Ένα αστέρι με δύο «πρόσωπα»;

Οι επιστήμονες παρατήρησαν ένα άσπρο νάνο αστέρι -ένα καυτό αστρικό απομεινάρι που συγκαταλέγεται στα πυκνότερα αντικείμενα στο σύμπαν- το οποίο ονόμασαν Ιανό λόγω του γεγονότος ότι έχει την ιδιότυπη ιδιαιτερότητα να αποτελείται από υδρογόνο από τη μία πλευρά και ήλιο από την άλλη.

«Ο Ιανός είναι ο ρωμαϊκός θεός με τα δύο πρόσωπα, οπότε θεωρήσαμε ότι ήταν πολύ ταιριαστό. Επιπλέον, ο Ιανός είναι ο θεός της μετάβασης, και ο λευκός νάνος μπορεί να μεταβαίνει αυτή τη στιγμή από μια ατμόσφαιρα υδρογόνου σε μια ατμόσφαιρα ηλίου», δήλωσε η Ilaria Caiazzo, μεταδιδακτορική ερευνήτρια αστροφυσικής στο Caltech και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα στο περιοδικό Nature.

Το αστέρι βρίσκεται στον Γαλαξία μας σε απόσταση περίπου 1.300 ετών φωτός από τη Γη προς την κατεύθυνση του αστερισμού του Κύκνου.

Ο Ιανός είναι αρκετά μεγάλος για λευκός νάνος, με μάζα 20% μεγαλύτερη από αυτή του ήλιου μας, με διάμετρο το μισό της διαμέτρου της Γης. Περιστρέφεται γύρω από τον άξονά του κάθε 15 λεπτά, πολύ γρήγορα αν σκεφτεί κανείς ότι αυτά τα άστρα συνήθως περιστρέφονται κάθε λίγες ώρες έως λίγες ημέρες.

«Οι λευκοί νάνοι σχηματίζονται στο τέλος της ζωής ενός άστρου. Περίπου το 97% όλων των άστρων προορίζονται να γίνουν λευκοί νάνοι όταν πεθάνουν», δήλωσε ο Caiazzo.

Ο Ιανός εντοπίστηκε με τη χρήση του Zwicky Transient Facility στο παρατηρητήριο Πάλομαρ του Caltech κοντά στο Σαν Ντιέγκο, ενώ στη συνέχεια έγιναν παρατηρήσεις από άλλα επίγεια τηλεσκόπια.

Αφού σχηματιστεί ένας λευκός νάνος, τα βαρύτερα στοιχεία του πιστεύεται ότι βυθίζονται στον πυρήνα του άστρου, ενώ τα ελαφρύτερα στοιχεία του -το υδρογόνο είναι το ελαφρύτερο, ακολουθούμενο από το ήλιο- επιπλέουν στην κορυφή. Αυτή η στρωματοποιημένη δομή πιστεύεται ότι καταστρέφεται σε ένα ορισμένο στάδιο της εξέλιξης ορισμένων λευκών νάνων και αναμειγνύονται μαζί υδρογόνο και ήλιο.

Οι ερευνητές υποψιάζονται ότι το μαγνητικό του πεδίο μπορεί να είναι υπεύθυνο για αυτή την ασυμμετρία. Αν το μαγνητικό πεδίο είναι ισχυρότερο στη μία πλευρά από την άλλη, όπως συμβαίνει συχνά με τα ουράνια αντικείμενα, η μία πλευρά θα μπορούσε να έχει λιγότερη ανάμειξη των στοιχείων, να γίνει βαριά σε υδρογόνο ή σε ήλιο.

«Πολλοί λευκοί νάνοι αναμένεται να περάσουν από αυτή τη μετάβαση, και ίσως πιάσαμε έναν στα πράσα λόγω της διαμόρφωσης του μαγνητικού του πεδίου», δήλωσε ο Caiazzo.

Με πληροφορίες από Reuters. Φωτογραφία: Καλλιτεχνική απεικόνιση ενός διπρόσωπου λευκού νάνου/K. Miller, Caltech/IPAC