Μανιτάρια: Από το δάσος στην αγορά

Ήταν τη δεκαετία του ’90 όταν ξεκίνησε δειλά δειλά η συλλογή άγριων μανιταριών για εμπορικούς σκοπούς. Σήμερα, το μανιτάρι θεωρείται και είναι ένα δυναμικό δασικό προϊόν. Είναι κοινό μυστικό όμως ότι η συλλογή άγριων μανιταριών με προορισμό την αγορά γίνεται κυρίως παράνομα. Την ίδια ώρα που τα δάση έχουν μετατραπεί σε ένα… πεδίο δράσης λαμπρό, το υπουργείο Περιβάλλοντος επιχειρεί να βάλει μια τάξη. Το επόμενο χρονικό διάστημα, το υπουργείο αναμένεται να δημοσιοποιήσει ένα πόρισμα που θα περιλαμβάνει κάποιες προτάσεις για τη διαχείριση του δασικού αυτού, μη ξυλώδους, προϊόντος.

Τα όσα συμβαίνουν ή δεν συμβαίνουν στην αγορά του μανιταριού, συζητήθηκαν σε ένα πολύ ενδιαφέρον σεμινάριο που διοργάνωσε αυτή την εβδομάδα το Εργαστήριο Οικολογίας του Τμήματος Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στο συγκρότημα «Φρόντζου Πολιτεία», στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου INCREdible που στοχεύει στην ανάπτυξη και στήριξη συνεργειών μεταξύ της έρευνας και της επιχειρηματικής καινοτομίες για υπηρεσίες σχετικές με τα μη ξυλώδη δασικά προϊόντα. Στο σεμινάριο συμμετείχαν τόσο στελέχη του υπουργείου Περιβάλλοντος και των δασαρχείων όσο και έμποροι και απλοί μανιταρόφιλοι.

Η συλλογή άγριων μανιταριών για εμπορικούς σκοπούς υπόκειται σε νομοθεσία που ισχύει κατά κανόνα και για την υλοτομία. Τα κατά τόπους Δασαρχεία πρέπει να δίνουν τις άδειες, να ζυγίζουν το προϊόν και να εκδίδουν τα απαραίτητα παραστατικά για τη νόμιμη διακίνηση των προϊόντων. Για τις εμπορικές άδειες, γίνονται δημόσιες δημοπρασίες ανά συστάδα ή περιοχή μια φορά ετησίως, με την τιμή εκκίνησης να ορίζεται από το υπουργείο. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι μόλις τα τελευταία δύο χρόνια, το υπουργείο όρισε τιμή εκκίνησης δημοπρασίας για το ιδιαίτερο αυτό προϊόν. Για τα μανιτάρια στα 5,70 ευρώ το κιλό και για την περίφημη τρούφα στα 28,5 ευρώ. Όλα αυτά φαίνονται απλά, αλλά δεν είναι. Καταρχάς, ακόμα και για τις τιμές εκκίνησης υπάρχουν έντονες αντιδράσεις καθώς υπάρχουν μανιτάρια και μανιτάρια, και η τιμή εκκίνησης των 5,7 ευρώ είναι εξαιρετικά υπερβολική για κάποια είδη. Όπως έντονοι προβληματισμοί υπάρχουν και για τον τρόπο δημοπρασίας, με το σκεπτικό ότι οι εμπορικές άδειες καταλήγουν σε λίγους συλλέκτες άγριων μανιταριών που συνεργάζονται με κάποιες εταιρίες, με αποτέλεσμα να μένουν εκτός άνθρωποι των τοπικών κοινοτήτων οι οποίοι θέλουν να δραστηριοποιηθούν πιο ενεργά. Εκ μέρους της Γενικής Διεύθυνσης Δασών του υπουργείου, η Ευαγγελία Κόκκα, εξήγησε ότι τα κατά τόπους δασαρχεία μπορούν να κάνουν δημοπρασίες για μικρότερες εκτάσεις (κι όχι για μια μεγάλη μόνο) ενώ έθεσε μια ενδιαφέρουσα παράμετρος: αυτή των δασικών συνεταιριστικών οργανώσεων. Οι δασικοί συνεταιρισμοί βρίσκονται πια σε μια εξαιρετική δυσχερή θέση. Η κ. Κόκκα όπως και άλλοι ομιλητές εκτίμησαν ότι οι συνεταιρισμοί αυτοί, λόγω και της εξοικείωσης που έχουν με τη δασική νομοθεσία, μπορούν να αναπτύξουν παράπλευρες δραστηριότητες, όπως αυτή της συλλογής άγριων μανιταριών.

Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου, έγινε αρκετή συζήτηση για τον έλεγχο των προϊόντων που βγαίνουν από το δάσος, όπως και για την ανάγκη εκπαίδευσης των συλλεκτών, όπως έχει γίνει στην Ισπανία. Το επερχόμενο πόρισμα για τη διαχείριση των αυτοφυών εδώδιμων μανιταριών, για το οποίο μίλησε ο σύμβουλος του υπουργείου Ρήγας Τσιακίρης, περιλαμβάνει προτάσεις τόσο για την εκπαίδευση των συλλεκτών όσο για τη βελτίωση του νομικού πλαισίου για τις άδειες συλλογής άγριων μανιταριών. Ένα άλλο ζήτημα που τίθεται, είναι και η ιχνηλασιμότητα και η πιστοποίηση των προϊόντων.

Το σεμινάριο συντόνισε εκ μέρους του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων η Καλλιόπη Στάρα, επιστημονική συνεργάτης του ευρωπαϊκού έργου INCREdible.