Ήπειρος: Το κόστος ανεβαίνει, οι παραγωγοί λιγοστεύουν

Εδώ και μερικές μέρες οι αγρότες είναι και πάλι στους δρόμους.

Όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη.

Το θέμα είναι εξαιρετικά επίκαιρο και στην Ήπειρο. Στις συνεδριάσεις της επόμενης εβδομάδας, το συζητούν Δήμοι και Περιφέρεια Ηπείρου.

Το κόστος παραγωγής, το οποίο κυριολεκτικά εκτοξεύτηκε το 2023 και συνεχίζει να είναι στα ύψη, χωρίς οι κυβερνήσεις να μπορούν (ή έστω, να δείχνουν πολιτική πυγμή να το ελέγξουν), οδηγεί συνεχώς τους παραγωγούς στην έξοδο από το επάγγελμα.

Είναι ενδεικτική η τάση των τελευταίων τεσσάρων ετών στην Ήπειρο: Οι κτηνοτρόφοι έχουν μειωθεί έως και 21%, συνεχίζοντας την κατιούσα τάση από το μνημόνιο και μετά.

Δεν είναι μόνο οι γενικότεροι κοινωνικοί δείκτες που συμβάλλουν σε αυτό όμως, όπως για παράδειγμα η «αποχώρηση» από το οικογενειακό επάγγελμα ή η προτίμηση σε άλλες δραστηριότητες, πιο επικερδείς (κοτόπουλα, τουρισμός, εστίαση κ.ο.κ.).

Ακόμα και νέοι άνθρωποι που μπήκαν στη «δουλειά του πατέρα» με επιδοτήσεις κ.λπ. από πολύ νωρίς δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τις μέτριες έως κακές τιμές, στις οποίες δίνουν τα προϊόντα τους, αλλά και τις προβλέψεις της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής που γενικώς, προσπαθούν να πριμοδοτήσουν τη μεγάλη και συγκεντρωτική παραγωγή, περιορίζοντας ευνοϊκές ρυθμίσεις όπως οι απαλλαγές στα καύσιμα, οι επιδοτήσεις κ.α.

Στο μεταξύ, δεν είναι απλά ότι οι τιμές είναι χαμηλές ή μέτριες. Το βασικό χαρακτηριστικό είναι ότι δεν επαρκούν.

Τα στοιχεία του ΕΛΓΟ για το παραδοθέν γάλα στην Ήπειρο τα τελευταία 4 χρόνια, είναι ενδεικτικά:

Γίδινο γάλα

2023 0,9242 (6,6 τόνοι-894 παραγωγοί)

2022 0,7211 (6,9 τόνοι-982 παραγωγοί)

2021 0,5501 (7,5 τόνοι-1.056 παραγωγοί)

2020 0,5045 (7,8 τόνοι-1.075 παραγωγοί)

Πρόβειο γάλα

2023 1,5138 (46,3 τόνοι-3.150 παραγωγοί)

2022 1,269 (51,83 τόνοι-3.405 παραγωγοί)

2021 0,9611 (54,05 τόνοι-3.618 παραγωγοί

2020 0,8472 (55,82 τόνοι- 3819 παραγωγοί)

Αγελαδινό γάλα

2023 0,5620 (13,69 τόνοι-65 παραγωγοί)

2022 0,5314 (16,84 τόνοι-78 παραγωγοί)

2021 0,4268 (17,77 τόνοι-88 παραγωγοί)

2020 0,4225 (17,064 τόνοι-89 παραγωγοί)

Ενδεικτικά είναι επίσης τα στοιχεία των εκμεταλλεύσεων με βοοειδή στην Ήπειρο (στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ):

Το 2008, οι συνολικές εκμεταλλεύσεις ήταν 1.178 και μόνο οι μικρές μονάδες (τότε η ΕΛΣΤΑΤ μετρούσε ξεχωριστά τη δυναμική 1-2 και 3-5 ζώων) ανέρχονταν σε 190 συνολικά.

Επίσης, όπως φαίνεται στα στοιχεία, οι παραγωγοί λιγοστεύουν κάθε χρόνο.

Κοινώς, οι μέσες τιμές έχουν πάρει κάποια αύξηση, δυσανάλογα όμως με τις τιμές στο ράφι, αλλά κυρίως με τις τιμές κόστους. Παράλληλα, αυτή την περίοδο οι γαλακτοβιομηχανίες προετοιμάζουν για μειώσεις στις τιμές στις οποίες αγοράζουν το γάλα.

Ενώ δηλαδή η τιμή του παραγωγού μπορεί να έχει αυξηθεί κατά 20% σε μια τετραετία, το κόστος παραγωγής αυξήθηκε έως και 4 φορές, σε όλα τα πεδία:

Για παράδειγμα, ο σπόρος τριφυλλιού εκτοξεύτηκε μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια, από 2,70 έως 3,20 ευρώ το κιλό, στα 12 ευρώ φέτος. Η τεράστια καταστροφή στη Θεσσαλία επιτείνει την κρίση.

Ταυτόχρονα, οι αγρότες επιβαρύνθηκαν με όλες τις γενικές αυξήσεις: ρεύμα και πετρέλαιο τριπλασίασαν το κόστος, χωρίς ουσιαστικά ποτέ να επανέλθουν σε ανεκτά ύψη-απλά δεν είναι πλέον σε παράλογα επίπεδα-.

Στα λιπάσματα, η Ελλάδα παρουσιάζει συμπτώματα… βρεφικού γάλακτος. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, οι τιμές των λιπασμάτων αυξήθηκαν κατά 90% σε όλη την ΕΕ, το 2022, αλλά πέρυσι μειώθηκαν κατά 30%.

Όχι όμως στην Ελλάδα, όπου αυξήθηκαν κατά 6%.

Προφανώς, το παλιρροϊκό κύμα ακρίβειας στην Ελλάδα έχει πολύ βαθύτερα αίτια από τον κυβερνητικό μονόλογο περί «εισαγόμενης ακρίβειας». Επίσης, η κυβέρνηση είτε αποτυγχάνει παταγωδώς να ελέγξει την ακρίβεια, είτε δεν επιθυμεί κιόλας…

Την ίδια ώρα, η τιμή του φρέσκου γάλακτος στην Ελλάδα αυξήθηκε 20% μόνο μέσα σε ένα χρόνο (Φεβρουάριος 2022-Ιανουάριος 2023).

Στο μεταξύ, οι προσπάθειες για έλεγχο των εισαγωγών γάλακτος που «βαφτίζεται» κατόπιν, δεν φαίνεται να μπορούν να καταστείλουν εντελώς το (παγιωμένο, όπως δείχνει) πρόβλημα, παρά τις σποραδικές επιτυχίες όπως οι πρόσφατες κατασχέσεις.

Κάπως έτσι διαμορφώνεται μια κατάσταση που οδηγεί όλο και περισσότερους παραγωγούς εκτός δουλειάς, τα περιστατικά «ελληνοποιημένου γάλακτος» να αυξάνονται και την απόγνωση, σε μια καμπή που μοιάζει περισσότερο με κοινωνική τομή, παρά με συνηθισμένη οικονομική κρίση, να μεγαλώνει.

…και όπως λένε οι αγρότες στις κινητοποιήσεις τους «χωρίς αγρότες δεν υπάρχει ούτε φαγητό, ούτε μέλλον»…