Η πρώτη παράσταση στο αρχαίο θέατρο Δωδώνης

Ήταν τον Αύγουστο του 1960 όταν το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης φιλοξένησε θεατές για πρώτη φορά, στη σύγχρονη εποχή. Το πρώτο έργο που παίχτηκε στο «σύγχρονο» αρχαίο θέατρο ήταν η «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή. Συμπτωματικά, η «Ηλέκτρα» ήταν και το τελευταίο έργο που ανέβηκε το 1998, όταν το θέατρο θα έκλεινε για μια μεγάλη χρονική περίοδο λόγω των απαραίτητων αναστηλωτικών εργασιών.

Πίσω στο 1960, ο φορέας που ανέλαβε τη διοργάνωση των παραστάσεων, ήταν η Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών (ΕΗΜ), με πρόεδρο τον Κώστα Φρόντζο ο οποίος τότε ήταν βουλευτής με το κόμμα του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή. Ο Φρόντζος είχε επιτελικό ρόλο όχι μόνο στη φιλοξενία παραστάσεων με τη διοργάνωση των «Δωδωναίων» αλλά και στην (όποια) αναστήλωση του αρχαίου θεάτρου της Δωδώνης.

Μέχρι τότε «η ορχήστρα ήταν θαμμένη σε βάθος αρκετών μέτρων, τα εδώλια των κερκίδων εξαρθρωμένα και μετατοπισμένα, σπασμένα ή κατρακυλισμένα» όπως αναφέρεται σε δημοσιεύματα της εποχής. Τη μελέτη και τα σχέδια των αναστηλώσεων είχε αναλάβει ο αρχιτέκτονας Βασίλης Χαρίσης. 

Ο Σωτήρης Δάκαρης ήταν ο άνθρωπος που ανέλαβε την αναστήλωση, όντας και ο πρώτος έφορος της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας στην Περιφέρεια Ηπείρου. Το 1960 ο Δάκαρης ολοκλήρωσε την ανασκαφή των δύο κατωτέρων διαζωμάτων του θεάτρου, ανοίγοντας τον δρόμο για τη φιλοξενία παραστάσεων. Οι ρυθμοί αναστήλωσης ήταν πάντως υπερβολικά γρήγοροι υπό την πίεση προφανώς και του αιτήματος για λειτουργία του θεάτρου. Για τη βελτίωση δε των συνθηκών, κυρίως της οδικής πρόσβασης μέχρι το θέατρο, κινητοποιείται ο κρατικός μηχανισμός, όπως η Νομαρχία και ο Στρατός.

Η πρώτη συνεργασία της ΕΗΜ και των «Δωδωναίων» ήταν με το Πειραϊκό Θέατρο του Δημήτρη Ροντήρη και όχι με το Εθνικό Θέατρο, το οποίο έμελλε να αποτελέσει τον βασικό «επισκέπτη» του θεάτρου της Δωδώνης για αρκετές δεκαετίες. Στις 6 Αυγούστου ανέβηκε η «Ηλέκτρα» και στις 7 Αυγούστου οι«Ευμενίδες-Χοηφόρες» του Αισχύλου. Σημειωτέον ότι η «Ηλέκτρα» του Πειραϊκού Θεάτρου θεωρείται ένας από τους σημαντικούς σταθμούς στην αναβίωση του αρχαίου δράματος. 

Η ΕΗΜ, την ίδια ώρα, προσπάθησε να προβάλει τα «Δωδωναία» με τη διανομή τουριστικών φυλλαδίων εντός και εκτός χώρας. Είναι οι εποχές που ο τουρισμός έχει μπει δυναμικά από τη δεκαετία του ’50 στη ζωή της Ελλάδας μέσω του ΕΟΤ. Το αυγουστιάτικο εκείνο σαββατοκύριακο του 1960 το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης γέμισε ασφυκτικά με χιλιάδες κόσμο.

Την επόμενη χρονιά, ο ΕΟΤ καθιέρωσε τα «Δωδωναία» ως «μόνιμη τουριστική εκδήλωση της Ηπείρου». Το 1961 ήταν που άρχισε και η σχεδόν αποκλειστική συνεργασία της ΕΗΜ με το Εθνικό Θέατρο μέχρι το τέλος του κύκλου των «Δωδωναίων» το 1977. Στα τέλη της δεκαετίας του ’70 ξεκίνησε ο θεσμός των «Ηπειρωτικών» με ενεργή συμμετοχή του Δήμου Ιωαννιτών. Ο θεσμός αυτός με την πάροδο των χρόνων ατόνησε. 

Εντέλει, το 1998 οι παραστάσεις σταμάτησαν για να ξεκινήσουν οι εργασίες αποκατάστασης του ταλαιπωρημένου μνημείου. Αργά ή γρήγορα, οι φορείς συνειδητοποίησαν ότι για να μείνουν ζωντανά τα μνημεία, θα πρέπει και να υπάρχουν κιόλας όπως και ότι πολιτισμός είναι και η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς από τη φθορά του χρόνου.

Το αρχαίο θέατρο άνοιξε ξανά το 2015, με το υπουργείο Πολιτισμού να διαθέτει για το κοινό 1000 θέσεις και με τις αναστηλωτικές εργασίες να συνεχίζονται.