Η ασφάλεια και η προστασία του πολίτη είναι ταξικά προσδιορισμένες

Της Ειρήνης Παπαγιάννη*

Η ασφάλεια και η ανασφάλεια, η προστασία και η μη προστασία, η βοήθεια και η αβοηθησία είναι ταξικά προσδιορισμένες.

Είμαστε γελασμένοι αν νομίζουμε ότι  το πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης αφορά μόνο την οικονομία. Αφορά σε μια καθολική και ενιαία λογική για τη διακυβερνησιμότητα, την κουλτούρα, τα ήθη και το αξιακό σύστημα. Αφορά σε μια διεθνοποιημένη κανονικότητα και μια διεθνοποιημένη ορθολογικότητα, χωρίς όμως να εξασφαλίζει την ευημερία των ανθρώπων.

Το Α-σύνορο δεν φαίνεται ακόμη –πολιτικά- τουλάχιστον να εξασφαλίζει την προστασία του παγκόσμιου πολίτη, ούτε την ουσιαστική επικοινωνία των ανθρώπων, ούτε την κοινωνική αυτορρύθμιση. Αν θεωρήσουμε ότι αυτή η κατάσταση ενέχει κινδύνους, τα πολιτικά και κοινωνικά συστήματα φτιάχνουν αυτούς που νικούν και αυτούς που νικούνται.

Θέλω να πω λοιπόν, σε ό,τι αφορά τους «ανθρώπους και τα σκουπίδια» που ειπώθηκε ως διάκριση στο πρόσφατο παρελθόν από θεσμικό όργανο της ΕΛΛ.ΑΣ, ότι την αβοηθησία, το δικαίωμα της προστασίας, την κοινωνική φοβία, την απειλή αλλά και την καταστολή, δεν τη βιώνουμε όλοι οι άνθρωποι το ίδιο στο πετσί μας, ούτε στον ίδιο βαθμό.

Η αίσθηση της ανασφάλειας που προκαλούν οι πολιτικές και οι κοινωνικές ανισότητες κάνουν περισσότερο εύκολο να προβεί κανείς σε μεθόδους καταστολής. Σε αυτό σίγουρα βοηθάει η αναπαραγωγή στερεοτύπων, η συνεχόμενη δημιουργία ανασφάλειας και η παρατεταμένη φοβία γιατί δημιουργούν εύκολα κοινωνικούς πανικούς και ηθικές ρίσκου.

Το αίσθημα της ανομίας, της κοινωνικής αταξίας και η αίσθηση ότι o πολίτης δεν προστατεύεται από τις δομές και το κράτος, δημιουργεί εύκολα κοινωνική απελπισία, κοινωνική εξαθλίωση αλλά και προσδοκίες για κάποιους άλλους που το σύστημα τους θέλει νικητές.

Με την ανθρωπιστική κρίση - που έχει άμεση σχέση με τις φασίζουσες λογικές που ξεσπούν παγκοσμίως καθώς και με το ρεύμα του ρατσισμού-, αντιληφθήκαμε ότι οι περιοριστικές λογικές της ελευθερίας εις τον βωμό του ονόματος της ασφάλειας του πολίτη και της δημόσιας τάξης, κινούνται αποκλειστικά και μόνο προς μια κατεύθυνση και ένα γνώμονα, με συγκεκριμένους δέκτες και αποδέκτες και βάζουν σε κίνδυνο τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Πόσο ασφαλής πλέον, νιώθει ένας μετανάστης, ένας άστεγος, ένας εξαρτημένος, ένας άνεργος, μια μητέρα που δεν μπορεί να θρέψει το παιδί της, μια γυναίκα θύμα σωματεμπορίας, ένας φοιτητής μου μάχεται, ένας Ρομά, αλλά και όλοι μας  που πίνουμε καφέ στη Νέα Σμύρνη;

Η προστασία των «εκλεκτών» πολιτών

Η ασφάλεια είναι ταξικά φιξαρισμένη και καθορισμένη αλλά και προσδιορίσιμη.

Η παγκοσμιοποιημένη προστασία και δημόσια τάξη οφείλει να δώσει ασφάλεια στον πολίτη του κόσμου όχι μόνο στις τρομοκρατικές ενέργειες -που εννοείται πως καλά κάνει, γιατί δεν έχω την πρόθεση να απαξιώσω καμιά προσπάθεια - αλλά και στα αντιτρομοκρατικά μέτρα, χωρίς να δημιουργεί τρομονόμους, τρομολογικές, τρομοεπιδρομές, που καταστρατηγούν αυτονόητα δικαιώματα του ανθρώπου.

Η παγκόσμια πολιτική επιλέγει να εξασφαλίζει τη δημόσια τάξη και την προστασία για κάποιους «εκλεκτούς πολίτες», πράγμα που συνεπάγεται καθώς βλέπουμε, την αβοηθησία και την ανασφάλεια «κάποιων άλλων», των ασθενέστερων, των αδύναμων κρίκων, των υποδεέστερων, των «υπανθρώπων και των σκουπιδιών». Η ταξική διάρθρωση των κοινωνιών, στον παγκόσμιο καπιταλισμό είναι ταξική σε όλα. Και στην προστασία και στην ασφάλεια. Έτσι παίζεται ανάλαφρα το παιχνίδι της δήθεν προστασίας του πολίτη και της δημόσιας τάξης.

* Η Ειρήνη Παπαγιάννη είναι πτυχιούχος Ψυχολογίας, παιδαγωγός προσχολικής ηλικίας, ειδικευμένη στη συμβουλευτική με ειδικότητα στην παιδοψυχολογία. Ζει και εργάζεται στην Άρτα