέχρι το 2027.  Η Διακήρυξη λοιπόν ζητά τη διακοπή της χρηματοδότησης της υδροηλεκτρικής ενέργειας (μέχρι τον επαναπροσδιορισμό των κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις στην ενέργεια και στο περιβάλλον), την απόρριψη του χαρακτηρισμού της ως «πράσινης» και «ανανεώσιμης», την αξιοποίηση των σχεδίων διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών ως διαγνωστικών εργαλείων και την καθιέρωση απαγορευμένων για υδροηλεκτρικά έργα ζωνών σε οικολογικά ευαίσθητες και προστατευόμενες περιοχές.

Ακόμη ζητείται η επικύρωση του οικολογικού διαχειριστικού σχεδίου για τα ποτάμια των Βαλκανίων, η θεσμοθέτηση ενός πανευρωπαϊκού μηχανισμού για την προστασία των ιδιαιτέρως σημαντικών ποταμών ελεύθερης ροής, η δημιουργία ενός ταμείου για την προστασία, την αποκατάσταση, τη διαχείριση και τη συντήρηση των προστατευόμενων ποταμών και η απαίτηση επαρκών μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων με τη συμμετοχή των τοπικών φορέων για όλα τα υδροηλεκτρικά έργα, ανεξαρτήτως μεγέθους. Μεγάλη σημασία δίνει τέλος η Διακήρυξη στην ενημέρωση και την ενεργή συμμετοχή των φορέων και των πολιτών.