Η οδός ενός περιηγητή

Ο Φρανσουά Σαρλ Ιγκ Λωρέν Πουκεβίλ, γεννήθηκε το 1770 στη Νορμανδία και ήταν ένας γόνος καλής οικογένειας. Πώς έφτασε από το Μερλερώ της βόρειας Γαλλίας στην αυλή του Αλή Πασά και σε ένα δρόμο, που συνδέει σήμερα την οδό Παύλου Μελά  με το Άλσος και την 28^ης Οκτωβρίου;

Ο νεαρός Πουκεβίλ ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως κληρικός. Το 1791 ήταν ήδη επίσκοπος της εκκλησίας του τόπου καταγωγής του. Από νωρίς έδειξε ότι ήταν… προσαρμοστικός, καθότι από μοναρχικός, το 1793 προέκυψε γραμματέας του συνταγματικού συμβουλίου του Μερλερώ, δηλαδή υποστηρικτής της Γαλλικής Επανάστασης, πρακτικά. Σχεδόν ταυτόχρονα, παραιτήθηκε από τον κλήρο και έγινε σκληρός επικριτής του παπισμού.

Στα 28 του χρόνια ήταν ειδικευόμενος γιατρός και έπλεε με το στόλο του Ναπολέοντα προς την Αίγυπτο, ως μέλος της ιατρικής αποστολής του Βοναπάρτη.

Αναγκάστηκε να επιστρέψει στη Γαλλία, όντας ασθενής, με το ιταλικό εμπορικό πλοίο «Η Μαντόνα του Μαυροβουνίου». Κάπου εκεί ξεκίνησε η σχέση του με την Ανατολή. Το πλοίο κατέλαβαν πειρατές και ο Πουκεβίλ έμεινε αιχμάλωτος στο Ναυαρίνο, στην Τρίπολη και τελικά, στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί, ως γιατρός, αποδείχθηκε χρήσιμος στην αυλή του Σουλτάνου. Στην Κωνσταντινούπολη άρχισε να έρχεται σε επαφή με τα ελληνικά γράμματα, μαθαίνοντας τη γλώσσα και όντας μάλλον… επιφυλακτικός απέναντι στους Έλληνες. Ωστόσο, η πολιτική του ταύτιση με το ανθρωπιστικό ιδεολογικό κομμάτι της Γαλλικής Επανάστασης και η στροφή του προς τη λαογραφική παρατήρηση και καταγραφή, τον έκαναν σταδιακά έναν υποστηρικτή των δικαιωμάτων των Ελλήνων και τελικά, της πάλης του για ανεξαρτησία.

Όταν ο Πουκεβίλ ήρθε στην Ήπειρο και στα Γιάννενα το 1806, είχε ήδη δημοσιεύσει το πρώτο του σχετικό βιβλίο: «Ταξίδια εις Μωρέα, Κωνσταντινούπολιν, Αλβανίαν και πολλά άλλα μέρη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά τα έτη 1798-1801». Ο Ναπολέοντας, στον οποίο αφιέρωσε το βιβλίο ο Πουκεβίλ, διέγνωσε τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει το νεαρό γιατρό ως διπλωμάτη, καθότι γνώριζε ήδη καλά την οθωμανοκρατούμενη Ελλάδα. Έτσι λοιπόν τον «αντάμειψε» με τη θέση του γενικού προξένου στα Γιάννενα, καθώς ήθελε να αποκτήσει σχέσεις με τον Αλή Πασά.

Ο Πουκεβίλ δεν είδε αρχικά με καλό μάτι το διορισμό του. Μαζί με τον Ζυλιέν Μπεσιέρ έφτασαν την 1^η φεβρουαρίου του 1806 στην Χειμάρα και από εκεί, με τη συνοδεία της φρουράς του Αλή Πασά, ταξίδεψαν μέχρι τη Ζίτσα και τη μονή του Προφήτη Ηλία, όπου τους περίμενε ο ίδιος ο Τεπελενλής.

Η ιατρική βοήθησε τον Πουκεβίλ να βελτιώσει σημαντικά τις σχέσεις του με τον Αλή, οι οποίες πάντως πέρασαν από διάφορες διακυμάνσεις, ανάλογα με τις παραχωρήσεις της Γαλλίας και τις ευρύτερες σχέσεις του Αλή με τη ώρα. Μάλιστα, το 1807 ο Πουκεβίλ τέθηκε  υπό περιορισμό από τον Αλή, ως αποτέλεσμα του ναυαγίου των διαπαραγματεύσεων για την Πρέβεζα και την Πάργα.

Ο Πουκεβίλ έμεινε σχεδόν μια δεκαετία στα Γιάννενα, πριν μετατεθεί στην Πάτρα και τελικά, ανακληθεί στη Γαλλία με την παλινόρθωση της μοναρχίας.

Αυτή η δεκαετία ήταν από τις πιο παραγωγικές για τον Πουκεβίλ στην καταγραφή της «ανθρωπογεωγραφίας», των ηθών και των χαρακτηριστικών της ελληνικής ενδοχώρας και ιδιαίτερα της Ηπείρου.

Πέθανε το 1838 στο Παρίσι. Στον τάφο του αναγράφεται, στα ελληνικά και στα γαλλικά το εξής: «Με τα γραπτά του συνέβαλε δυναμικά στην επιστροφή της αρχαίας τους ιθαγένειας, στους καταπιεσμένους Έλληνες».