Η Κοτοπούλη, το θέατρο και το Τσεπέλοβο

Η Μαρίκα Κοτοπούλη υπήρξε μια από τις πρώτες μεγάλες ηθοποιούς του ελληνικού θεάτρου και από τις πρώτες θεατράρχισσες.

Δρόμος με το όνομά της στα Γιάννενα, υπάρχει στους Αμπελόκηπους.

Επίσης, υπάρχει μια εκτενής γενικά συζήτηση για την καταγωγή της Μαρίκας Κοτοπούλη από το Ζαγόρι και συγκεκριμένα, από το Τσεπέλοβο. Η πιο ενδελεχής έρευνα καταλήγει στο ότι καταγόταν από τις ζαγορίσιες οικογένειες Κοτοπούλη. Η ίδια άλλωστε, σε επίσκεψή της στα Γιάννενα, έχει αναφερθεί στην περιοχή ως πατρίδα της.

Η Κοτοπούλη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1887 και ξεκίνησε την καριέρα της πολύ νωρίς, όντας κόρη ηθοποιών. Το 1903, σε ηλικία 16 ετών, μπήκε στο Βασιλικό Θέατρο και ξεκίνησε να «χτίζει» το μύθο της και την πανίσχυρη θέση της, στο ελληνικό θέατρο.

Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή εδώ:

Την 1^η Νοεμβρίου 1903, ενσαρκώνοντας την Αθηνά στην «Ορέστεια», απήγγειλε το «Χαίρε της τραγωδίας» του Κωστή Παλαμά, στη δημοτική. Στις 16 του ίδιου μήνα και αφού ανταλλάχθηκαν δημοσιεύματα, χαρακτηρισμοί και γενικώς, πολεμική, σκοτώνεται ένα άτομο, ένας εφημεριδοπώλης, στην Αθήνα, στις ταραχές που έμειναν στην ιστορία ως «Ορεστειακά».

Από το 1912 είχε δικό της θίασο και υπήρξε μια ισχυρότατη προσωπικότητα σε καλλιτεχνικό και κοινωνικό επίπεδο. Η σχέση της με τον Ίωνα Δραγούμη ήταν θυελλώδης, ενώ 4 χρόνια μετά τη δολοφονία του, παντρεύτηκε τον Δημήτριο Χέλμη.

Η Κοτοπούλη, παρά τις δηλώσεις της περί «ανεξαρτησίας» από πολιτικές τοποθετήσεις, έπαιξε σημαντικό ρόλο, άκουσα-εκούσα σε κρίσιμες περιόδους. 

Επίσης, ήταν φιλοβασιλική και κατηγορήθηκε για φιλογερμανική προπαγάνδα, τα ταραγμένα χρόνια πριν η Ελλάδα ταχθεί υπέρ της Αντάντ, λίγο πριν το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Συγκεκριμένα, τον Ιούνιο του 1915, κατά την παράσταση που παρουσίαζε, τα «Παναθήναια», έγιναν επεισόδια και ψάλθηκε ο γερμανικός εθνικός ύμνος, ενώ η αστυνομία φρουρούσε το κοινό από «μαγκουροφόρους ανταντικούς».

Η ίδια προσπάθησε να αποστασιοποιηθεί, λέγοντας μεταξύ άλλων ότι «είμαι γυναίκα. Δεν έχω εκλογικό βιβλιάριο. Δεν πηγαίνω εις τας διαδηλώσεις. Δεν πολιτεύομαι. Και ενόμιζα ότι το σχήμα μου αυτό επερίσσευε δια να με προστατεύη από κάθε παρεξήγησι κομματική».

Περιόδευσε στο Παρίσι, στην Αίγυπτο, στην Κωνσταντινούπολη, στη Γερμανία, έφτασε μέχρι τις ΗΠΑ. Στη διάρκεια της Κατοχής, η Κοτοπούλη περιέθαλψε και προστάτευσε ηθοποιούς που συμμετείχαν στην Αντίσταση, στο θέατρό της που συνέχιζε να ανεβάζει παραστάσεις.

Πέθανε στην Αθήνα, από ανακοπή, στις 11 Σεπτεμβρίου 1954.

Σε ό,τι αφορά την καταγωγή της, αναγράφεται ότι είναι από το Τσεπέλοβο, από όπου κατάγεται ο πατέρας της, Δημήτριος. Η αναφορά αυτή δεν υπάρχει στο επίσημο λήμμα για την ηθοποιό, στη Βικιπαιδεία, ωστόσο αναφέρεται στο αντίστοιχο για το Τσεπέλοβο, ως τόπος καταγωγής στο κεφάλαιο «αξιομνημόνευτοι Τσεπελοβίτες». Συχνά επίσης το Τσεπέλοβο αναφέρεται ως γενέτειρα του πατέρα της και όχι απλά ως τόπος καταγωγής, κάτι που ωστόσο δεν ισχύει.

Η ίδια πάντως, σε δεξίωση που έγινε προς τιμήν της στις 23 Δεκεμβρίου του 1936 στη Ζωσιμαία, απευθύνεται με την προσφώνηση «αγαπητοί μου συμπατριώτες» στους καθηγητές και παρακάτω αναφέρει: «Μα θέλω να πιστεύετε πως ανάμεσα στις όσες χαρές φώτισαν τη ζωή μου, ανάμεσα στους όσους χτύπους κρατούν ζωντανή την καρδιά μου, πάντα ξεχωριστά θα φεγγοβολά η σημερινή ημέρα και το πέρασμά μου από τα Γιάννενα, την Ήπειρο, την πατρίδα μου».

Πηγές:

Η Μαρία Κοτοπούλη στη Ζωσιμαία Σχολή

Για να μην είναι η Μ.Κοτοπούλη από τα Άγραφα του Ζαγορίου

Γυναίκες ηθοποιοί στην πολιτική σκηνή την περίοδο του Εθνικού Διχασμού