Το Καπέσοβο, ένας προεστός και η Χάρτα του Ρήγα

To Kαπέσοβο είναι ένα από τα χωριά του Ζαγορίου. Ένα χωριό για την προέλευση της ονομασίας υπάρχουν διιστάμενες απόψεις.

Ο λόγιος του 19^ου αιώνα Ιωάννης Λαμπρίδης εκτιμά ότι το όνομα του χωριού προέρχεται από σλάβικη λέξη που σημαίνει «κράμβη» (ένα είδος λάχανου).. Ο γλωσσολόγος Μαξ Βάσμερ, γνωστός για τη μελέτη του στα σλάβικα τοπωνύμια, αποδίδει την προέλευση σε σλάβικη λέξη που σημαίνει «περήφανος». Από την άλλη, ο καθηγητής Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Κώστας Οικονόμου δεν θεωρεί υποχρεωτική την αναζήτηση της αρχής κάθε σχηματισμού σε –οβο σε σλάβικες γλώσσες. Σύμφωνα με τη μελέτη του, το «Καπέσοβο» προέρχεται από το επώνυμο «Καπέσης».

Το Καπέσοβο αποτελεί τον τόπο καταγωγής πολλών επιφανών ανδρών, ιδίως του 19^ου αιώνα. Ένας από αυτούς ήταν ο Αλέξης Νούτσος, προεστός του Ζαγορίου, που υπηρέτησε στην αυλή του Αλή πασά, ασκώντας ιδιαίτερη επιρροή. Πατέρας του ήταν ο Ιωαννούτσος Καραμεσίνης, τραπεζίτης και έμπορος με δραστηριότητα στην Κωνσταντινούπολη, και ο οποίος βοήθησε τον Αλή πασά να καταλάβει το πασαλίκι των Ιωαννίνων.

Ο Αλέξης Νούτσος έγινε επίσης μία από τις ιδιαίτερες πολιτικές φυσιογνωμίες της επανάστασης του ’21. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία το 1819 και προσπάθησε να δημιουργήσει μια ελληνοαλβανική συμμαχία εναντίον της Πύλης. Εκτελέστηκε το 1822 από τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, τον οποίο προσπάθησε να συλλάβει.

Μια σημαντική παρακαταθήκη στο Καπέσοβο που άφησαν τα αδέλφια Πασχάλη, είναι το κτίριο της Πασχαλείου Σχολής, η οποία ιδρύθηκε το 1861.

Στο κτίριο αυτό υπάρχει ένα αντίτυπο της Χάρτας του Ρήγα. Τα δώδεκα φύλλα, διαστάσεων 85 επί 58,5 εκ., της Χάρτας του Καπεσόβου φέρουν ασπρόμαυρη εκτύπωση και είναι δεμένα με δερμάτινη στάχωση. Το πώς το αντίτυπο αυτό έφτασε στο Καπέσοβο, παραμένει άγνωστο. Κάθε άλλο παρά αποκλείεται πάντως να αποκτήθηκε όχι την περίοδο της εκτύπωσης (1797) αλλά αργότερα.