H κεντρική «στρατιωτική» πλατεία…

Η πρώτη πλατεία που αποτέλεσε την κεντρική πλατεία των Ιωαννίνων, ήταν… στρατιωτική. Διαμορφώθηκε μάλιστα πριν από την περίοδο της απελευθέρωσης. Το 1913, τη συναντάμε σε διάφορες καρτ ποστάλ ως πλατεία Ομονοίας. Πολύ σύντομα όμως άρχισε να αποκαλείται πλατεία Στρατώνων. Και όπως αφήνει να εννοηθεί και το όνομά της, βρισκόταν μπροστά από το τεράστιο κτίριο των τούρκικων στρατώνων, οι οποίοι είχαν ανεγερθεί το 1869 από τον Ρασήμ πασά στα Λιθαρίτσια. 

Με την απελευθέρωση, το κτιριακό συγκρότημα συνέχισε να έχει την ίδια χρήση από τον Ελληνικό Στρατό αυτή τη φορά. Η πλατεία αυτή λοιπόν οριοθετούνταν από τους στρατώνες και το κτίριο της 8^ης Μεραρχίας, το Βελή τζαμί και τον δημοτικό κήπο, ενώ στα άτυπα όριά της περιλαμβανόταν και η πλατεία Διοικητηρίου (μπροστά από το σημερινό Δημαρχείο).

Εκεί λοιπόν, κατά την περίοδο του μεσοπολέμου, γίνονταν όλες οι επίσημες εκδηλώσεις, όπως παρελάσεις, εορτασμός εθνικών γιορτών κ.λπ. Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’30, αποτέλεσε και το ποδοσφαιρικό γήπεδο της πόλης των Ιωαννίνων.

Ως πλατεία Στρατώνων παρέμεινε μέχρι το ’60. Ήδη, η πλατεία Πύρρου είχε κερδίσει τον τίτλο της κεντρικής πλατείας. Το 1961, ανήμερα του εορτασμού της επετείου της επανάστασης του 1821, το δημοτικό συμβούλιο των Ιωαννίνων (επί θητείας Γρηγόρη Σακκά) αποφάσισε να μετονομάσει την πλατεία σε 25^ης Μαρτίου «εις ανάμνησιν της Μεγάλης Ημέρας της Αναστάσεως του Έθνους και η οποία αποτελεί φωτεινόν ορόσημον διά την Ελλάδα και διά της επερχόμενας γενεάς» όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση.

Λίγα χρόνια μετά, η έννοια της πλατείας χάθηκε οριστικά, με την κατεδάφιση των στρατώνων και με τον ΕΟΤ να αναλαμβάνει τη μελέτη και αξιοποίηση της έκτασης. Σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του χώρου ως πάρκου πια είχε η ανέγερση του Αρχαιολογικού Μουσείου Ιωαννίνων και η εξαγορά του προμαχώνα των Λιθαριτσίων από την Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών (ΕΗΜ) για τη λειτουργία εντευκτηρίου. Ο ΕΟΤ προχώρησε στη διαμόρφωση του πάρκου σταδιακά. Οι εργασίες διαμόρφωσης περιελάμβαναν τη δημιουργία των δύο εισόδων εκατέρωθεν του κτιρίου της 8^ης Μεραρχίας, δρομίσκων, ενός υδάτινου συστήματος (δεξαμενή-λίμνη στο πάνω πλάτωμα κ.ά.).

Τη δεκαετία του ’70, πραγματοποιήθηκε η διαμόρφωση του μικρού πάρκου μπροστά από το Αρχαιολογικό Μουσείο. Σημειωτέον ότι αυτή την περίοδο ο όλος χώρος αποκαλείται πάρκο Στρατώνος με το Εθνικό Θέατρο μάλιστα να δίνει παραστάσεις κάθε καλοκαίρι από το 1969 έως το 1972.

Η μελέτη του ΕΟΤ για τη διαμόρφωση του χώρου σε συνάρτηση με το Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων είναι υπογεγραμμένη από γνωστούς αρχιτέκτονες, μεταξύ των οποίων και ο Άρης Κωνσταντινίδης, ο αρχιτέκτονας του μουσείου και ειδικός σύμβουλος του ΕΟΤ τότε. Αυτή η «πλατεία», μπροστά από το μουσείο, είναι αυτή που διατηρεί επίσημα, και σήμερα, την ονομασία «πλατεία 25^ης Μαρτίου». Όσο για το υπόλοιπο πάρκο, προσπαθεί να βρει έναν νέο προσανατολισμό…

* Με τον φακό του Γ. Δημητριάδη λίγο πριν από την απελευθέρωση (Από το λεύκωμα "Ιωαννίνων ενθύμιον" του Αν. Παπασταύρου"