Ένα μουσείο στον ακριτικό Λια

O Αύγουστος ενδείκνυται όχι μόνο για πανηγύρια αλλά και για διάφορες δράσεις, όπως εγκαίνια μουσείων. Η ολιγοήμερη επιστροφή στις ρίζες γεμίζει τα χωριά, και οι εκδηλώσεις, λαμπερές και μη, δεν λείπουν. Μία τέτοια λαμπερή εκδήλωση έγινε χτες στον Λια Τσαμαντά Θεσπρωτίας, στα βουνά της Μουργκάνας. Ένα καινούριο μουσείο δημιουργήθηκε, με τον αμερικανό πρέσβη στην Ελλάδα Τζέφρι Πάιατ να κάνει μάλιστα τα εγκαίνια. Η παρουσία του καθόλου τυχαία αφού ο Λιας είναι ο τόπος καταγωγής του ελληνοαμερικανού Nίκου Γκατζογιάννη, του συγγραφέα της «Ελένης» που αφορά την εκτέλεση της μητέρας του συγγραφέα από τον Δημοκρατικό Στρατό στα χρόνια του εμφυλίου πολέμου. Ένα βιβλίο για τα οποία πολλά έχουν γραφεί και έχουν σχολιαστεί…

Το μουσείο λοιπόν στεγάζεται στο παλιό πέτρινο σχολείο του Λια, και φέρει το όνομα «Μουσείο Υφαντή», καθώς ο χρηματοδότης είναι ο επιχειρηματίας Αλέκος Υφαντής (της γνωστής εταιρίας αλλαντικών) που κατάγεται κι αυτός από τον Λια. Στην τελετή των εγκαινίων έδωσαν το παρών, μεταξύ άλλων, ο περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέκος Καχριμάνης και ο βουλευτής Θεσπρωτίας της ΝΔ Βασίλης Γιόγιακας.

Από τα πιο σημαντικά εκθέματα του νέου αυτού μουσείου είναι τέσσερις δημιουργίες του εικαστικού Σωτήρη Σόρογκα, ο οποίος κατάγεται από την περιοχή, και τρεις εικόνες του σημαντικού λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου. Οι τρεις αυτές εικόνες ανήκουν στην εκκλησιαστική επιτροπή του Ιερού Ναού Αγίας Παρασκευής Λια. Όλο το έργο του Θεόφιλου όμως τελεί υπό καθεστώς προστασίας του υπουργείου Πολιτισμού από το 1976 ήδη.

Πώς έφτασαν τα έργα του Θεόφιλου στην Ήπειρο; Ενός ζωγράφου που «έδρασε» κυρίως στη Λέσβο και στην περιοχή του Βόλου; Ο αείμνηστος Δημήτριος Κωνστάντιος, ο οποίος τη δεκαετία του ’80 ήταν προϊστάμενος στην τότε 8^η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, σε ένα άρθρο του στον «Ταχυδρόμο» έγραφε ότι την παραγγελία των εικόνων έκανε στον Βόλο ο καταγόμενος από τον Λια, Βασίλειος Τσιλιβίδης, ο οποίος περιέθαλψε τον Θεόφιλο γύρω στα 1910. Η πρώτη εικόνα απεικονίζει τον Άγιο Βασίλειο, η δεύτερη (δίπτυχη) τον Απόστολο Νέο και τον φουστανελά Νεομάρτυρα Γεώργιο των Ιωαννίνων και η τρίτη εικόνα τον Άγιο Παντελεήμονα.

Στα του μουσείου, τον σχεδιασμό επιμελήθηκε η αρχιτέκτονας μηχανικός Μαγδαλένα Πανταζή, σε συνεργασία με την αρχαιολόγο Βαρβάρα Παπαδοπούλου. Η κ. Παπαδοπούλου, προϊσταμένη κάποτε της 8^ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων-Θεσπρωτίας, είναι σήμερα προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Άρτας.