Μια ανακάλυψη ξαναγράφει την πρώιμη ιστορία του Homo sapiens στην Ευρώπη

Θραύσματα οστών που ανακαλύφθηκαν σε σπήλαιο στην κεντρική Γερμανία δείχνουν ότι το είδος μας επιχείρησε να εισέλθει στα ψυχρά υψηλότερα γεωγραφικά πλάτη της Ευρώπης πριν από περισσότερα από 45.000 χρόνια -πολύ νωρίτερα από ό,τι ήταν γνωστό- ένα στοιχείο που αναθεωρεί την πρώιμη ιστορία του Homo sapiens σε μια ήπειρο που τότε κατοικούσαν ακόμη τα ξαδέλφια μας, οι Νεάντερταλ.

Οι επιστήμονες δήλωσαν την Τετάρτη ότι ταυτοποίησαν μέσω αρχαίου DNA 13 σκελετικά υπολείμματα Homo sapiens στο σπήλαιο Ilsenhöhle, που βρίσκεται κάτω από ένα μεσαιωνικό κάστρο στην κορυφή ενός λόφου στη γερμανική πόλη Ράνις. Τα οστά προσδιορίστηκαν ότι είναι ηλικίας έως και 47.500 ετών. Μέχρι τώρα, τα παλαιότερα λείψανα Homo sapiens από τη βόρεια κεντρική και βορειοδυτική Ευρώπη ήταν ηλικίας περίπου 40.000 ετών.

Ο Homo sapiens εμφανίστηκε στην Αφρική πριν από 300.000 χρόνια, ενώ αργότερα περιπλανήθηκε σε όλο τον κόσμο και συνάντησε άλλους ανθρώπινους πληθυσμούς, συμπεριλαμβανομένων των Νεάντερταλ. Το διάσπαρτο απολίθωµα έχει αφήσει ασαφείς τις λεπτοµέρειες για το πώς ο Homo sapiens εξαπλώθηκε στην Ευρώπη και ποιος ήταν ο ρόλος που έπαιξε το είδος µας στην εξαφάνιση των Νεάντερταλ, οι οποίοι χάθηκαν πριν από περίπου 40.000 χρόνια.

Η έρευνα, η οποία παρουσιάστηκε σε τρεις μελέτες που δημοσιεύτηκαν στα περιοδικά Nature, και Nature Ecology & Evolution έδειξε ότι η περιοχή ήταν πιο κρύα τότε από ό,τι σήμερα -ένα ψυχρό περιβάλλον στέπας-τούντρας που μοιάζει με τη σημερινή Σιβηρία ή τη Σκανδιναβία- και δείχνει πώς ο Homo sapiens, παρά τις ρίζες του στη θερμότερη Αφρική, προσαρμόστηκε σχετικά γρήγορα στις ψυχρές συνθήκες.

Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μικρές, κινητές ομάδες κυνηγών-τροφοσυλλεκτών χρησιμοποιούσαν το σπήλαιο σποραδικά, καθώς περιπλανιόντουσαν σε ένα τοπίο που έσφυζε από θηλαστικά της Εποχής των Παγετώνων, και ότι σε άλλες περιόδους καταλαμβανόταν από ύαινες και αρκούδες των σπηλαίων.

Οστά και λίθινα αντικείμενα από το σπήλαιο έδειξαν ότι οι άνθρωποι αυτοί κυνηγούσαν μεγάλα θηλαστικά, όπως ταράνδους, άλογα, βίσονες και μαλλιαρούς ρινόκερους.

Οι ερευνητές αναγνώρισαν τα οστά με βάση το μιτοχονδριακό DNA, το οποίο αποτυπώνει τη γονιδιακή κληρονομικότητα της μητέρας. Περισσότερα μπορούν να μάθουν μέσω του πυρηνικού DNA, το οποίο προσφέρει γενετικές πληροφορίες και από τους δύο γονείς, συμπεριλαμβανομένου ίσως του κατά πόσον οι Homo sapiens στο Ράνις διασταυρώθηκαν με τους Νεάντερταλ.

Το σπήλαιο ανασκάφηκε τη δεκαετία του 1930, όπου βρέθηκαν οστά και λίθινα αντικείμενα, πριν ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος διακόψει τις εργασίες. Η τεχνολογία της εποχής δεν μπορούσε να ταυτοποιήσει τα οστά. Οι ερευνητές έκαναν εκ νέου ανασκαφή από το 2016 έως το 2022, αποκαλύπτοντας περισσότερα οστά και τεχνουργήματα. Η αλληλουχία DNA σε νεοανακαλυφθέντα και προηγουμένως ανασκαμμένα οστά ταυτοποίησε υπολείμματα Homo sapiens.

Mε πληροφορίες από Reuters. Φωτογραφία: Λίθινα εργαλεία που βρέθηκαν στο σπήλαιο Ilsenhöhle/Tim Schüler TLDA/Josephine Schubert, Μουσείο Burg Ranis/mpg.de