Ευρώπη: Οι θάνατοι από καύσωνα μπορεί να τριπλασιαστούν

Οι υπερβολικά υψηλές και χαμηλές θερμοκρασίες επηρεάζουν ουσιαστικά την ανθρώπινη υγεία. Η κλιματική αλλαγή αναμένεται να επιδεινώσει τη σχετιζόμενη με τη ζέστη νοσηρότητα και θνησιμότητα, θέτοντας πρωτοφανείς προκλήσεις για τα συστήματα δημόσιας υγείας.

Οι θάνατοι από τη ζέστη θα μπορούσαν να τριπλασιαστούν στην Ευρώπη έως το 2100 σύμφωνα με τις τρέχουσες κλιματικές πολιτικές, κυρίως μεταξύ των ανθρώπων που ζουν στα νότια τμήματα της ηπείρου, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό The Lancet Public Health.

Τα τελευταία χρόνια, η Ευρώπη έχει βιώσει μερικά από τα θερμότερα καλοκαίρια της, τα οποία συνέπεσαν με υψηλά ποσοστά θνησιμότητας. Οι ηλικιωμένοι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο θανάτου από ακραίες θερμοκρασίες και ο αριθμός των ατόμων που φτάνουν σε μεγάλη ηλικία αναμένεται να αυξηθεί με την πάροδο του χρόνου.

Συνολικά, με την υπερθέρμανση του πλανήτη κατά 3°C - μια ανώτερη εκτίμηση με βάση τις τρέχουσες κλιματικές πολιτικές - ο αριθμός των θανάτων που σχετίζονται με τη ζέστη στην Ευρώπη θα μπορούσε να αυξηθεί από 43.729 σε 128.809 μέχρι το τέλος του αιώνα. Στο ίδιο σενάριο, οι θάνατοι που οφείλονται στο κρύο -που σήμερα είναι πολύ περισσότεροι από τη ζέστη- θα παραμείνουν υψηλοί με μικρή μείωση από 363.809 σε 333.703 μέχρι το 2100.

Οι συγγραφείς της νέας μελέτης χρησιμοποίησαν δεδομένα για 1.368 περιοχές σε 30 ευρωπαϊκές χώρες για να μοντελοποιήσουν τις σημερινές ανισότητες στους θανάτους από υψηλές και χαμηλές θερμοκρασίες και να εκτιμήσουν πώς θα μπορούσαν να αλλάξουν οι κίνδυνοι μέχρι το 2100. 

Οι εκτιμήσεις των σημερινών και μελλοντικών θανάτων που σχετίζονται με τη θερμοκρασία παρήχθησαν για τέσσερα επίπεδα υπερθέρμανσης του πλανήτη (1,5°C, 2°C, 3°C και 4°C) χρησιμοποιώντας έναν συνδυασμό 11 διαφορετικών κλιματικών μοντέλων.

Η μελέτη εκτιμά ότι οι υψηλές και χαμηλές θερμοκρασίες οδηγούν σήμερα σε 407.538 θανάτους σε όλη την Ευρώπη κάθε χρόνο, με 363.809 να σχετίζονται με το κρύο και 43.729 με τη ζέστη. Οι θάνατοι από το κρύο είναι υψηλότεροι στην Ανατολική Ευρώπη και τις χώρες της Βαλτικής και χαμηλότεροι στην Κεντρική Ευρώπη και σε τμήματα της Νότιας Ευρώπης, με ποσοστά που κυμαίνονται από 25 έως 300 θανάτους ανά 100.000 άτομα. 

Οι θάνατοι που σχετίζονται με τη ζέστη κυμαίνονται από 0,6 έως 47 θανάτους ανά 100.000 άτομα, με τα χαμηλότερα ποσοστά στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις σκανδιναβικές χώρες και τα υψηλότερα στην Κροατία και τα νοτιότερα μέρη της ηπείρου.

Με την αύξηση της θερμοκρασίας κατά 3°C, οι θάνατοι που σχετίζονται με τη θερμοκρασία αναμένεται να αυξηθούν κατά 13,5%, οδηγώντας σε 55.000 περισσότερους θανάτους κάθε χρόνο. Οι περισσότεροι θάνατοι θα αφορούν άτομα ηλικίας άνω των 85 ετών.

Οι περιοχές

Οι θάνατοι που σχετίζονται με τη ζέστη εκτιμάται ότι θα αυξηθούν σε όλες τις περιοχές της Ευρώπης υπό την αύξηση της θερμοκρασίας κατά 3°C, με τα ποσοστά θνησιμότητας να αυξάνονται απότομα με τριπλασιασμό του μέσου ποσοστού σε όλη την Ευρώπη σε 2 έως 117 θανάτους ανά 100.000 άτομα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. 

Οι περιοχές που θα επηρεαστούν ιδιαίτερα από τη μεγαλύτερη αύξηση της θερμοκρασίας και την αύξηση των ηλικιωμένων περιλαμβάνουν την Ισπανία, την Ιταλία, την Ελλάδα και τμήματα της Γαλλίας.

Οι συγγραφείς αναγνωρίζουν ορισμένους περιορισμούς. Τα αποτελέσματά τους βασίζονται σε δεδομένα για ανθρώπους που ζουν σε αστικές περιοχές (οι οποίοι συνήθως αντιμετωπίζουν υψηλότερα επίπεδα θερμοκρασιακού στρες, ιδίως καύσωνα, από ό,τι οι κάτοικοι αγροτικών περιοχών), πράγμα που σημαίνει ότι οι εκτιμήσεις μπορεί να είναι ελαφρώς υπερεκτιμημένες. Τα αποτελέσματα δεν λαμβάνουν επίσης υπόψη το φύλο, την εθνικότητα ή τις επιπτώσεις στα βρέφη (μια άλλη ευάλωτη ομάδα).