«Μαλάμειον»: ένα ιστορικό καφενείο

Ένα από τα αγαπημένα των Γιαννιωτών καφενεία κατά τον μεσοπόλεμο ήταν το καφενείο του Μαλάμου, το «Μαλάμειον», στην πλατεία. Εκείνη την εποχή τα καφενεία φιλοξενούσαν και βραδιές σινεμά, μουσικές βραδιές ή άλλες πολιτιστικές δραστηριότητες ενώ έφτιαχναν τα πάντα: από καφέ και αβγά μέχρι κρέμες, γλυκά και παγωτά. Γι’ αυτό και αποκαλούνταν και ζαχαροπλαστεία. Το καφενείο Μαλάμου διαφημιζόταν τη δεκαετία του ’20 ως «Ζαχαροπλαστείον Άι Λάιφ, Γ. Μαλάμου, εν τη πλατεία» (Άι Λάιφ=Χάι Λάιφ=High Life).

Τα παγωτά και η ρεβανί πρέπει να ήταν οι σπεσιαλιτέ του καταστήματος. Σε δημοσίευμα της εφημερίδας «Ήπειρος» τον Μάιο του 1920, αναφέρεται: «Οι κύκλοι των γλυκοφαγάδων επανηγύρισαν χθές την εμφάνισιν του… παγωτού τα οποία κατεσκεύασε θαυμασίως το ζαχαροπλαστείον του Μαλάμου. Διακεκριμένος καλοφαγάς εφθέγξατο ότι τον καλύτερον μπακλαβάν εις τα Γιάννενα μόνον μια αριστοκράτις κυρία, σύζυγος φίλου επιστήμονος, τον επιτυγχάνει εξαιρετικά. Όπως ο Μαλάμος την ‘ρεβανί με κρέμα αλά φούρν’».

Με το καφενείο του Μαλάμου, το ενδιαφέρον είναι ότι υπήρξαν τουλάχιστον… δύο «Μαλάμεια». Κατά την περίοδο της απελευθέρωσης, το καφενείο στεγαζόταν δίπλα από το τζαμί Ναμάζ Γκιαχ (το πιο πιθανό σε συνοδευτικό κτίριο του θρησκευτικού συγκροτήματος), το οποίο βρισκόταν στη θέση που σήμερα είναι το διοικητικό κτίριο της Περιφέρειας Ηπείρου (της Νομαρχίας). 

Ο Γιώργος Μαλάμος, μίσθωνε το καφενείο από τον Δήμο  Ιωαννιτών, στην κυριότητα του οποίου είχαν περιέλθει η έκταση και τα κτίρια του τζαμιού. Το 1928, οι εργασίες κατεδάφισης του μιναρέ του τζαμιού, παρότι το τζαμί Ναμάζ Γκιαχ είχε χαρακτηριστεί μνημείο, τρία χρόνια πριν, από το υπουργείο Πολιτισμού εν μέσω έντονης διαφωνίας του δημοτικού συμβουλίου Ιωαννίνων, προκάλεσαν ζημιές στο παρακείμενο καφενείο. Τότε, ο Μαλάμος, ως ενοικιαστής του δημοτικού καφενείου Ναμάζ Γκιαχ, όπως αναφέρεται σε αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου, ζήτησε από τον Δήμο να επισκευάσει τη στέγη του κτιρίου-καφενείου.

Το 1931, το καφενείο αναφέρεται στις συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου ως «πρώην δημοτικό καφενείο» πια. Το προηγούμενο χρονικό διάστημα, είχε αποφασιστεί, μετά από αίτημα του αρμόδιου υπουργείου, η παραχώρηση όλης της έκτασης του τζαμιού Ναμάζ Γκιαχ για την ανέγερση διοικητηρίου.

Tα επόμενα χρόνια, το καφενείο Μαλάμου βρήκε στέγη απέναντι, εκεί που σήμερα είναι το Δικαστικό Μέγαρο Ιωαννίνων, το οποίο ξεκίνησε να αναγείρεται τη δεκαετία του ‘70. Δίπλα του βρισκόταν ο θερινός κινηματογράφος «Έσπερος».

Ωστόσο, από τα πρακτικά των συνεδριάσεων του δημοτικού συμβουλίου, προκύπτει ότι αμέσως μετά την αποχώρησή του από την περιοχή του τζαμιού Ναμάζ Γκιαχ, το καφενείο του Μαλάμου πήγε αρχικά επί της πλατείας. 

Στην πλατεία υπήρχαν τότε το καφενείο «Αύρα», διάδοχος του οποίου ήταν αρκετά αργότερα η «Όαση», και το ζαχαροπλαστείο του Κ. Τζάλλα, όπως αναφέρεται. Το 1933, στο δημοτικό συμβούλιο, συζητήθηκε αίτηση του Γ. Μαλάμου για λύση της μίσθωσης του δημοτικού καφενείου (πρώην ζαχαροπλαστείου Κ. Τζάλλα), το οποίο περιγράφεται ως ξύλινο παράπηγμα. Ο Μαλάμος ζητούσε τη λύση της μίσθωσης «ένεκα ζημίας που υπέστη εκ της επιχειρήσεως οφειλομένης εις την κρατούσαν οικονομικήν κρίσην κατά το παρελθόν θέρος κακοκαιρίαν όπως και της συσσωρεύσεως από της υπηρεσίας κατά το αυτό θέρος σκύρων έναντι της υπαιθρίου περιοχής του προς κατασκευήν του καταστρώματος της ειρημένης οδού». Το αίτημά του είχε γίνει αποδεκτό.

* Στη φωτογραφία (άγνωστου φωτογράφου), το «Μαλάμειον» στον χώρο του τζαμιού Ναμάζ Γκιαχ