Ένας Γιαπωνέζος στα Γιάννενα

Στους Αμπελόκηπους, κάτω από το νοσοκομείο Χατζηκώστα, υπάρχει η οδός «Συνταγματάρχη Συμπουγιά».

Δεν πρόκειται για κάποιον ήρωα των Βαλκανικών ή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, «Κωνσταντίνο», «Δημήτριο» κ.ο.κ. συνταγματάρχη, αλλά για έναν Γιαπωνέζο που βρέθηκε στα Γιάννενα, το 1923.

Ο συνταγματάρχης Συμπουγιά (Shibuya) ήταν ο επικεφαλής της διεθνούς ανακριτικής επιτροπής που συστήθηκε στα Γιάννενα, μετά το «επεισόδιο Τελίνι», το 1923.

Στις 27 Αυγούστου, ο συνταγματάρχης Ενρίκο Τελίνι, ήταν στα Γιάννενα, επικεφαλής της ιταλικής αντιπροσωπείας στις συζητήσεις για τον ορισμό των συνόρων Ελλάδας-Αλβανίας και την παραχώρηση της Β. Ηπείρου. Στις 9 το πρωί εκείνης της μέρας, η τριμελής αντιπροσωπεία Ελλάδας (που την εκπροσωπούσε ο συνταγματάρχης Νότης Μπότσαρης), Αλβανίας (Ντμίτερ Μπεράτι, γραμματέας ΥΠΕΞ) και Ιταλίας (Τελίνι), θα βρισκόταν στην Κακαβιά. 

Η ελληνική και η ιταλική αποστολή ξεκίνησαν νωρίς από τα Γιάννενα. Η ιταλική προπορεύτηκε και στη θέση Ζέπι, πέντε χιλιόμετρα πριν την Κακαβιά, έπεσε σε ενέδρα που είχε στηθεί από αγνώστους, με κορμό δέντρου που έκλεισε το δρόμο. Όλα τα μέλη της αποστολής σκοτώθηκαν από σφαίρες.

Ο Τελίνι ήταν εχθρός του Μουσολίνι, ο οποίος είχε επιβάλλει τη φασιστική εξουσία στην Ιταλία από το 1922. Μιλούσε συχνά απαξιωτικά και τον Μουσολίνι και την κυβέρνησή του. Ωστόσο, η δολοφονία του χρησιμοποιήθηκε από την Ιταλία για να καταλάβει την Κέρκυρα και να την κρατήσει για ένα μήνα περίπου, όταν η χούντα του Γονατά απάντησε αρνητικά στα αιτήματά της, αλλά και να εδραιώσει την επιρροή της στην Αλβανία.

Ο Συμπουγιά όμως, πού κολλάει;

Ο συνταγματάρχης Συμπουγιά ήταν εκείνη την εποχή στρατιωτικός ακόλουθος της πρεσβείας της Ιαπωνίας στην Αθήνα. To «περιστατικό Τελίνι» έφτασε μέχρι την Κοινωνία των Εθνών, η οποία όρισε μια τετραμελή ανακριτική επιτροπή, η οποία έφτασε στα Γιάννενα στις 17-18 Σεπτεμβρίου 1923, για να ερευνήσει την υπόθεση.

Μέλη της ήταν οι συνταγματάρχες Λακόμπ (Γαλλία), Χάρενς (Αγγλία), Μπω (Ιταλία) και ο Συμπουγιά, επικεφαλής.

Στις 20 Σεπτεμβρίου έγινε αναπαράσταση του εγκλήματος στο Ζέπι και κατόπιν, η επιτροπή ξεκίνησε συνεδριάσεις στα Γιάννενα. Συγκεκριμένο πόρισμα που να καταδεικνύει τους δράστες δεν βγήκε. Ωστόσο, τα ευρήματα στον τόπο του εγκλήματος αθώωναν την ελληνική πλευρά και άφηναν την εντύπωση πράξης από αλβανικής πλευράς. Η περίπτωση της ληστείας αποκλείστηκε, καθώς τα θύματα είχαν πάνω τους τα χρήματα και τα τιμαλφή τους.

Σε κάποια φάση κατηγορήθηκαν οι Ρεντζαίοι, οι οποίοι όμως αρνήθηκαν την ενοχή ακόμα και λίγο πριν την εκτέλεσή τους. Αργότερα, μια μαρτυρία που κατέγραψαν οι ελληνικές αρχές, αναφέρει ως δράστη το λήσταρχο Νταούτ Χότζα. Οι πολλαπλές δολοφονικές επιχειρήσεις κατά αντιπάλων του, φωτογραφίζουν και το μουσολινικό καθεστώς, ως ηθικό αυτουργό και σχεδιαστή.

Όσο για τον Συμπουγιά, έμελλε να είναι μάρτυρας και σε ένα άλλο παράξενο ιστορικό γεγονός, στην άλλη άκρη του κόσμου. Στις 18 Αυγούστου 1945, λίγο μετά την πυρηνική βόμβα σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι, ο Συμπουγιά ήταν ένας από τους δύο αξιωματούχους που βεβαίωσαν το θάνατο του εθνικιστή ινδού ηγέτη Σουμπάς Τσάντρα Μπόσε, ο οποίος συνεργάστηκε με τους ναζί, αλλά και την Ιαπωνία, στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στο νοσοκομείο Ταϊχόκου.

Πηγές:

Ακρίβος, Κ. Τελευταία νέα από την Ιθάκη, Μεταίχμιο, 2016

Δενεζάκης, Α, «Ο Μουσολίνι βομβαρδίζει και καταλαμβάνει την Κέρκυρα», Ημεροδρόμος

Terms for Greece, The Argus, Melbourne, 10/9/1923