Και ολίγον από τεκέ…

Οι ιστορικοί μιλούν για τρεις και τέσσερις τεκέδες (θρησκευτικά ιδρύματα) που υπήρχαν επί τουρκοκρατίας. Ωστόσο, μόνο ένας τεκές είναι ιδιαίτερα γνωστός. Κι αυτό επειδή μπόρεσε να φτάσει σχεδόν μέχρι τις ημέρες μας: ο τεκές του Γαζή Εβρενός, που βρισκόταν στην πλατεία Μαβίλη. Σήμερα, μπορεί να διακρίνει κανείς έναν τοίχο του τεκέ που απέμεινε να θυμίζει το παρελθόν όταν εκεί ζούσαν δερβίσηδες. Συγκεκριμένα, η εναπομείνουσα τοιχοποιία είναι από την κεντρική κυκλική αίθουσα του τεκέ, που ονομαζόταν μεϊντάν.

Ο τεκές του Γαζή Εβρενός φέρεται να ήταν το πρώτο μουσουλμανικό κτίριο της πόλης.

Οι περισσότεροι ιστορικοί και λόγιοι υποστηρίζουν ότι το κτίριο αυτό ανεγέρθηκε στα τέλη του 14^ου αιώνα, πριν την κατάκτηση της πόλης (το 1431), όταν οι Τούρκοι ήρθαν να βοηθήσουν το Δεσποτάτο της Ηπείρου στον αγώνα του κατά των Αλβανών. Σύμφωνα με τις ίδιες γραπτές μαρτυρίες, ο τεκές ανεγέρθηκε στο σημείο που υπήρχε η εκκλησία της Αγίας Τριάδας.

Επί Αλή πασά, το κτίριο, σύμφωνα με τον λόγιο Παναγιώτη Αραβαντινό, ανακατασκευάστηκε. Στα χρόνια της απελευθέρωσης, ο τεκές έφερε και την ονομασία του Σέχη Ραζή από το όνομα του τελευταίου σέχη (θρησκευτικός αρχηγός των δερβίσηδων), με τον Βασίλειο Πυρσινέλλα να αναφέρει ότι με τον σέχη αυτόν «συνειργάσθην εις το Δημαρχείο Ιωαννίνων, του οποίου επί σειράν ετών ήτο σύμβουλος προ της ανταλλαγής των πληθυσμών». Ο χριστιανικός πληθυσμός της πόλης χρησιμοποιούσε πάντως την ονομασία «ο τεκές στου Λειβαδιώτη» από την ονομασία της συνοικίας στην περιοχή.

Με την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1924, το κτίριο του τεκέ περιήλθε στην κυριότητα της Εθνικής Τράπεζας και στη συνέχεια πέρασε στα χέρια ιδιωτών. Από τα χρόνια της Κατοχής και μετά, η χρήση του άλλαξε πολύ. Χρησιμοποιήθηκε ως οίκος ανοχής μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του ’60. Η κατεδάφιση του πρώην τεκέ έγινε στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Στη θέση του χτίστηκε κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος. Σήμερα, στην άκρη του χώρου διατηρείται ένας ερειπωμένος τοίχος…

* Η φωτογραφία (1910, εκδόσεις Γ. Δημητριάδης) είναι από το λεύκωμα του Αν. Παπασταύρου "Ιωαννίνων Ενθύμιον"